H10 Tussen hoog en laag

H10 Tussen hoog en laag

massacultuur

Er is een traditionele onderscheid tussen de hoge (artistieke) cultuur en de lage (massacultuur)

Massacultuur: het geheel van cultuurproducten die tot reproduceerbare goederen worden gereduceerd o.b.v. standaardisering en massaconsumptie.

massacultuur

Massacultuur: is dus de lage cultuur.

De hoge cultuur is een kritische cultuur van kunstwerken die een bestaande werkelijkheid representeren, maar zich er tegelijkertijd tegen verzetten

massacultuur

Dit onderscheid tussen hoge en lage cultuur is pas in de 20e eeuw gedefinieerd en kan niet los worden gezien van de opkomst van de massamedia: films, tv, radio en de digitale media

massacultuur

Filosoof Theodor Adorno: Massacultuur is eigenlijk nog te veel gezegd voor de producten van de reclame-, televisie-, en filmindustrie. Hij meent dat dit geen cultuur VAN de massa is, maar een cultuur die wordt opgelegd AAN de massa (cultuurindustrie)

massacultuur

Filosoof Theodor Adorno: Massacultuur is niet zozeer de cultuur die VOORTKOMT uit de wensen en verlangens van de massa, deze wensen en verlangens worden VOORGEKOOKT en GEMANIPULEERD door de commercie. 

(de negatieve visie van Adorno)

massacultuur

Filosoof Theodor Adorno: het is allemaal mede bepaald door de betekenissen en boodschappen die je haast iedere dag krijgt toegespeeld via de massamedia. In deze negatieve kijk op de cultuurindustrie zijn individuen dan ook niet meer dan willoze slachtoffers van de machthebbers. 

symbolisch kapitaal

economie: systeem van materiele uitwisseling; de uitwisseling van goederen voor geld en vice versa.

Is hoge, gecanoniseerde kunst tegenwoordig niet net zo goed een investering? Zijn de gecanoniseerde werken uit de hoge cultuur niet ook uniek, omdat ze financieel onbereikbaar zijn geworden?

symbolisch kapitaal

Een eerste editie van het werk is onbetaalbaar. Dit betekent dat een gevestigde naam in de hoge cultuur niet alleen status en eruditie, maar ook een grote hoeveelheid geld kan symboliseren. 

Kapitaalvorming speelt een belangrijke rol in de hoge cultuur. 

Pierre Bourdieu heeft aangetoond dat kapitaal niet alleen naar financieel, maar ook naar andere vormen van gewin verwijst.

symbolisch kapitaal

Pierre Bourdieu: kapitaalopbouw heeft niet alleen met materiele, maar ook met immateriële zaken te maken. Zo kun je bijv. kennis opbouwen waarmee je later winst kunt behalen, of dit nu op financieel of op intellectueel gebied (of beide) is. 

Deze immateriële kapitaalvorming bepaald de hoge cultuur zowel vanuit de productie- als de receptiezijde.

symbolisch kapitaal

Pierre Bourdieu: Vanuit de productiezijde kun je het opbouwen van een naam in de artistieke cultuur beschouwen als het opbouwen van immaterieel kapitaal. Kapitaal wordt in dit verband opgevat als een schaars goed: iets wat veel mensen willen hebben omdat het veel waard is. Het gaat hier om een reputatie. Een schrijfster krijgt bijv. o.b.v. de literaire kritiek en literaire kwaliteiten een goede naam i/d wereld v/d literaire kritiek en literaire uitgeverijen. Dit betekent dat zij culturele erkenning krijgt. Deze culturele erkenning is belangrijk voor het vergaren van symbolisch kapitaal:

symbolisch kapitaal

Pierre Bourdieu:  symbolisch kapitaal: een vorm van macht of gewin die ontkent economisch kapitaal te zijn, omdat deze ogenschijnlijk zonder winstoogmerk is. 

De waarde van symbolisch kapitaal is ook de ogenschijnlijke afwezigheid van winstoogmerk: culturele erkenning hangt zelden samen met bestsellerskwaliteiten, ook al kan deze erkenning op termijn wel degelijk hoge koopcijfers tot gevolg hebben.

Symbolisch kapitaal krijgt men dus niet zomaar: het is veel exclusiever dan economisch kapitaal. 

symbolisch kapitaal

Pierre Bourdieu: Volgens Pierre is  symbolisch kapitaal is de kunstenaar voor zijn symbolisch kapitaal afhankelijk van diegenen met macht in het literaire veld. 

habitus

De waardering van kunstige boeken, kunstwerken, is dan ook nauwelijks een onschuldige aangelegenheid te noemen. Zij is afhankelijk van culturele codes, regels en houdingen. 

Bourdieu vat deze houdingen samen onder de noemer: habitus

habitus

habitus: de schema's en structuren die het individuele denken en handelen bepalen. Deze habitus vormt een systeem van houdingen die eens zijn aangeleerd, maar daarna als natuurlijk aanvoelen. Wanneer je bijv. als klein kind al hebt leren pianospelen, hoef je op een zeker moment niet meer na te denken over de noten die je voor je op papier ziet of over de bewegingen die je vingers/handen maken. (of fietsen, schaatsen, schrijven)

populaire cultuur

Fiske: binnen de cultuurindustrie was een dynamisch proces van weerstand of verzet werkzaam dat de cultuurindustrie en haar dominante betekenissen als een virus of parasiet verzwakte. Fiske noemde dit proces de populaire cultuur: de wijze waarop mensen de producten van de cultuurindustrie gebruiken, misbruiken en ondermijnen om hun eigen betekenissen werkelijkheid te maken.

populaire cultuur

Fiske: hieruit blijkt dat de populaire cultuur in haar kritische functie niet hoeft onder te doen voor de artistieke cultuur. Net als de laatste, kan populaire cultuur mensen schokken en verrassen tot nadenken stemmen en ze actief betrekken in het kijk-, lees- en luisterproces. 

Populaire cultuur betekent niet passief consumeren, maar onvermijdelijk verwikkeld raken in een dynamisch proces van betekenisgeving.  bewust dan wel onbewust onderhandelen met en/of verzet plegen tegen dominante representaties. 

populaire cultuur

Fiske: Door deze herschrijving van de massacultuur in termen van de populaire cultuur wordt het onderscheid tussen hoog en laag feitelijk op zijn kop gezet:

laag wordt hoog, of eigent zich in elk geval de exclusieve kenmerken van hoog.

De twee kunnen niet meer als binaire opposities worden beschouwd.