handel met de oost/handel met de west

• Kunst algemeen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 6

Handel met de oost

In de Gouden Eeuw is Amsterdam een van de belangrijkste handelssteden ter wereld

Er wordt gehandeld met het Oostzeegebied, Indië, West-Afrika en Noord-en Zuid-Amerika

Handel met de oost

1602 - oprichting VOC

VOC = enige handelorganisatie die namens de Republiek handelt met Azië

handelswaar: specerijen, thee, zijde

Batavia

Knooppunt van alle handel in Azië is Batavia

Hier woonden veel Europeanen die zichzelf graag laten portretteren om hun macht en welvaart te tonen

Batavia in de de Republiek

Ook in de Republiek zelf is invloed van VOC merkbaar; schilderijen over de VOC en Batavia zijn enorm populair.

En die kunnen ook geschilderd worden in de Republiek

Op het gebied van cartografie loopt de Republiek voorop. Noem 2 redenen waarom in de Republiek het maken van kaarten, atlassen en globes zo'n vlucht neemt

gouden eeuw

Uit de oost kwamen niet alleen veel specerijen, maar ook veel luxeproducten

Deze oosterse producten zijn zeer populair bij rijke burgers. Iedereen wil Chinees porselein of een Chinese lakkast

Japanse lakkast

Kist met olieflessen uit japan

Delfts blauw of nep-chinees porcelein?

Delftse pottenbakkers proberen het Chinese porselein zo goed mogelijk te benaderen.

Met succes, delfts blauw wordt hollandser dan hollands en in alle vormen en maten besteld en gemaakt.

Waarom zijn Oosterse producten zeer populair bij rijke burgers uit de Republiek?

Emanuel de Witte - Portret van een familie in een interieur (1678)

De handel met Oost-Europa en Azië brengt enorme welvaart naar A'dam. Protestantse dominees vinden dit riskant. Leg uit waarom

Handel met de West

Na succes van VOC wordt WIC opgericht

WIC - enige handelsorganisatie die namens Republiek handelt met West-Afrika en Amerika

in eerste instantie vooral kaapvaart, later driehoekshandel 

Driehoekshandel

Kaarten 

kaarten zijn cruciaal voor handelaren

Maar ze zijn ook belangrijk voor wetenschappers en ze worden ook gebruikt om mee te pronken

kaart van Brazilië gemaakt door de firma Blaeu

De kaart toont de kustlijn, maar ook hoe de binnenlanden eruit zien

Brazilië

WIC heeft in 17e eeuw plantages in Brazilië, deze gebieden werden beheerd door Johan Maurits van Oranje

Johan Maurits heeft grote economische plannen, maar hij haalt ook kunstenaars en wetenschappers naar Brazilië

Braziliaanse landschappen waren populair bij wetenschappers en voor aan de muur

Brazilië

Braziliaanse landschappen  van de schilder Frans Post waren populair bij wetenschappers thuis in de Republiek en voor aan de muur

Slavenhandel

Voor de plantages in Amerika zijn werknemers nodig.

De WIC verovert daarom in 1637 Fort Elmina in het huidige Ghana.

Vanaf nu speelt de WIC een rol in de transatlantische slavenhandel

Rijkdom

Nederlanders vergaren grote rijkdommen dankzij de driehoekshandel en dat tonen ze graag

Adriaan van Bredehoff was schout van Hoorn en behoorde tot de meest rijke inwoners van de stad. Hij was ook Heer van Oosthuizen en bewindhebber van de West-Indische Compagnie. In die functie had hij kennis van en was hij betrokken bij de slavenhandel.

In de huishouding van Van Bredehoff werkte Tabo Jansz, een jonge bediende met een donkere huidskleur. Dat was heel bijzonder en werkte in de achttiende eeuw statusverhogend.

Als bewindhebber van de West-Indische Compagnie zal Adriaan van Bredehoff naar de rede van Texel zijn geweest om schepen met hun lading, die uit West-Indië waren teruggekeerd, te inspecteren. Ontmoette hij bij een van deze reizen de jonge Tabo en nam hem toen van zijn eigenaar over?

In 1727 liet Adriaan van Bredehoff een portret van zichzelf maken. Hierop staan ook zijn zwarte bediende Tabo Jansz en zijn fraaie buitenhuis 'De Gerechtigheid' in Oosthuizen.

 

Van Bredehoff liet in zijn testament zijn ‘swarte jongen’

12.000 florijnen na; ‘Uijt een pieusse genegentheijd en op hoope dat hij Tabo uijt de duijsternisse van het heijdendom uijtgetogen sijnde, tot de waare kennisse Gods gebragt, niet door manquement van bestaan wederkeert, od genootsaeckt werd weder te keeren tot de sijne en tot voorige duijsternisse en blindheijd van het heijdendom.’

Tabo trouwde met een Hoorns meisje, Wolmetje Bakkers, opende een tabakswinkeltje in Oosthuizen en veranderde zijn naam in Adriaan de Bruijn, naar zijn weldoener en zijn huidskleur.