Aaneenschrijven en tussenklanken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

TAALVERZORING 3F 

SPELLING: 

AANEENSCHRIJVEN EN TUSSENKLANKEN

DOEL VAN DE LES

Je weet de regels die horen bij het aaneenschrijven van woorden en kunt de regels toepassen.

Je weet de regels die horen bij het gebruik van een tussenklank en kunt deze regels toepassen.

Samenstellingen 

• SAMENSTELLINGEN > van 2 woorden maak je 1 woord. 

       de voet + de bal = de voetbal

• TUSSEN 'E' / 'EN'

        schema gebruiken > volgende sheet

        LET OP: Is iets of iemand uniek, dan een tussen E 

        1 zon > zonnestraal/zonnestralen (geen zonnenstraal)

... DUS GEEN TUSSENKLANK

als het meervoud zowel op -s als op -n kan eindigen

- linden, lindes - lindeboom

als het eerste deel geen meervoud kent

- roggebrood, koperblazer

als het eerste deel een uniek exemplaar is

- maneschijn

als het eerste deel het bijvoeglijk naamwoord versterkt

- beresterk, stekeblind

als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is

- rodekool, lachebek

als het een versteende samenstelling is (bruidegom)

AANEENSCHRIJVEN

De algemene regel voor het aaneenschrijven van woorden is: samengestelde woorden schrijf je zoveel mogelijk aan elkaar, zolang dat geen lees- of uitspraakproblemen met zich meebrengt.

Betekenisverschil door de spatie

Langeafstandsloper - iemand die lange afstanden rent

Lange afstandsloper - een afstandsloper die 2.20 meter is

Te kort - Deze broek is te kort. 

Tekort - Heb je genoeg of denk je dat je tekort komt? 

Ik ben daar wel eens geweest.
(wel eens)

1. Goed
2. Fout

TUSSEN 'S'

Hoor je een ‘s’, dan schrijf je een ‘s’

Bruidjurk > bruidsjurk | spelerhonk > spelershonk

-ing, -heid, -iteit of -schap

Lievelingsdier | houdbaarheidsdatum | identiteitsbewijs |vriendschapsboekje

Wat als het tweede gedeelte met s, z of c begint?

 Je hoort de -s niet.

 Vervang het tweede gedeelte door een ander woord.

Verkeersituatie > verkeerssituatie, want het is ook verkeersbord.

Wat is de juiste schrijfwijze?

1. voorjaarshow
2. voorjaar show
3. voorjaar-show
4. voorjaarsshow

Wat is de juiste schrijfwijze?

1. juwelier-winkel
2. juwelierswinkel
3. juwelierwinkel
4. juwelier winkel

KOPPELTEKEN

• Klinkerbotsing
• Gelijkwaardige woorden
• Aardrijkskundige namen
• Hoofdletter
• Cijfer, letter, symbool, afkortingen
• Niet-/non-/ex-/oud-/aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-,     leerling-, assistent-, collega- of meester-.

       Of eindigt met: -generaal, -president, -testamentair, -verbaal of -militair.

• GE + Afkorting

VOORBEELDEN > VOLGENDE SHEET

Klinkerbotsing

Lenteui > eui > lente-ui | autoongeluk > oo > auto-ongeluk

Gelijkwaardige woorden

Zwart wit > zwart-wit | cultureel maatschappelijk > cultureel-maatschappelijk

Aardrijkskundige namen

Noord Holland > Noord-Holland | Zuid Amerika > Zuid-Amerika

Hoofdletter

T shirt > T-shirt | anti Frans > anti-Frans

Cijfer, letter, symbool, afkortingen

A4 formaat > A4-formaat | IQ test > IQ-test

Niet-/non-/ex-/oud-/aspirant-, adjunct-, substituut-, chef-, kandidaat-, interim-, stagiair-, leerling-, assistent-, collega- of meester-.

    Of eindigt met: -generaal, -president, -testamentair, -verbaal of -militair.

Oud burgemeester > oud-burgemeester | non verbaal > non-verbaal

GE + Afkorting

Ge sms’t > ge-sms’t

Wat is de juiste schrijfwijze?

1. chocolade ijs
2. chocoladeijs
3. chocolade-ijs
4. chocoladenijs