1.1 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Misstanden in de kerk

• Begin 16e eeuw steeds meer kritiek op de kerk, vanwege de misstanden. 
• De Duitse monnik Maarten Luther keerde zich vanaf 1517 tegen:

1. Systeem van aflaten (alleen door geloof kon iemand in de hemel komen.
2. Priesters (mensen moesten zelf Bijbel lezen)
3. Verering van heiligen(beelden)

Gebeurtenis  => 1521: Rijksdag in Worms

Kenmerkend aspect

Na 1521 (Rijksdag in Worms) werd Luther uit de R.K. Kerk verbannen. Hij kreeg steun van Duitse vorsten en vertaalde de bijbel in het Duits. Luther kreeg veel aanhangers -> de christelijke kerk viel uiteen in rooms-katholieken (horen bij de kerk van Rome) en protestanten (christenen die zich baseren op ideeën van de Reformatie). Deze afsplitsing van protestanten van de kerk van Rome in de 16e eeuw wordt Hervorming of Reformatie genoemd.

De
Reformatie en de splitsing van de christelijke kerk is een kenmerkend
aspect van
de tijd van ontdekkers en hervormers.

Calvijn en het calvinisme

Een andere hervormer was Johannes Calvijn.

Verschil met Luther:

- Volgens Calvijn stond vóór iemands geboorte al vast of hij naar de hemel of hel ging (predestinatieleer).

- Volgens Calvijn mocht je in opstand komen als de heerser niet het juiste geloof had

- Vanaf 1540 verspreidde het calvinisme (protestantse leer van Calvijn) zich vooral in de Nederlandse gewesten.

Godsdienstoorlogen

In de 16e eeuw braken in heel Europa
godsdienstoorlogen uit.

- In het Duitse rijk sloot Karel V in 1555 vrede: Iedere vorst mocht vanaf nu zelf bepalen welke
godsdienst in zijn gebied was toegestaan (Vrede van Augsburg)

- In Frankrijk waren er oorlogen tussen de katholieken en de hugenoten (Franse calvinisten). In 1598 vrede: Frankrijk bleef katholiek, maar de hugenoten kregen rechten.

Calvinisme in de Nederlanden

- Karel V en Filips II vervolgden protestanten (die als ketter werden gezien) in Nederland. Straf: de brandstapel of martelingen.

- Toch kreeg met name het calvinisme veel aanhang in de Noordelijke gewesten van de Nederlanden.

- Calvinisten hielden in 1566 zelfs kerkdiensten in de open lucht: de hagenpreken.

Noem 3 gevolgen van de Rijksdag in Worms

Sleep de uitleg op het juiste begrip!

Klooster

Monnik

Heiden

Geestelijke

Paus

Geestelijke die afgezonderd leeft

Woonplaats van monniken

priester

baas van de katholieke kerk

Iemand die niet het katholieke geloof heeft

Noem 4 misstanden binnen de katholieke kerk in de 16e eeuw

Waar waren aflaten voor bedoeld?

1. Zonden te sparen
2. Zonden te vergeven
3. Toegang tot de hel
4. Vervanging voor priester

Bedenk zelf een verklarende en beschrijvende vraag bij deze afbeelding over aflaten

Luther protesteerde tegen de Katholieke Kerk in 1517. Wat hoorde volgens hem bij het zuivere geloof?

1. De Bijbel lezen
2. Priesters vergeven zonden
3. Heiligen vereren
4. Aflaten kopen

Wat was de kerkhervorming?

Sleep de zinnen in de juiste tijdsvolgorde van vroeger naar later

Luther verdedigd zich voor Karel V in Worms

Luther schrijft een brief met 95 stellingen

Luther schrijft de Bijbel in het Duits

Karel verklaart Luther vogelvrij

A. Noem de zin waarin Luther zijn bezwaren tegen de kerk van Rome uitlegt. B. Vind je de bron betrouwbaar?

Bekijk de aantekeningen over Calvijn en Luther, en lees de tekst hiernaast. Noem twee verschillen en een overeenkomst tussen Luther en Calvijn!

Wat verdween NIET uit de (voorheen katholieke) Oude Kerk in Amsterdam toen deze calvinistisch werd?

1. Stoelen en banken
2. preekstoel
3. kleurrijke schilderijen
4. heiligenbeelden

Hoe liep de godsdienstoorlog tussen katholieken en protestanten in het Duitse Rijk af?

Met welke gebeurtenis eindigde de godsdienstoorlog in Frankrijk?