1.3 De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Een nieuwe tijd

De Reformatie

1.3 De kerk valt uiteen

Erasmus

Humanist

1466-1536

Lof der Zotheid

• Misstanden in de Katholieke kerk;
  

Erasmus bespot de:

• verering heiligen
  
• verering relikwieën,
• hebzucht / machtswellust pausen, bisschoppen en andere geestelijken
  

Kritiek op de kerk

Waardoor werd 'Lof der Zotheid' een heel bekend werk in Europa?

1. Door de ontwikkeling van de boekdrukkunst
2. Doordat Erasmus een beroemde humanist was
3. Lof der Zotheid werd verplichte literatuur op zijn scholen
4. De verhalen uit lof der zotheid werden verwerkt in schilderijen van Renaissance kunstenaars

04:38

Welke misstanden zag Luther allemaal in Rome?

08:52

Waarom geloofden veel mensen in de boodschap van Tetzel ondanks dat de Renaissance had plaatsgevonden (rationaliteit = logisch nadenken)

Splitsing van de kerk

De Duitse monnik Maarten Luther breekt als eerste met de kerk:

In 1517 publiceert hij 95 stellingen met kritiek op de kerk:

1. Vergeving van zonden kan volgens Luther alleen door goede werken worden bereikt en niet door aflaten.
2. De paus verdient volgens Luther geld aan de arme gelovigen.
3. Geld werd verspild aan kunst en gebouwen als de nieuwe Sint Pieter. 
   

Door de boekdrukkunst wordt de brief van Luther massaal gelezen.

Maarten Luther

(1483 - 1546)

Wat is de reactie van de katholieke kerk?

1. Ze kondigen hervormingen aan om de misstanden tegen te gaan
2. Ze laten iedereen oppakken en ter door veroordelen die de brief leest of heeft gelezen
3. Luther wordt uit de kerk gezet en ter dood veroordeeld
4. De paus schrijft een eigen brief waarin hij de mensen zijn kant van het verhaal wil laten horen

Karel V

Keizer van het Duitse rijk

Maarten Luther

Paus Leo X

Zet Luther uit de kerk en vraagt Karel V hem te doden.

Heyyy,

Luther zit leugens over mij te verspreiden. So I kicked his ass outa church... zou jij hem voor me willen vermoorden? Thanks XXX Leo

Wat!?! Luther, leugens? Really?

Maar vermoorden? Ik vraag hem eerst of hij sorry wil zeggen, misschien bedoelt hij het niet zo. XOX Karel

Ja... dat ga ik dus niet doen.

Leo zit een beetje ons geld te verspillen aan kunst en kerken..

Beetje egoïstisch...

So peace! I'm out B#^%$

Luther has left the app group: Katholieke kerk

De rijksdag van Worms, 1521

Begin Reformatie

• Luther wordt na de Rijksdag vogelvrij verklaard
• Luther krijgt onderdak bij Frederik van Saksen
• Luther vertaalt het nieuwe testament in het Duits
• Luther en zijn volgelingen splitsen zich af van de Katholieke kerk naar de Protestantse kerk
  
• Begin van de hervorming / reformatie
  

Frederik van Saksen

Waarom zouden Duitse vorsten de kant van Luther kiezen?

Is deze afbeelding van een katholiek of protestant?

Katholieken en protestanten

Na Luther volgden meer protestantse hervormers. 

Vooral Luther en Calvijn werden populair

Johannes Calvijn

(1509 - 1564)

Verschillen en overeenkomsten 

tussen Luther en Calvijn

Alleen door oprecht te geloven komt men in de hemel

Predestinatie: God heeft al bepaald of jij naar de hemel gaat

Verzet tegen vorsten is niet toegestaan

Je mag in opstand komen tegen een overheid die het ware geloof bestrijdt

Verering van heiligen en relikwieën is bijgeloof

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Katholiek	Protestant
Contact met god door priesters	Direct contact met god (dus zonder priesters) en een dominee legt de bijbel uit
Geestelijken moeten celibatair leven (dus geen seks en niet trouwen)	Geestelijken hoeven niet celibatair te leven (mogen dus gewoon trouwen en seks hebben)
Geestelijken staan boven gelovigen	De dominee staat gelijk aan andere gelovigen
Verering van heiligen en relikwieën	Geen verering van heiligen en relikwieën

Verschillen tussen katholieken en protestanten

Strijd tussen godsdiensten

• Denemarken, Zweden en Engeland: de koningen maakten het land protestant (om onder andere de katholieke rijkdommen in te kunnen pikken )

• Het Duitse Rijk: oorlog van Karel V tegen Lutherse vorsten.
  

      1555: Elke Duitse vorst mocht bepalen of zijn land katholiek of luthers werd.

• Frankrijk: godsdienstoorlog tussen katholieken en calvinisten.

      1598: Frankrijk werd katholiek, maar calvinisten kregen ook rechten.

• De Nederlanden: Karel V liet protestanten vervolgen. Veel protestanten werden verbrand. Toch werd het protestantse geloof niet uitgeroeid in de Nederlanden