Les 4 Tumoren en kanker

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Les 4 Tumoren en kanker

Infographic over besmettingsziekten

Doel

Aan het einde van deze les kan ik verschillende soorten van kanker beschrijven.

Gezwel

Gezwel = tumor

Abnormale vermeerdering van cellen

Goedaardig = benigne

Kwaadaardig = maligne

Zwelling = wanneer een weefsel of orgaan dikker en/of groter is dan normaal

Bijv. door ontsteking of oedeem

Goedaardig: Benigme

kwaadaardig: Maligne

Behandeling

Indien mogelijk: operatief verwijderen van de tumor

Chemotherapie (cytostatica)

Bestraling

Immunotherapie (biologische target therapie).

Hormoontherapie

Nadeel: grijpen aan op alle snel delende cellen dus ook o.a.:

Haren:  haaruitval

Huid:  huidirritatie

Witte bloedlichaampjes: vatbaarder voor infecties

Maagslijmvlies:  braken

Cijfers

Huidkanker meest gediagnosticeerde kanker in 2020

De vijf meest voorkomende kankervormen vormen samen 64% van alle nieuwe kankergevallen:

Huidkanker (exclusief basaalcelcarcinoom): 22.100

Borstkanker (inclusief borstkanker bij mannen): 13.200

Longkanker: 13.900

Prostaatkanker: 12.800

Dikkedarmkanker: 11.700

Mammacarcinoom

Screening:

Borstzelfonderzoek,

Klinisch borstonderzoek

Mammografie

MRI

een knobbeltje in de borst

schilfering en roodheid van de tepel

kuiltje in de borst;

sinds kort ingetrokken tepel;

streng(etje) naar de tepel;

vocht uit de tepel (bloederig, waterig, groen van kleur of melkachtig);

warm aanvoelende borst met een rode verkleuring van de huid;

een slecht genezend plekje;

pijnlijke, anders aanvoelende plek in de borst;

zwelling in de oksel.

Behandeling

Borstsparende operatie = tumor + gezond omringend weefselin combinatie met bestraling

Borstamputatie (Ablatio)

 hele borstklier met onderliggend vetweefsel verwijderd. Meestal zullen ook lymfklieren onderzocht worden via een schildwachtklieroperatie of een okselkliertoilet.

 Afhankelijk van soort tumor combinatie bestraling, chemotherapie, immunotherapie/ doelgerichte therapie, hormoontherapie

vroege signalen

Pijnloze zwelling

Borst: mammacarcinoom

Zaadbal: testistumor

Hals: ziekte van Hodgkin (lymfklierkanker)

Heesheid, hoesten, slikklachten > 6 weken

Moedervlek die van kleur verandert, gaat jeuken, pijn doet, haargroei vertoont of van kleur verandert

Elke onbegrepen vermagering

Verandering van het ontlastingspatroon

Bronchuscarcinoom

Kleincellig longcarcinoom (20%)- bij deze vorm van longkanker gaat het om hele kleine, kwetsbare cellen, die zich razendsnel delen. (behandeling met chemo- of radiotherapie)

Niet-kleincellig longcarcinoom - Bij niet-kleincellige longkanker gaat het om kanker in vrij grote cellen.

Drie verschillende soorten:1. Plaveiselcelcarcinoom2. Adenocarcinoom3. Grootcellig carcinoom

Oorzaken:

Roken en/of langdurige inwerking van schadelijke stoffen

Symptomen

(Vage) algemene symptomen:

niet helemaal fit voelen

minder eetlust

vermagering.

Specifiekere symptomen:

veranderd hoestpatroon,

bloed ophoesten,

toename kortademigheid,

herhaaldelijke luchtweg infecties,

pijn in de borstkas,

pijnen elders in het lichaam (afhankelijk mogelijke uitzaaiing).

Thoraxfoto (Röntgenfoto borstkas);

CT-scan/ MRI.

Bronchoscopie (het in de luchtweg kijken met een flexibele kijker) maakt ook deel uit van het onderzoek, waarbij het mogelijk is weefsel te verkrijgen voor onderzoek (biopsie).

Longpunctie

PET-scan = Positron Emissie Tomografie voor opsporen uitzaaiingen

Behandeling

operatie (chirurgie), waarbij de tumor met het omringende longweefsel wordt verwijderd;

bestraling (radiotherapie), waarbij de tumor en de aangrenzende lymfeknopen worden bestraald

behandeling met celdodende geneesmiddelen (chemotherapie), wanneer de ziekte reeds uitzaaiingen heeft;

Doelgerichte therapie- bij mutaties in de genen gericht op eiwitten die de celdeling beinvloeden

Immunotherapie-het eigen afweersysteem wordt gestimuleerd om de kanker te bevechten

en combinaties van behandeling.

Huidkanker

De belangrijkste huidtumoren zijn melanoom, basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom.

10-jaarsprevalentie

10-jaarsprevalentie=Het aantal mensen dat op 1 januari van een bepaald jaar nog in leven is en bij wie in de 10 jaar daaraan voorafgaand, de ziekte is gediagnosticeerd. Gebruikelijke maat in kankerregistratie.

Nb er bestaat ook een 5-jaarsprevalentie en een 20-jaarsprevalentie

Risicofactoren:

Zonverbranding

UV-straling

Familiair (aanleg)

Meest gebruikte behandeling:

Chirurgie

Radiotherapie

Soms icm chemotherapie

Bij grote tumoren en/of uitzaaiingen: ook verwijdering regionale lymfeklieren

Herkenning

Coloncarcinoom

De symptomen bij dikkedarmkanker hangen af van de plaats van de tumor.

hooggelegen (opstijgende) deel van de dikke darm lange tijd geen symptomen. Bloedarmoede (voelbaar als vermoeidheid) als gevolg van onzichtbaar bloedverlies via de ontlasting is dan vaak het eerste teken.

Later kunnen darmkrampen en pijn, bijvoorbeeld enige tijd na de maaltijd, optreden.

Bij dikkedarmtumoren dichter bij het rectum: bloed- en slijmverlies via de anus en verandering van het ontlastingspatroon. Vaak samen met krampende pijn, als gevolg van verstopping.

Bij een tumor in het rectum: verandering in de normale stoelgang (loze ontlastingsdrang en bloedverlies).

onderzoek

Endoscopie (coloscopie)

Biopsie

Vervolgonderzoek:

Thoraxfoto 

Echo-lever 

CT/MRI abdomen (onderbuik) 

Bloedonderzoek

Behandeling

Operatief: ruim verwijderen darmweefsel met daaromheen liggende lymfeklieren, lymfevaten en bloedvaten.

Eventueel aanleggen stoma (ileostoma (links) of colostoma (rechts))

Bestraling eventueel in combinatie met chemotherapie

Voor uitzaaiingen wordt veelal chemotherapie ingezet

opdracht

Werk in groepjes aan een project waarin verschillende disciplines betrokken zijn, zoals oncologie, fysiotherapie, voeding en psychosociale zorg.

Opdracht: Ontwerp een interdisciplinair zorgpad voor een patiënt met kanker, waarbij de rol van elke discipline duidelijk wordt beschreven. Presenteer dit zorgpad aan de klas

afsluiting

vragen?

Doel?