Max Havelaar - Saidjah en Adinda

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

                        Ook te beluisteren via bv. Storytel

Deze week:

• Saïdjah en Adinda
• maken en inleveren opdracht 12

                        Ook te beluisteren via bv. Storytel

Doel:

- Je kent de strekking van het verhaal van Saïdjah en Adinda.

- Je kunt het verhaal in de context plaatsen.

Ophalen voorkennis

Door Marita Mathijsen, gepensioneerd hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de UvA (ca. 6min.).

Termen: realisme - romantiek

sleutelroman - fictioneel roman

buitenliterair effect

cultuurstelsel

tegen uitbuiting of tegen kolonialisme?

Intro Max Havelaar (1860)

Introductie Max Havelaar - 1

Introductie Max Havelaar - 2

- Onderdeel van de raamvertelling van de 'Max Havelaar'

- Parabel = gelijkenis: kort, eenvoudig verhaal dat een moreel of filosofisch idee illustreert.

Voorbeeld: parabel van Plato's grot.
Idee (mogelijk): hoe is de realiteit te kennen?

Saïdjah en Adinda

- De buffel wordt afgenomen, door een inlands districtshoofd. -> cultuurstelsel geïnd door Indische leiders, die voor zichzelf extra belasting hieven.

- Geen buffel: (1) hongersnood, (2) geen belasting kunnen betalen.

- Sterk verhaalelement: persoonlijke reden: band tussen kind (Saïdjah) en de buffel. 

Saïdjah en Adinda

- De 9-jarige Saïdjah werkt op het land.

- 'De buffel ving hem op zijn hoornen, en verloor slechts wat vlees dat de tijger hem uitsloeg aan de hals. De aanvaller lag daar met opgescheurde buik en Saïdjah was gered. Wel was er oentoeng geweest in de oeser-oeseran van die buffel! Toen deze buffel aan Saïdjahs vader was afgenomen en geslacht...'

Saïdjah en Adinda

- Herhaling als stijlmiddel.

- 'Ik heb u gezegd, lezer, dat mijn verhaal eentonig is...'  Doel?

  -> 'Ik ben makelaar in koffie aan de Lauriergracht no. 37.'

  -> Samson (PvdA-leider) in 2012. Framing met 'Nu doet u het weer'.

  -> Herman Pleij tegen Christiaan Weijts over de waarde van 'Max Havelaar' (DWDD, 2016)

Saïdjah en Adinda

- Gevolg cultuurstelsel. Vader Saïdjah vlucht en sterft. Gezin valt uiteen.  

- Saïdjah (nu 15 jaar) wil naar Batavia om geld te verdienen en dan te trouwen met Adinda. 'Wacht me bij het djati-bos, onder de ketapan (houtsoort) waar je mij de melati (jasmijn, geluksbloem) hebt gegeven. Ik zal driemaal twaalf manen wegblijven. Kerf streepjes in je rijstblok.'

- Saïdjah gaat naar Batavia: zingt lied, vooruitwijzing naar het vervolg.

Saïdjah en Adinda

Lied van Saïdjah

- Terugkomst.

- Ook Adinda's gezin is beroofd van buffels en verhuisd. 

- Saïdjah hoort nu pas van de dood van zijn vader voor zijn vlucht/belastingontduiking.

- Hervindt het rijstblok: 'Tweeëndertig ingekorven strepen.'

- Reist Adinda achterna en vindt het gezin.

Saïdjah en Adinda

'...en vond het lijk van Adinda's vader met een klewang-bajonetwonde in de borst. Naast hem zag Saïdjah de drie vermoorde broers van Adinda, jongelingen, bijna kinderen nog, en een weinig verder lag het lijk van Adinda, naakt, afschuwelijk mishandeld... Er was een smal strookje blauw lijnwaad gedrongen in de gapende borstwond die een eind scheen gemaakt te hebben aan lange worsteling...' Saïdjah pleegt zelfmoord.

Saïdjah en Adinda

'En weinig tijd later was er te Batavia groot gejubel over de nieuwe overwinning die weer zoveel lauweren had gevoegd bij de lauweren van 't Nederlands-Indisch leger. (...) En waarschijnlijk stegen er in de zondagskerk of bidstond uit de harten der vromen dankgebeden ten hemel, bij 't vernemen dat 'de Heer der heirscharen' weer had meegestreden onder de banier van Nederland.'

Saïdjah en Adinda

Is het verhaal feit of fictie?

1. FEIT
2. FICTIE

- Is het verhaal feit of fictie?

- Wat verdichtsel is in 't bijzonder, wordt waarheid in 't algemeen. (blz. 63)

Multatuli ontkent andere interpretaties: 'En aan sommigen die misschien beweren dat ik Saïdjah en zijn liefde heb geïdealiseerd, moet ik vragen hoe ze dit weten kunnen.'

Slot

• Maken opdracht 12 uit Laagland.

    Dit mag in tweetallen. 

• Huiswerk voor vrijdag 10 maart: Lees de Max Havelaar uit. Neem Laagland en Max Havelaar mee naar de les.

Aan de slag