H5 - 5.3 Arbeiders strijden voor hun rechten (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H5.3 Arbeiders strijden voor hun rechten

Tijdvak van Burgers en Stoommachines

Sociale wetten 

• Sociale kwestie wordt steeds groter. De leef- en werkomstandigheden moesten verbeterd worden.
• Liberalen willen zo min mogelijk bemoeienis van de overheid, maar zijn wel bezorgd.
•  Socialisten willen dat er sociale wetten komen en ze willen het kiesrecht verbeteren.

Socialisme (1)

• Rond 1850 ontstaat het socialisme:  vóór de arbeiders
  
• Karl Marx was de bedenker: hij voorspelde een revolutie van de arbeiders tegen de fabriekseigenaren 
• Privébezit zou volgens Marx worden afgeschaft          einde klassenmaatschappij           communisme

klik voor Marx

Socialisme (2)

• Sommige socialisten geloven niet in Marx' revolutie
• Zij zijn sociaal-democraten
• Willen het leven van arbeiders vreedzaam verbeteren
• Bijvoorbeeld: d.m.v. vakbonden en sociale wetten

Wie is Karl Marx?

1. De bedenker van het communisme
2. De leider van de Sovjet-Unie
3. De president van Amerika
4. De schrijver van de grondwet

Wat voorspelde Karl Marx?

1. Dat er meer vrijheid in de samenleving zou komen
2. Dat koning Willem II zou worden afgezet
3. Dat vrouwen rechten beter moesten worden
4. Dat de arme arbeiders zouden in opstand komen

Sociaal-democraten en communisten willen allebei hetzelfde. Alleen hoe ze dit willen bereiken is anders. Noem een overeenkomst en verschil.

Liberaal of socialist?
Rijken moeten meer belasting betalen dan armen

1. Liberaal
2. Socialist

Bestudeer de bron en de vier uitspraken:

De mensen bij het raam:
1 hoorden bij de liberalen.
2 hoorden bij de socialisten.
3 vond dat arbeiders kiesrecht moesten krijgen.
4 vond dat arbeiders te veel macht kregen.

Welke uitspraak of welke uitspraken passen het best bij de bron?

1. 1 en 3
2. 2 en 3
3. 2 en 4
4. 1 en 4

Sociale wetten (2)

• 1874: eerste sociale wet. 'Het Kinderwetje van Van Houten' 
• Kinderen <12 mogen niet meer in fabrieken werken
• ± 1900: woningwetten en leerplicht
• Betere medicijnen en riolering  zorgen voor minder ziektes

klik voor prent

Sociale wetten (3)

• 1894: Sociaaldemocraten richten een politieke partij op: de SDAP (Sociaaldemocratische Arbeiders Partij)
• Belangrijkste doel: kiesrecht voor alle mannen
• 1917: Algemeen mannenkiesrecht
• 1919: Algemeen kiesrecht

klik voor poster SDAP

1. Communisten (Karl Marx)

2. Sociaal-democraten

A. Wij willen via wetten de positie van de arbeider verbeteren.

B. Wij geloven in een klasseloze samenleving.

C. Alleen door een revolutie kunnen arbeiders de macht grijpen.

D. Privébezit wordt afgeschaft, rijkdom wordt eerlijk verdeeld over iedereen.

E. Arbeiders moeten vakbonden oprichten en stakingen houden.

Begrippen uit deze les

• Socialisme
  
• Communisme
• Sociaaldemocratie
• Vakbond
• Sociale Kwestie
• Sociale Wet
• Politieke Partij
• Algemeen Kiesrecht

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Hoe goed begreep je deze les?

😒🙁😐🙂😃

 * 4.4 opdracht 3 t/m 14
* Starten aan samenvatting H4 in Word 

 

Aan de slag:

Online: richt je op je artikel:
* Waarover wil je schrijven?
* Welke vragen wil je beantwoorden?
* Informatie zoeken en verwerken