Herhalen DNA

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

DNA, instructie voor het leven

1. Bouw DNA, verschil met RNA

celkern-chromosomen-DNA

Bouw DNA / RNA

1. Fosfaat-groep (P)

2. Suiker (desoxiribose/ribose)

3. Base (A, T, G, C, U)

BINAS

71 A/B/C

DNA

Basenparen

Hiernaast is een nucleotide te zien. Welke base zit er aan de nucleotide vast?

Als een stuk DNA voor 24% bestaat uit guanine. Welk percentage is dan thymine?

1. 24%
2. 26%
3. 48%
4. 76%

DNA naar eiwit

1. Transcriptie

2. Translatie

3. Eiwitsynthese

Transcriptie

DNA > mRNA

Bij transcriptie zijn betrokken:

- RNA-polymerase

- Transcriptiefactoren

- Promotor

- Operator (repressor/activator)

- Terminator

Transcriptie

Om genexpressie te beinvloeden zijn er speciale gebieden op het DNA.

Promotor: gebied waar transcriptiefactoren en RNA-polymerase aan binden.

Operator: gebied waar repressor of activator aan kan binden.

Terminator: gebied waar RNA-polymerase loslaat van het DNA.

Transcriptie

Transcriptiefactoren binden aan een promotor.

RNA-polymerase bindt aan transcriptiefactoren.

Operator: door binding van repressor of activator kan DNA minder goed of makkelijker afgelezen worden.

0

Transcriptie

Streng waar promotor aanwezig is is de coderende streng. 

Zelfs mogelijk dat bij ander gen de andere streng de coderende streng is.

RNA-polymerase werkt via matrijsstreng van 3' > 5' einde.

mRNA wordt gevormd van 5' > 3'.

Transcriptie

Het RNA dat nu gevormd is wordt ook wel pre-mRNA genoemd. 

Hierna vinden er bewerkingen plaats.

- Capping (kop-staart)

- Splicing (verwijderen introns en exons samenvoegen)

0

RNA-processing

Aan de kop en aan de staart wordt bepaald eiwit toegevoegd. 

Voorkomt toevoegen/ verdwijnen nucleotiden.

RNA-processing

DNA bevat coderende delen (exons) en niet-coderende delen (introns).

Deze introns moeten verwijderd worden om een werkend eiwit te kunnen maken. 

Dit doet de spliceosoom door het proces 'splicing'.        BINAS 71E

Spliceosoom knipt introns uit pre-mRNA

RNA-processing

Waarom introns en exons?

Door verwijderen introns kunnen exons in verschillende volgorde in mRNA teruggeplaatst worden. 

Er kunnen dus meerdere versie van een eiwit gemaakt worden!

BINAS 71H

Translatie: Structuur tRNA

• Enkelstrengs RNA
  
• Baseparing op 4 plaatsen
  
• 3 lussen
  
• Triplet in 3’->5’ in lus 2
    = anticodon
  = complementair aan mRNA

Als de anti-codon van een tRNA GGC is. Welk aminozuur zit er aan dit tRNA molecuul?

1. Arginine
2. Glycine
3. Proline
4. Leucine

Bevat tRNA wel of geen tymine?

1. Wel, om complementair te kunnen zijn aan mRNA
2. Niet, het is vorm van RNA

Genexpressie

Reguleren of een gen tot expressie komt: 'aan' of 'uit' staat.

Geen genexpressie door:

1. DNA is opgerold door histonen

2. Repressor is aanwezig op operator

3. DNA-methylering (epigenetica)

4. Afwezigheid van transcriptiefactoren

(Er is een dominant allel aanwezig, is geen genregulatie)

genexpressie prokaryoten

Genregulatie eukaryoot

• DNA regulatorgenen coderen voor transcriptiefactoren
• RNA-polymerase kan alleen aan promotor binden als daar transcriptiefactoren aanwezig zijn
• Regulatorgenen en transcriptiefactoren kunnen elkaar beïnvloeden
• Cellen specialiseren

DNA-repairsysteem