TL4: lezen H2: verbanden en signaalwoorden 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 4

Verbanden en signaalwoorden (2)

Doel:

Je weet wat signaalwoorden zijn

Je weet wat tekstverbanden zijn

Je kent de tekstverbanden "opsomming, tegenstelling, voorbeeld, tijdsvolgorde, oorzaak/gevolg en voorwaarde"

Signaalwoorden

Meest voorkomende signaalwoorden en verbanden

wat zijn signaalwoorden

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger.

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Tegenstelling

Maar, zo, evenals, in vergelijking met

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Voorbeeld/ toelichting

Een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals

Verklaring / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers,

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, in (voor) het geval dat

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat

Even checken!

Op de volgende pagina's staat een link naar een opdracht.

https:

https:

Chronologie

Tegenstelling

Reden

Voorbeeld

Voorwaarde

Doel-Middel

Echter

zoals

want

daarmee

Indien

Daarna

om...te

omdat

vervolgens

mits

neem nou

hoewel

zeggen

noemen

ermee te maken hebben

begrijpen

aandacht besteden aan

opvatten

aansluitend bij/op

beweren

belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt, in één zin

de uitleg

iemand die veel weet van een onderwerp

een zin of een deel van een zin die letterlijk in de tekst staat

het citaat

de deskundige

de hoofdgedachte

de verklaring

wat het ene tekstdeel te maken heeft met het andere

de mening

de opbouw van een tekst

alles past bij elkaar en sluit op elkaar aan

de tekststructuur

het verband tussen

de opvatting

een samenhangend geheel

Welk signaalwoord voor het alineaverband voorbeeld zie je staan in deze alinea?

Na welke uitspraak volgt het voorbeeld?

Wat is het voorbeeld/zijn de voorbeelden?

Welke signaalwoorden voor het alineaverband opsomming zie je staan?

Sleep de uitleg naar het juiste tekstdoel:

informeren

instrueren

overtuigen

overhalen

amuseren

De schrijver wil....

Tekstdoel

je iets leren

je uitleggen hoe je iets moet doen

je overtuigen van zijn mening

je iets laten doen

je vermaken

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Overtuigen

Informeren

Instrueren

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Informeren

Overhalen

Instrueren

Amuseren

Tekstverbanden

De hoofdgedachte = 

Samenvattend in 1 zin, de inhoud van de tekst.

Het belangrijkste dat in de tekst over het onderwerp wordt geschreven.

Staat in de inleiding of in het slot!

Kernzinnen helpen je hierbij op weg.

Wat wordt er bijna altijd genoemd in de inleiding?

1. het middenstuk
2. het onderwerp
3. de conclusie
4. de samenvatting

Naast het onderwerp kan ook het volgende genoemd worden:

- de aanleiding voor het schrijven van de tekst

- een voorbeeld bij het onderwerp

- een leuk, kort verhaaltje (anekdote)
- een mening (standpunt)
- een samenvatting van de hele tekst

Er kan ook een belangrijke vraag gesteld worden of iets verteld worden over de opbouw van de tekst. 

Hoe noem je de 'kleinere onderwerpen' die horen bij het 'onderwerp'?

1. Kleiner onderwerp
2. Alinea
3. Deelonderwerp

Middenstuk

Het middenstuk van een tekst bestaat over het algemeen uit meerdere alinea's. Deze alinea's gaan over de deelonderwerpen. 

Slot

Het laatste onderdeel is het slot. Dit deel van de tekst kan verschillende functies hebben, zo kan:
- de hoofdgedachte genoemd worden
- een advies gegeven worden
- een conclusie getrokken worden
- een korte samenvatting van de tekst gegeven worden
- een toekomstverwachting gegeven worden
- een vraag uit de inleiding beantwoord worden
- nieuwe informatie of een nieuw argument ingebracht worden

Een samenvatting van de tekst kan in meerdere delen staan, namelijk in:

1. de inleiding en het slot
2. de inleiding en het middenstuk
3. het middenstuk en het slot

Noem minimaal drie signaalwoorden die horen bij het tekstverband 'opsomming'

Welk signaalwoord hoort niet bij het tekstverband 'tegenstelling'?

1. maar
2. echter
3. bovendien
4. daarentegen

Noem minimaal drie signaalwoorden bij het tekstverband 'oorzaak-gevolg'

Welke signaalwoorden horen bij het tekstverband 'voorbeeld'?

1. zo, bijvoorbeeld, daardoor, als gevolg van
2. hoewel, toch, daarentegen, ook, daarna
3. zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou, onder andere
4. net zo, waarmee, zo, bijvoorbeeld, maar, echter

Welk verband herken je in de volgende zin:
Jan fietst net zo snel als Max Verstappen.

1. doel-middel
2. vergelijking
3. voorwaarde
4. conclusie

Bij welk tekstverband horen de volgende signaalwoorden:
waarmee, zodat, om ... te, door middel van, met behulp van

1. vergelijking
2. conclusie
3. doel-middel
4. voorwaarde

Welk tekstverband herken je hier:
Als Sabine haar best doet in de les, dan haalt zij een voldoende voor haar PTA.

1. Voorwaarde
2. Vergelijking
3. Doel-middel
4. Conclusie

Wat is een kenmerk van een 'feit'?

Met een mening moet je het altijd eens zijn.

1. Waar
2. Niet waar

Een 'argument' hoort bij een:

1. Feit
2. Mening

Een 'argument' herken je aan de volgende signaalwoorden: