Kern les 25 en les 26 Alineaverbanden, onderwerp, hoofdgedachte

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 4

Alineaverbanden

Les 25

Doel:

• Je weet wat alineaverbanden zijn
• Je kent de alineaverbanden: voorbeeld, doel-middel, mening-argument, oorzaak-gevolg, conclusie, opsomming, tegenstelling, tijd, toelichting en voorwaarde

Alineaverbanden

Tussen de alinea's van een tekst bestaan verbanden:

• de ene alinea heeft met de andere te maken

        - de ene alinea geeft bijvoorbeeld een uitleg

        - de andere alinea een voorbeeld.

Ook binnen een alinea kunnen deze verbanden voorkomen. Dan heeft de ene zin met de andere te maken.

Alineaverbanden

Verbanden worden meestal aangegeven met

SIGNAALWOORDEN.

Let daarom bij het lezen van alinea's op deze signaalwoorden.

Alineaverbanden

De meest voorkomende alineaverbanden en bijbehorende signaalwoorden:

Voorbeeld/ toelichting

Een voorbeeld ( hier)van, ter illustratie, bijvoorbeeld, zoals, zo, neem

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van, met het doel, met, om, met behulp van

Mening / argument

Want, omdat, daarom, vanwege, immers, aangezien

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan, zodat, hierdoor, daardoor, daarom

Samenvatting / conclusie

Samengevat, kortom, dus, al met al, vandaar dat, dan ook, samenvattend

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens, daarnaast, ook, en, verder, bovendien, ten slotte, enzovoort, zowel ... als

Tegenstelling

Maar, zo, evenals, in vergelijking met, daarentegen, echter, toch, hoewel, desondanks, aan de ene kant ... aan de andere kant

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger, toen, later, eerder, voordat, terwijl, vervolgens, ten slotte, tegelijkertijd, vroeger

Toelichting

Dat houdt in, dat wil zeggen, met andere woorden

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, in (voor) het geval dat, indien, mits

Alineaverbanden

Tekstverbanden: het woord 'maar' hoort bij een .......tekstverband

1. opsommend
2. toelichtend
3. tegenstellend
4. redengevend

Om.......Te.... tekstverband is

1. oorzaak - gevolg
2. redengevend
3. doel - middel
4. concluderend

Bij welk alineaverband hoort het signaalwoord 'maar'?

1. Uitspraak-voorbeeld
2. uitspraak - tegenstelling
3. uitspraak - reden
4. oorzaak - gevolg

Kortom, dit was de herhaling over tekstverbanden en signaalwoorden.
Wat is het tekstverband?

1. Doel-middelverband
2. Vergelijkend verband
3. Samenvattend verband
4. Concluderend verband

Aan het werk:

H25 Opdracht 1 t/m 11

Onderwerp en hoofdgedachte:
Wat kan géén hoofdgedachte zijn?

1. Jongetje stoot beeld van 4.000 euro om en moet betalen.
2. Honden troosten kinderen na aanslag in VS.
3. Hoeveel regent valt er in Limburg?
4. Mensen die afval op straat gooien, moeten een boete krijgen.

Onderwerp en hoofdgedachte:
Wat kan géén hoofdgedachte zijn?

1. Kangoeroe huppelt door weiland op Texel
2. Honden troosten kinderen na aanslag in VS
3. Doden door stortbuien in China

Onderwerp en hoofdgedachte:
Wat is het onderwerp van een tekst?

1. samenvatting van één zin
2. in één of enkele woorden waar de tekst over gaat
3. alle tussenkopjes samen
4. de titel

Aan het werk: 

H25 opdracht 1-11 

H26 opdracht 1 t/m 7