5V Blok 1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

LEESVAARDIGHEID-ARGUMENTATIE-SAMENVATTEN

Huiswerk was

Huiswerk was:

Opdracht 1, 2 en 3 van Blok 1

Opdracht 7 en 8 van Blok 2

signaalwoorden van een
tegenstelling zijn:

1. maar, echter
2. doordat, daardoor, als gevolg van
3. ten eerste, verder, ook
4. uiteindelijk

Welke signaalwoorden horen bij een opsommend verband?

1. Ten eerste, daarna, vervolgens
2. Ook, bovendien, daarnaast
3. Maar, hoewel, echter
4. Net als, in vergelijking met

'Ook'

1. chronologisch tekstverband
2. tegenstellend tekstverband
3. toelichtend tekstverband
4. Opsommend tekstverband

signaalwoorden bij
een chronologisch verband zijn:

1. dus, concluderend, dat betekent
2. net zoals, even....als
3. eerst, dan, daarna, voordat, verder, ten slotte
4. niettemin, evenzo

“Wanneer het volle maan is  

 en de maan het dichtst bij  

 de aarde staat ...” Van welk  

 tekstverband is hier sprake? 

1. volgorde in tijd
2. tegenstelling
3. oorzaak-gevolg
4. opsomming

Lees de eerste drie zinnen. 

Welk verband zie je?

  Om welk tekstverband gaat het in zin 2?

1. volgorde in tijd
2. opsomming
3. reden
4. conclusie

De onderwijsbond beklemtoont dat het steeds moeilijker wordt om goede docenten te vinden, zeker voor het vak Nederlands. "Ook hier zullen de problemen toenemen, gezien de dalende interesse voor lerarenopleidingen en voor de studie Nederlands op universiteiten", waarschuwt De Moel.
--> Noteer het signaalwoord.

Welke signaalwoorden horen bij een tegenstellend verband?

1. Maar, hoewel, echter
2. Vervolgens, daarna, tot slot
3. Ook, bovendien, daarnaast
4. Mits, op voorwaarde dat

'kortom, samengevat, met andere woorden, al met al' horen bij?

1. Opsomming
2. Chronologie
3. Conclusie
4. Tegenstelling

"Nederland staat als het gaat om leerprestaties in de middenmoot. De leesvaardigheid van Nederlandse tieners blijkt echter flink te zijn gedaald, tot onder het gemiddelde niveau in vergelijkbare landen."

Welk verband zie je?

Nederlanders hamsterden in het begin van de corona-lockdown karren vol wc-papier, macaroni, koffie en thee.

Welk verband zie je?

1. tegenstelling
2. opsomming
3. chronologie
4. conclusie

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord "vervolgens"

1. Opsomming
2. Tijdsvolgorde
3. Voorwaarde
4. Conclusie

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord "kortom"

1. Opsomming
2. Verklaring
3. Conclusie
4. Reden

"Opvallend is dat het leesplezier van veertienjarigen in Nederland opvallend veel lager is dan in andere landen. 60 procent van de Nederlandse ondervraagden zegt alleen te lezen als het echt moet. Bijna de helft noemt lezen zelfs tijdverspilling. Al met al vindt slechts een op de vijf tieners lezen een hobby." --> Noem en benoem het verband in de laatste zin?

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord "alles overziend"?

1. Opsomming
2. Verklaring
3. Conclusie
4. Voorwaarde

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord "mits"

1. Opsomming
2. Reden
3. Conclusie
4. Voorwaarde

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord "desalniettemin"?

1. Opsomming
2. Reden
3. Oorzaak-gevolg
4. Tegenstelling

"Over het algemeen hebben meisjes meer plezier in het lezen dan jongens en zij zijn er ook beter in."

Welk verband zie je?

Bij welk signaalwoord hoort het tekstverband "Tegenstelling"

1. ten eerste
2. toch
3. omdat
4. hierdoor

Bij welk signaalwoord hoort het tekstverband "Opsomming"

1. aan de ene kant/aan de andere kant
2. tot slot
3. omdat
4. hierdoor

Bij welk signaalwoord hoort het tekstverband "Conclusie"

1. daarom
2. op voorwaarde dat
3. uit dit alles blijkt
4. hierdoor

"De leesvaardigheid van Nederlandse jongeren daalt steeds harder. Dat blijkt uit Pisa, een wereldwijd onderzoek naar de leerprestaties van veertienjarigen dat elke drie jaar wordt uitgevoerd. We gaan dus enorm ons best doen. --> Welk verband zie je twee keer? Noem ook de woorden.

Ieder kind doet wel eens een klusje: de auto wassen, afwassen of stofzuigen.

1. volgorde van tijd
2. opsomming
3. voorbeeld
4. Ik doe nooit klusjes

Welke zin is een tegenstelling?

1. Ik houd erg van fruit, zoals appels en peren.
2. Ik heb me verslapen en bovendien had ik een lekke band.
3. Ook al had ik goed geleerd, toch had ik een slecht cijfer.
4. Ik lust fruit, snoep, kaas en erwtensoep.

Ik heb donker haar, maar mijn broertje is blond.

1. Voorbeeld
2. Opsomming
3. Tegenstelling
4. Conclusie

‘Ik moet vandaag nog een hoop werk doen. Allereerst moet ik mijn kamer opruimen. Dan moet ik het gras maaien en daarna moet ik boodschappen gaan doen voor het weekend.’

1. Tegenstelling
2. Conclusie
3. Reden
4. Opsomming

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

samenvatting van de verschillende onderdelen

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Opiniëren

Tekstdoelen

WAAR

NIET WAAR

Als een tekst een duidelijke, vaste tekststructuur heeft, 

zijn verbinding- of signaal-woorden overbodig.

Een achtergrondartikel

 leent zich minder goed voor een verklaringsstructuur 

dan een nieuwsbericht.

Een opiniestuk leent zich beter voor een argumentatiestructuur 

dan een nieuwbericht.

Een nieuwbericht heeft vaak een aspectenstructuur.

In een nieuwsbericht 

valt de schrijver vaak 

met de deur in huis:

het belangrijkste nieuws.

In een tekst met een probleem-maatregelstructuur

 wordt nooit de oorzaak van het probleem besproken.

Wat doen functiewoorden?

1. Die geven aan wat een schrijver wil doen met een alinea.
2. Die geven aan wat de betekenis is van de alinea.
3. Die geven aan wat de schrijver bedoelt.
4. Die geven aan waar je belangrijke informatie kan vinden.

Wat is niet waar over een functiewoord?

1. Een functiewoord staat meestal in de laatste zin van een alinea.
2. voorbeelden van functiewoorden zijn: advies, voorbeeld, argument, oplossing, uitleg.
3. Als je en functiewoord herkent en begrijpt, zal je de tekst beter begrijpen.
4. Het kondigt de functie van een alinea of tekstdeel aan.

Functiewoorden.
Wat is een tegenwerping?

1. Een omschrijving van een probleem.
2. Een goede raad.
3. Een reactie op een bepaalde mening.
4. Een uitleg van een verschijnsel.

Functiewoorden. Wat is een nuancering?

1. Geeft een verfijning in de uitleg of zwakt een standpunt iets af
2. Legt uit waarom iemand iets doet of vindt
3. doet een uitspraak die logisch voortvloeit uit eerder gevolgde redeneringen
4. stemt met iets in, als aan een bepaalde voorwaarde is voldaan

Functiewoorden.
Wat is een aanbeveling?

1. Een omschrijving van een probleem.
2. Een goede raad.
3. Een reactie op een bepaalde mening.
4. Een uitleg van een verschijnsel.

Opdracht 4 Blok 2

Maak nu de opdracht. Werk goed door.

We bespreken deze aan het einde van de les.

Huiswerk voor na de projectweek: 

leer de theorie van Lezen Blok 1 en 2