Grammatica 1 mavo/havo taalverzorging H7 zinsdelen en bouwplan les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

Zinsdelen

Lesdoelen

• Je kunt een bouwplan van een zin herkennen. 
• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen.
• Je kunt het lijdend voorwerp van een zin herkennen en benoemen. 

Zinsontleding - herhaling

• Hoe werkt de tijd- of de getalproef om de persoonsvorm te vinden? 
• Hoe herken je het werkwoordelijk gezegde? 
• Hoe vind je het onderwerp?

Grammatica animaties 

• Hoe bouw je een zin? 
• Lijdend voorwerp. 

Wat is het eerste onderdeel dat je zoekt bij zinsontleding?

1. het onderwerp
2. het werkwoordelijk gezegde
3. de persoonsvorm
4. Ik heb geen idee

Welke vraag stel je als je het lijdend voorwerp in de zin zoekt?

1. wie/wat + werkwoordelijk gezegde?
2. wat is het lijdend voorwerp?
3. wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?
4. Een lijdend voorwerp? Huh?

Zinsdelen

Een zin is een verzameling woorden.

Deze bestaat uit twee basisdelen: werkwoord en wie/wat (onderwerp)

Zinsdelen

• Alles wat vóór de persoonsvorm staat, is één zinsdeel!
• Alles wat vóór de persoonsvorm kan staan, is ook een zinsdeel.
• De woorden van een zinsdeel, staan altijd bij elkaar.

Een zinsdeel heeft een betekenis en laat je weten:

• wie iets doet;
  
• wat er gebeurt;
  
• met wie of wat er iets gebeurt;
  
• wanneer iets gebeurt;
  
• waar iets gebeurt;
  
• waarom iets gebeurt;
  
• hoe iets gebeurt.
  

Isa en Tom praten.

Breid de zin uit met één zinsdeel 'met wie'.

Een zin

Isa en Tom | praten.

Isa en Tom | praten | met de marktkoopman.

Uitbreiden met één zinsdeel 'wanneer'.

Een zin

Isa en Tom | praten.

Isa en Tom | praten | met de marktkoopman.

Isa en Tom | praten | vandaag | met de marktkoopman.

Uitbreiden met één zinsdeel 'waar'.

Zinsdelen

Isa en Tom | praten | vanmiddag | met de marktkoopman | 

       

op het marktplein.

             

Zinsdelen

Isa en Tom | praten | vanmiddag | met de marktkoopman | 

       wie?           hand.      wanneer?                   met wie?

op het marktplein.

             waar?

Elk zinsdeel heeft een eigen betekenis.

Isa en Tom | praten | vanmiddag | met de marktkoopman |op het marktplein.

Kun je de volgorde veranderen van de zinsdelen?

1. Ja, dat kan
2. Nee, dat kan helemaal niet

Schrijf de zin over en zet zinsdeelstrepen.
'Je begrijpt een bouwplan.'

Uit welke delen bestaat het bouwplan van de volgende zin:
'Je begrijpt een bouwplan.'

1. Wie, werkwoord of handeling en wat.
2. Twee delen.
3. Handeling, wie, en wat.
4. Wat, werkwoord en wie.

'De leerling legt de theorie uit aan zijn klasgenoot.'
Verdeel deze zin in zinsdelen. Begin bij de PV.
Klaar? Bedenk drie zinnen met de zinsdelen in een andere volgorde.

Wie of wat is het lijdend voorwerp?
'De leerling legt de theorie uit aan zijn klasgenoot.'

1. de leerling
2. de theorie
3. aan zijn klasgenoot
4. legt uit