grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

grammatica

• het bouwplan van een zin vaststellen.
• bij gegeven werkwoorden een bouwplan voor een zin maken.
• zinnen in zinsdelen verdelen.
• is een zin grammaticaal correct?

Wat kun je al?

• Je kunt al de PV, het WWG en het OND vinden in een zin.

Schrijf eens een zin op het bord.

Het bouwplan van een zin.

Een zin bestaat uit een verzameling woorden. Samen hebben zij betekenis.

Een zin bestaat uit twee basisdelen:

• een deel dat zegt wat de handeling is (PV)
• een deel dat zegt wie of wat de handeling uitvoert (OND)

bijv: Isa en Tom praten.

Isa en Tom (=wie voeren de handeling uit) praten (= de handeling)

meer zinsdelen...

De zin: Isa en Tom praten, is erg kort. Je kunt er meer bouwstenen aan toevoegen. Die bouwstenen of zinsdelen geven dan meer informatie:

• met wie   -    wat
• waar   -   waarmee
• wanneer   -    waardoor
  

bijvoorbeeld:

Isa en Tom praten (met wie) - (waar)  -  (wanneer).

Als je tussen de haakjes zelf iets invult krijg je al veel meer zinsdelen in je zin.

Het bouwplan van een zin.

Het werkwoord (PV) bepaalt hoeveel zinsdelen er in je basisplan van een zin moeten zitten. Dat heeft te maken met de betekenis van het werkwoord.

• bijvoorbeeld:  praten
  

de enige vraag die er écht nodig is: WIE praten?

De basiszin heeft 2 zinsdelen nodig

• Maar bijvoorbeeld: omhakken
  

Hier zijn twéé vragen nodig: WIE hakt om / WAT hakt die persoon om

De basiszin heeft 3 zinsdelen nodig

Het bouwplan van een zin.

Extra zinsdelen mogen natuurlijk toegevoegd worden, MAAR die zijn voor de basiszin niet noodzakelijk!

• bijvoorbeeld:  praten
  

Jan praat (basiszin) met de juffrouw over zijn slecht cijfer voor biologie. (extra zinsdelen)

•  bijvoorbeeld: omhakken

Peter hakt de boom om  (basiszin) die in de voortuin van zijn buurvrouw staat. (extra zinsdelen)

Zinsdelen vinden

• Je vindt de zinsdelen van een zin door eerst de PV te zoeken.
  
• Alle stukjes van de zin die je voor de PV kunt zetten zijn een apart zinsdeel

LET OP, de zin mag niet van betekenis veranderen als jij de stukjes uit elkaar haalt.

Hoeveel zinsdelen hebben de volgende zinnen?

• Frank en zijn vriend gaan samen naar een voetbalwedstrijd in Duitsland.

• Anneke brengt haar kinderen iedere week naar Mariëlle in Gorinchem.