2.1 steden + 2.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De oude Egyptenaren

2.1: het ontstaan van de eerste steden 

2.2 de Farao 

Lesdoelen

aan het eind van deze les:

• kun je uitleggen hoe succesvolle landbouw in Egypte ontstond 
• Weet je waarom een deel van de bevolking ging leven van ambachten
• kun je verklaren hoe de eerste steden ontstonden
• weet je wat een staat is
• kun je verklaren hoe Egypte een staat werd
• weet je hoe de Farao's hun rijk bestuurden 

De Egyptenaren

In wat voor samenleving leefden de jagers en boeren?

1. jager-verzamelaar samenleving
2. landbouwsamenleving
3. landbouwstedelijke samenleving
4. informatiesamenleving

welk gebied hoorde bij de vruchtbare halve maan?

1. Het Midden- Oosten
2. Delen van Zuid- Afrika
3. West- Europa
4. Zuidoost- Azie

De landbouwrevolutie begon rond ...

1. 7000 v.C.
2. 9000 v.C.
3. 10.000 v.C.
4. 5000 v.C.

Jagers en 
verzamelaars

Boeren

Wie zie je op de afbeelding?

1. Jagers/verzamelaars
2. Boeren

De oude Egyptenaren

• ontstond ong. 3300 V.C tot 300 N.C
• Schrift: hiërogliefen
• leven van de Nijl  

Leven van de Nijl

• 5500 V.C --> eerste landbouwsamenleving in Egypte
•  gebied rondom de Nijl overstroomde jaarlijks: vruchtbare modder bleef over
• 3 seizoenen:

        1. overstromingstijd (zomer)

        2. zaaitijd

        3. oogsttijd 

Droogte in Egypte

In Egypte is het erg droog en valt er weinig regen. Om er toch voor te zorgen dat de akkers genoeg water tot zijn beschikking hadden werd er via kanalen water naar de akkers vervoerd. Dit noem je irrigatielandbouw. 

Irrigatielandbouw

• Om de akkers vochtig te houden, deed men aan irrigatielandbouw

Waarom was die irrigatielandbouw nodig?

Hoe werkte het?

Waarom was die irrigatielandbouw nodig?

Hoe werkt het? 

Ambachten 

Vanwege het succes van irrigatielandbouw, ontstonden er landbouwoverschotten. --> een deel van de mensen ging een ambacht uitoefenen. Ambachtslieden richtten zich op één bepaalde vaardigheid, en er ontstond specialisatie. 

Irrigatielandbouw

handel

• ambachtslieden gingen naar de markt om spullen te ruilen of verkopen. 
• Let op: geld bestond nog niet
  
• later gingen mensen zich volledig richten op het kopen, verkopen en vervoeren van spullen, ook buiten Egypte. Er ontstond zo handel met handelaren.

Ontstaan steden

• bloeiende welvaart --> mensen worden gezonder dus ouder --> bevolkingsgroei
• bevolkingsgroei --> meer ambachtslieden en handelaren -->  marktplaatsen groeien uit tot steden
• ontstaan samenleving waarin grote groep mensen nog boer is, maar mensen ook handelaar of ambachtslied is --> landbouwstedelijke samenleving 

Gevolgen van de landbouwrevolutie 

Gevolgen van de irrigatielandbouw

Mensen gaan op een vaste plek wonen 

Het ontstaan van sociale gelaagdheid 

Specialisatie in beroepen

mensen gaan stevige huizen bouwen 

Er ontstaan dorpen

Er ontstaan steden

Door irrigatielandbouw kon Egypte veel voedsel produceren.
Wat betekent irrigatielandbouw?

1. Dat je huizen op het land bouwt
2. Landbouw met behulp van kanaaltjes graven
3. Landbouw zonder gebruik van water
4. Landbouw door gebruik van dieren

Zojuist het je een gif beken over het geschenk van de Nijl. Zet de fasen van dit geschenk op de juiste plek in de afbeelding.

De Nijl overstroomt

Het laat vruchtbare modder achter

Producten op de landbouw groeiden goed

Welke zin is juist? Waterhuishouding (irrigatie) was in Egypte nodig om …

1. het land tegen de jaarlijkse overstroming te beschermen.
2. water vast te houden voor de droge tijd.
3. het overvloedige regenwater te laten afvloeien.
4. scheepvaart mogelijk te maken.

Wat is een ambacht?

1. Beroep waarbij gebouwd wordt.
2. Beroep waarbij producten worden gemaakt met handen en gereedschappen.
3. Producten worden met machines gemaakt.
4. Mensen die handelen.

wat is geen ambacht?

1. boer
2. smid
3. steenbakker
4. kleermaker

Irrigatielandbouw

• Om de akkers vochtig te houden, deed men aan irrigatielandbouw

Waarom was die irrigatielandbouw nodig?

Hoe werkte het?

Waarom was die irrigatielandbouw nodig?

Hoe werkt het? 

gevolgen

• aantal boeren nemen de leiding over irrigatiesysteem --> ontvingen belasting
•  leiders namen ambtenaren en soldaten in dienst 

Egypte wordt een staat

Staat = gebied met grenzen, inwoners en een regering (leiders). de leider van de staat is de vorst.

Egypte wordt één staat

• Organisatie landbouw -> leiders nodig.
  
  
• Leiders kregen betaald -> Belasting.
  
  
• Ambtenaren hielpen met besturen.
  
  
• Gebied met regering -> Staat
  
  
• Na een tijd twee koninkrijken:
  Beneden-Egypte
  Boven-Egypte..

Egypte wordt één staat

• 3000 V.Chr.: Oorlog boven- en Beneden-Egypte.
  
  
• Koning Narmer van Boven-Egypte won.
  
  
• Narmer: Eerste farao
  
  
• Egyptenaren werden één volk ->
  Onderdanen van de farao..

 De goddelijke farao

Farao: koning van Egypte en het volk (onderdanen) gehoorzaamt de farao en ambtenaren

- De farao wordt gezien als god

- Hoogste priester + baas irrigatiesysteem

- Hulp van ambtenaren

- Het verhaal van het ontstaan van de farao

De namen van farao's verwijzen vaak naar hun goddelijkheid

het ontstaan van het schrift

• Alles in het land eigendom van de Farao > land, oogsten, vee en voorraden. 
  
  
• Ambtenaren in dienst van de Farao om alles bij te houden > voorraden. Ook moesten wetten (regels) worden opgeschreven.
  
  
• Hieruit het schrift ontstaan > hiërogliefen > beeldschrift met tekeningen uit het dagelijks leven zoals mensen, planten, dieren en voorwerpen. 
  
  
• Hiermee dus een einde aan de prehistorie (tijd voor het schrift). --> begin oudheid 
  

Waarom was de Nijl voor het oude Egypte zo belangrijk?

1. Dankzij de jaarlijkse overstroming was de strook grond langs de Nijl zo vruchtbaar dat de landbouw hoge opbrengsten had.
2. De Nijl vormde een natuurlijke grens die Egypte beschermde tegen invallen van andere volkeren.
3. De Nijl was zo rijk aan vis dat er in Egypte een samenleving ontstond van jager-verzamelaars die in steden leefden.
4. De overstromingen van de Nijl zorgden voor waterkracht, die de Egyptenaren gebruikten voor het produceren van goederen in hun werkplaatsen.

Welke opmerking over de handel in Egypte is juist?

1. De Nijl was nadelig voor de handel, want de stroming van de rivier maakte handelen tussen de ene en de andere oever erg lastig.
2. Overal langs de Nijl ontstonden plaatsen, waar mensen bij elkaar kwamen om te ruilen.
3. Vanwege de grote opbrengsten kwam er steeds minder werk voor de handelaren, omdat iedereen zelf genoeg had.
4. Geen van de genoemde opmerkingen over de handel in Egypte is juist.

Wat is een staat?

1. Een land met duidelijke grenzen en een eigen bestuur
2. Een provincie binnen een gebied
3. Een provincie binnen een land
4. Een land met een koning

Wat deden de Ambtenaren van de Farao ?

1. Belasting verzamelen
2. Offers brengen aan de goden
3. De Oogst in de gaten houden
4. Wetten opschrijven en handhaven