18/11/2022 Brugklas Grammatica - wederkerende werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

GRAMMATICA

Mevrouw Duinhouwer

LESPROGRAMMA

• Uitleg Wederkerende werkwoorden
• Opdrachten maken in Learnbeat
• Herhalings zinsdelen: kahoot

LEERDOELEN

• Ik kan wederkerige en (verplichte en toevallige) wederkerende voornaamwoorden herkennen.

Zinsdelen

• Persoonsvorm = belangrijkste werkwoord (vraagproef, getalsproef, tijdsproef)
• Zinsdelen: verplaatsingsproef (welk woord of welke woordgroep kan voor de pv.

• Werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden uit de zin.

• Onderwerp = wie/wat + gezegde?

• Lijdend voorwerp = wat/wie + gezegde + onderwerp?

       Voorbeeld: ik geef een boek.

• Meewerkend voorwerp geeft aan voor / aan wie iets bestemd is. Aan (voor) wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

      Voorbeeld: ik geef aan jou een boek.

• Bijwoordelijke bepaling wanneer, waar, waarheen, waarom, hoe, hoeveel.  Maar ook: niet, wel, zeker, absoluut, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk 

Bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepaling

VWO moet de verschillende soorten bwb's kunnen herkennen. 

LET OP!

De vraagwoorden waarmee je bijwoordelijke bepalingen zoekt (waar, wanneer, waarheen, waarom, waardoor, waarmee, hoe, etc.), zijn zelf ook bijwoordelijke bepalingen. Bijvoorbeeld:

Waarmee heb je dat blikje opengemaakt? bwb = waarmee

Niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. Ook woorden als niet, wel, zeker, absoluut, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling.

Wederkerende werkwoorden

https://apps.noordhoff.nl/se/content/theme/38f4acb3-ca72-4b05-9b20-a25c5d97c237/contentUnit/e56ad4e4-7dbb-4514-afad-4083376c62e6

Wederkerende werkwoorden hebben in het Nederlands ‘zich’ ervoor staan, bijvoorbeeld: ‘zich vergissen’.

Bij verplicht wederkerende werkwoorden hoort het voornaamwoord bij het werkwoordelijk gezegde

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich aanstellen

zich bemoeien

zich ergeren

zich gedragen

zich uit de voeten maken

zich ontfermen

zich schamen

zich uitsloven

Toevallig wederkerende werkwoorden

wegen

opmaken

vermaken

snijden

irriteren

beseffen

Voorbeeld wederkerend ww

Ik vergis me wel eens.

Je kunt een ander niet vergissen, alleen jezelf. Daarom noem je dit een verplicht wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (me) dus hoort zich bij het werkwoordelijk gezegde

Toevallig wederkerend werkwoord

Er zijn ook werkwoorden die wederkerend gebruikt kunnen worden, zoals verwonden. 

• Ik verwondde me aan de groenteschaaf. (wederkerend)
• Ik verwondde mijn broertje met de grasmaaier. (niet-wederkerend) 

Als ze niet altijd wederkerend zijn, noem je ze toevallig wederkerend en het is het lijdend voorwerp

toevallig wederkerend

Welk werkwoord is een verplicht wederkerend werkwoord?

1. vertragen
2. verspreken
3. vertrouwen
4. vervangen

Welke van deze werkwoorden is geen verplicht wederkerend werkwoord?

1. verslapen
2. uitsloven
3. gedragen
4. wassen

Ik heb me vergist bij het berekenen van die makkelijke som.

Is 'me' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Chahid slooft zich altijd enorm uit voor Frans.

Is 'zich' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Hij klampt zich vast aan een stuk drijfhout.

Is 'zich' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Noteer een verplicht
wederkerend werkwoord.

Opdracht

Maak de opdrachten in Learnbeat:

• 3.1 Grammatica: opdracht H maken  

Klaar? Dan oefen je extra met de zinsdelen - opdracht B