18/11/2022 2B Grammatica - les 2 MW/BWB herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

WELKOM BIJ HET VAK NEDERLANDS! 

Mevrouw Duinhouwer

LESPROGRAMMA

Grammatica

• Herhaling zinsdelen: meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling

• Extra uitleg werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp (wederkerende werkwoorden)

Lezen

Herhaling zinsdelen

• Meewerkend voorwerp geeft aan voor / aan wie iets bestemd is. Aan (voor) wie/wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

      Voorbeeld: ik geef aan jou een boek.

• Bijwoordelijke bepaling wanneer, waar, waarheen, waarom, hoe, hoeveel.  Maar ook: niet, wel, zeker, absoluut, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk 

• Werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp (wederkerende werkwoorden)

Herhaling - extra uitleg

Het werkwoord bepaalt

• Een werkwoord omschrijft een handeling: wat iemand doet of wat er gebeurt
• Een werkwoord heeft altijd een onderwerp (iemand die iets doet) nodig

Een zelfstandig werkwoord is de "regisseur" van een zin en deelt de "rollen" uit

rol : Onderwerp - deze deelt het werkwoord altijd uit

rol:  Lijdend voorwerp - wie of wat? LET OP : geen voorzetsel!

rol: Meewerkend voorwerp - aan wie of voor wie? LET OP: aan of voor kan je weglaten!

Bijwoordelijke bepaling - geeft antwoord op vragen als hoe? waar? wanneer? waarom? waarheen? etc.

Bijwoordelijke bepaling

- Het 'prullenbakzinsdeel';
- Kunnen er meer van in een zin staan;
- Kunnen antwoord geven op 'waar?', 'wanneer?', 'waarvandaan?', 'waarheen?', 'waarom?', 'waardoor?', 'hoe?', enz. 

- Ook de bovengenoemde woorden zijn BWB's. 

- Sommige BWB's geven geen antwoord op vragen, maar blijven over in de zin. 

Wederkerende werkwoorden hebben in het Nederlands ‘zich’ ervoor staan, bijvoorbeeld: ‘zich vergissen’.

Bij verplicht wederkerende werkwoorden hoort het voornaamwoord bij het werkwoordelijk gezegde

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich aanstellen

zich bemoeien

zich ergeren

zich gedragen

zich uit de voeten maken

zich ontfermen

zich schamen

zich uitsloven

Toevallig wederkerende werkwoorden

wegen

opmaken

vermaken

snijden

irriteren

beseffen

Verplicht wederkerend werkwoord

Ik vergis me wel eens.

Je kunt een ander niet vergissen, alleen jezelf. Daarom noem je dit een verplicht wederkerend werkwoord. 

Bij het werkwoord hoort een wederkerend voornaamwoord (me) dus hoort zich bij het werkwoordelijk gezegde

Toevallig wederkerend werkwoord

Er zijn ook werkwoorden die wederkerend gebruikt kunnen worden, zoals verwonden. 

• Ik verwondde me aan de groenteschaaf. (wederkerend)
• Ik verwondde mijn broertje met de grasmaaier. (niet-wederkerend) 

Als ze niet altijd wederkerend zijn, noem je ze toevallig wederkerend en het is dit zinsdeel een lijdend voorwerp

Welk werkwoord is een verplicht wederkerend werkwoord?

1. vertragen
2. verspreken
3. vertrouwen
4. vervangen

Welke van deze werkwoorden is geen verplicht wederkerend werkwoord?

1. verslapen
2. uitsloven
3. gedragen
4. wassen

Ik heb me vergist bij het berekenen van die makkelijke som.

Is 'me' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Chahid slooft zich altijd enorm uit voor Frans.

Is 'zich' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Hij klampt zich vast aan een stuk drijfhout.

Is 'zich' een lijdend voorwerp of werkwoordelijk gezegde?

Wat is het meewerkend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Kim leent haar zus nooit iets.

1. Kim
2. leent
3. haar zus
4. iets

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Die overtreding kostte hem de gele kaart. 

1. Die overtreding
2. kostte
3. hem
4. de gele kaart

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Wendy heeft hem een mooi cadeau gegeven.

1. heeft gegeven
2. Wendy
3. een mooi cadeau
4. hem

Wat is het meewerkend voorwerp in deze zin?

Heb je voor mij ook een blikje meegebracht?

1. voor mij
2. je
3. een blikje
4. ook

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Opdracht

Maak de opdrachten in Learnbeat:

3.1 Grammatica opdrachten:

C Meewerkend voorwerp + bijwoordelijke bepaling (extra oefening)

D Wederkerende werkwoorden

Klaar? Pak je leesboek en ga lekker lezen