Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Planning

Tekstverbanden en signaalwoorden

-Journaal

-Uitleg tekstverbanden

-Aan het werk

Lesdoel

Aan het einde van deze les kun je minimaal drie verschillende tekstverbanden opschrijven en kun je van elk tekstverband een bijbehorend signaalwoord benoemen. 

Signaalwoorden geven het verband in een tekst aan tussen ...

1. alinea's
2. woorden
3. woorden en zinnen
4. woorden, zinnen en alinea's

Voorbeeld

Ik ga iedere dag op de fiets naar school.

Het regent.

Ik ga met de trein.

Voorbeeld

Ik ga iedere dag op de fiets naar school. Omdat het regent, ga ik met de trein.

Wat geeft het woord 'omdat' aan in deze zin?

Chronologisch verband

Beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde.

Signaalwoorden: vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, binnenkort

Jaartallen en data kunnen ook een chronologisch verband aangeven. 

Vroeger speelde ik erg graag buiten, nu zit ik liever achter de computer.

Wat is het signaalwoord in deze zin:
Vroeger kwam ik altijd te laat in de les.

1. vroeger
2. kwam
3. altijd
4. laat

Opsommend verband

In een opsommend verband worden dingen achter elkaar genoemd. 

Signaalwoorden: ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook, verder, ten slotte, en, niet alleen ... (maar) ook

Liggende streepjes (-) of getallen (1, 2, 3) horen hier ook bij.

Ten eerste vind ik dat je op tijd moet komen en je moet ook je spullen op orde hebben.

Wat zijn de signaalwoorden in deze zin:
Ik heb veel hobby's. Ten eerste sport ik graag, bovendien speel ik vaak FIFA en ik lees weleens een boek.

1. ten eerste, graag, bovendien
2. graag, bovendien, vaak
3. ten eerste, bovendien, en
4. bovendien, vaak, en

Uitleggend/toelichtend verband

In een uitleggend of toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, ter illustratie, dat wil zeggen, met andere woorden

Een brommer rijdt 1 op 12, dat wil zeggen met 1 liter benzine kun je 12 kilometer rijden. 

Welk verband zie je in de volgende zin:
Ik ben van mening dat we met dit product moeten stoppen, maar daar denkt mijn zakenpartner anders over.

1. tegenstellend verband
2. chronologisch verband
3. toelichtend verband
4. vergelijkend verband

Welk verband zie je in deze zin:
We willen Pietje Puk graag in onze groep vanwege zijn vriendelijkheid. Ook is hij altijd erg behulpzaam.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. chronologisch verband
4. tegenstellend verband

Planning:

• Jeugdjournaal
• opdracht 1: 9,10 (blz. 24)
• Opdracht 

Of je wast je haar elke dag met mayo of je praat altijd door een megafoon  

Opdracht

WAT: Je maakt een recept van je lievelingseten. Je zet er sowieso een opsommings- en een chronologisch verband in. 

-Je zoekt een leuke afbeelding op. En maakt er een mooi geheel van. (blz. 23) 

HOE: Je doet dit op de computer. 

Planning

• Lezen
• Herhaling tekstverbanden 
• maken: recept,  2 & 4 (blz. 24)

Welke tekstverbanden kunnen jullie nu bedenken?

Schrijf er zoveel mogelijk op!!

Chronologie is

1. Opsomming
2. Oorzaak - gevolg
3. Tijdsvolgorde
4. Voorwaarde

Wat is een tegenstelling?

1. Langzaam en snel
2. Lief en schattig
3. Mooi en meisje

Welke signaalwoorden horen bij een tegenstellendverband?

1. maar, tegenover
2. daarentegen, toch
3. echter, hoewel
4. ondanks dat, aan de ene kant... aan de andere kant

In de toelichting werd verteld hoe de film was gemaakt.
toelichting=

1. verklaring
2. uitleg
3. toegift
4. conclusie

Toelichting

1. de schrijver geeft voorbeelden of nadere uitleg om zijn opvattingen te verduidelijken
2. de schrijver ontkent de juistheid van een bewering
3. de schrijver geeft de voornaamste kenmerken van een verschijnsel ontstaan
4. de schrijver geeft aan waardoor iets geworden is zoals het is

Wat is een opsomming?

1. Dat betekent dat er een som staat in de tekst.
2. Als er in een zin of tekst een opsomming wordt gemaakt van iets.
3. Dat betekent dat er iets wiskundigs wordt besproken in de tekst.
4. Als er een eind wordt gemaakt aan een verhaal.

Opsommend

1. Hoewel hij arm is, leidt hij een heel gelukkig leven.
2. We hebben Jan de Ried aangenomen vanwege zijn kennis van de markt. Daarnaast heeft hij ruime ervaring als leidinggevende.
3. De stichting Wakker Dier komt op voor de dieren. Door middel van reclamespotjes op de televisie vraagt die club aandacht voor het ellendige leven van kippen en varkens in de bio-industrie.
4. Als je nu eerst je huiswerk afmaakt, gaan we straks naar de film.