Les 2.3.7 Pil vergeten, menstruatie klachten en menstruatie uitstel

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage DA2 BOL periode 2.3

Advieskaarten vergeten pil

Menstruatie klachten

Menstruatie uitstel

Alma Buitenhuis & Viola Holtrust 2023-2024

De les vandaag:

Terugblik vorige les: Diabetes

Anticonceptie - vormen

Pil vergeten - wat vraag je? wat adviseer je?

Menstruatie klachten - adviezen

Menstruatie - uitstel

Midiproeve afname

Diabetes

Vertel eens; hoe zat het ook al weer?

- Wat is een hypo?

- Vanaf welke waarde spreken we van een hypo?

- Welke symptomen horen er bij een hypo?

- Wat adviseer je in welke fase? 

Hypoglykemie - te laag bloedsuiker gehalte

< 3,5 mmol/L

Zweten, beven, nerveus, honger, misselijk, duizelig, hoofdpijn, verstoord zicht, hartkloppingen

Als suiker nog verder zakt: concentratie problemen, verwardheid, aggitatie, moeite met spreken, spierspasmen tot aan epileptische aanval, verlies bewustzijn, beroerte

Pt bij bewustzijn: Korte termijn 'snelle suikers'

Water met suiker drinken of sterke ranja

Snelle druivensuikers (dextrose 6-8 tabletten)

Daarna -> koolhydraten - boterham met jam

Blijf bij de patiënt en blijf suiker contoleren (na 15-30 minuten) 

Pt met verminderd/geen bewustzijn:

112 bellen --> U1 urgentie (ernstige hypo vermoed)

Honing of stroop aan binnenkant wang smeren met je vinger

Glucagon injectie of neusspray toedienen!!

Diabetes

Vertel eens; hoe zat het ook al weer?

- Wat is een hyper?

- Vanaf welke waarde spreken we van een hyper?

- Welke symptomen horen er bij een hyper?

- Wat adviseer je? 

- Welke symptomen horen er bij een (levens)gevaarlijke hyper?

Hyperglykemie - te hoog bloedsuikergehalte

> 15 mmol/L

Dorst, veel plassen, moeheid, jeuk

Ernstig --> zwakte, kortademigheid, sufheid, uitdroging, coma --> verzuring - keto acidose

Je wilt het suiker gehalte verlagen!

Veel drinken - water (je plast dan overschot aan suiker uit)

Veel bewegen (door inspanning verbruikt je lichaam glucose)

Bij gebruik insuline: extra insuline spuiten (2-4-6- regel)

Keto-acidose - U1 braken en kortademigheid (aceton adem) bij patiënt die insuline gebruikt - vetverbanding

Diabetes

Welke adviezen ga je geven wanneer je niet weet of er sprake is van een hypo of een hyper?

Waarom? 

Behandelen als een hypo en dus: suiker toedienen...

bleek het een hypo, dan zal de patiënt opknappen!

bleek het toch een hyper, dan zal het extra toegediende suiker niet zo veel uitmaken

TRG gesprek

Stel eerst de ABCD veilig (met name bewustzijn)

Bij dit onderwerp is de WHAM fase écht belangrijk - maak je toestandsbeeld zo compleet mogelijk

Stel aanvullende vragen uit het boek en zet het juiste beleid in

Onderwerp deze week:

Pil vergeten:

- Soorten anticonceptie

- De pil - verschillende soorten

- Pil vergeten - zelfstandig advies als DA of niet? 

- Wat is het juiste advies?

- Emoties

- Oefenen

Vormen van anticonceptie

Welke anti conceptie methodes ken je? 

De anticonceptiepil

Er zijn verschillende anticonceptiepillen

- Minipil

Combinatiepil:

- Éénfasepil

- Meerfasenpil

Wat zijn de verschillen? 

Minipil: 1 hormoon - progestageen

Geen stopweek - dus 28 pillen in 1 strip

Je kunt hiermee je menstruatie niet uitstellen (bekend voorbeeld: Cerazette) Ook geschikt bij borstvoeding

Combinatiepil: 2 hormonen - oestrogeen en progestageen

Bij éénfasepil - iedere pil bevat dezelfde samenstelling van hormomen

21 tabletten per strip - dan een stopweek waarin menstruatie optreedt

je kunt hiermee je menstruatie uitstellen

Meest bekende: Microgynon

Bij meerfasepil wordt de hormonale schommeling van een natuurlijke cyclus nagebootst - de tabletten bevatten dus verschillende samenstellingen hormonen. Verschillende kleuren pillen

21 of 28 per strip (afhankelijk van het soort) Meest bekende: Trigynon

Welke pil gebruik ik??

Door het stellen van welke vragen kun je er achter komen welke pil iemand gebruikt wanneer iemand dit zelf niet weer?

Naam van de pil - dan opzoeken op apotheek.nl

Hoe ziet de strip er uit?

Hoeveel tabletten?

28? --> dan weet je al dat het GEEN éénfasepil is 

één of meerdere kleuren pillen in de strip? 

Het komt natuurlijk voor dat iemand wel eens een pil vergeet in te nemen....
Welke vragen zijn voor jou van belang om te stellen?
Wat MOET je weten voordat jij hier iets mee kunt

Wat voor soort pil gebruikt u?

Wanneer had u hem moeten innemen?

1 of meer pillen vergeten?

In welke week van de strip zat u?

 

evt. heeft er geslachtsgemeenschap plaatsgevonden?

Minipil of meerfasenpil vergeten?

Telefonische afspraak huisarts inplannen - jij hoeft hier als DA géén zelfstandig advies over te geven

Éenfasepil vergeten?

Wanneer een patiënt één of meerdere éénfasepil(len) is vergeten in te nemen - dan kun jij als DA wél zelfstandig advies geven

Zorg eerst voor een goed toestandsbeeld en pak dan het stroomschema er bij

Zorg dat je de situatie goed in beeld hebt

- 1 of meer vergeten?

- welke week?

(geslachtsgemeenschap gehad ja/nee?)

Het schema mag je er bij houden - ook tijdens examens/toetsen

Staat ook op Cum Laude

Bekijk dit eens goed... in welke week van de pilstrip is de grootste kans op een zwangerschap als er 2 of meer pillen worden vergeten? (week 1) 

Wat wordt je actie?

Patient X gebruikt een éénfasepil

Zij is 1 pil vergeten in te nemen

Ze had deze gisteravond om 22.00 uur in moeten nemen

Het is nu 15.00 uur en ze komt er net achter, ze heeft de pil nu ook niet bij zich.... Is om 17.30 uur thuis.

Wat kan ze het beste doen? 

Laat studenten dit opzoeken in het stroomdiagram (Cum Laude/thuisarts.nl)

Zie volgende slide

Ongeacht in welke week je zit:

1 pil vergeten --> alsnog innemen; geen gevolgen voor de betrouwbaarheid

Situatie:

Mevr. Y. gebruikt een anticonceptiepil.

Nu belt ze jou en geeft ze aan dat ze afgelopen dagen de pil is vergeten.

Wat vraag je?

Welke pil?

Hoeveel pillen vergeten?

Welke week van de strip zat ze?

Heeft er gemeenschap plaatsgevonden?

Mevrouw Y:

- Éenfasepil

- 3 pillen vergeten

- week 2 van de pilstrip

- wel gemeenschap gehad

Wat adviseer je haar? 

- Laatst vergeten pil alsnog innemen

- strip afmaken

- geen aanvullende maatregelen nodig (mits continuïteit gewaarborgd)  

Verandert je beleid?

Wat als mevrouw Y had aangegeven dat ze in diezelfde week 4 pillen vergeten was?

Zou je advies dan anders worden?

Ja!

Ze moet dan alsnog de laatste vergeten pil innemen en de strip afmaken

Nu zijn er WEL aanvullende maatregelen nodig totdat de pil weer 7 dagen goed is ingenomen. 

Waarvoor staat de afkorting MAP?

Morning after pil - zonder recept verkrijgbaar 

Tot hoe lang na onbeschermde gemeenschap kun je een morning after pil nemen?

1. 12 uur
2. 24 uur
3. 48 uur
4. 72 uur

Wanneer de onbeschermde gemeenschap >72 uur geleden is en er is geen zwangerschapswens - zijn er dan nog mogelijkheden?

tot 120 uur (vijf dagen) nog een 'morning after spiraal' - koperspiraal

Emotie

Bedenk eens voor jezelf welke emoties jij denkt die bij dit onderwerp kunnen spelen?

Hierin heb jij als DA ook een grote rol 

Hoe ga jij hier mee om? 

Oefen dit ook in je casussen!!

Denk vooral aan schaamte en angst.

Rol: gerust stellen - schamen is niet nodig - goed juist dat ze wel belt! 

Duidelijke uitleg geven - checken of dit begrepen is 

Klachten rondom menstruatie

Wat zijn klachten die kunnen horen bij een menstruatie?

Kan dit kwaad?

Wat adviseer je?

Buikpijn/krampen

Rugpijn

Zware benen

Emotioneel/prikkelbaar

Hoofdpijn 

Pijnlijke borsten

Een opgeblazen gevoel

Vermoeidheid

Ook wel PMS genoemd - pre menstrueel syndroom - zie volgende dia

Kan geen kwaad - bij twijfel --> triage via buikpijn volwassene

Zorg voor ontspanning en rust. 

De rug laten masseren of een warme kruik op de onderrug of -buik helpt soms. 

Oefeningen voor de rug

Probeer paracetamol of

haal bij drogist of apotheek ibuprofen, diclofenac of naproxen

OAC kan ook helpen

Uitstel menstruatie

Wanneer iemand de menstruatie uit willen stellen:

- Kan dat?

-Wat wil je weten om tot een goed advies te komen?

Gebruikt u anticonceptie: 

- Anticonceptiepil (combinatiepil) pleister of ring --> stopweek overslaan

- Kan niet met minipil

- Kan ook met meerfasenpil - maar dan via huisarts

- Wanneer verwacht u de menstruatie?

- Hoe lang wilt u de menstruatie uitstellen? 

Menstruatie uitstellen met progestageen tablet

Je gebruikt lynestrenol (Orgametril)  op deze manier:

Begin 2 weken (minimaal 1 week) voordat je ongesteld wordt. Slik 1 keer per dag 1 pil.

Je kunt je ongesteldheid zo 1 tot 14 dagen uitstellen.

Begin je pas 3 dagen voordat je ongesteld wordt? Dan moet je 2 tot 3 keer per dag 1 pil slikken. Ook kan je je ongesteldheid dan minder lang uitstellen.

2 tot 3 dagen nadat je met progestageen gestopt bent, word je ongesteld. Daarbij verlies je meestal meer bloed dan je gewend bent.

Je gebruikt norethisteron (Primolut) op deze manier:

Begin tot 2 tot 3 dagen voordat je ongesteld wordt. Slik 2 tot 3 keer per dag 1 tablet.

Na 7 tot 11 dagen moet je hier weer mee stoppen.

2 tot 3 dagen nadat je met progestageen gestopt bent, word je ongesteld. Daarbij verlies je meestal meer bloed dan je gewend bent.

2 middelen

Lynestrenol (=Orgametril)

Norethisteron (= Primolut)

Je kunt het dus  niet onbeperkt uitstellen

als je langer wilt uitstellen kun je in overleg  met de HA kijken of er toch een pil/pleister/ring kan worden voorgeschreven

Progestageen beschermd NIET tegen zwangerschap!!!

Midiproeve

Afname midiproeve