Les 2.3.6 Diabetes ontregeld

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage DA2 BOL

Les 2.3.6. 2023-2024

Diabetes ontregeld

De patiënt die niet luistert 

Afname Midiproeve

Wat gaan we doen?

- Terugblik vorige les - diarree

- Diabetes ontregeld

- Midiproeve 2x

- Casussen oefenen

- Huiswerk

Wat kan een oorzaak zijn voor diarree?

Heel vaak infectieus, meestal door virussen of bacteriën, soms parasieten. Andere oorzaken zijn diverticulitis, colitis, IBS (prikkelbaredarmsyndroom) overloopdiarree, bijwerkingen medicatie, maligniteiten. 

Wat is een diarree remmer?

1. ORS
2. Loperamide
3. Macrogol
4. Lactulose

Juiste antwoord is B Loperamide

Wat is ORS?

Wordt geadviseerd bij heftige diarree, Oral Rehydration Solution, het is een oplossing van zouten en suikers die het lichaam nodig heeft om vocht op te nemen en vast te houden. Oplossen in water. Kan bij drogist of apotheek gehaald worden, geen recept nodig. Adviseer het ook wanneer er meer kans is op uitdroging. 

Diabetes ontregeld

Zijn er vragen of onduidelijkheden n.a.v. de voorbereiding?

Wat komt er bij je op als je denkt aan diabetes?

Suikerziekte

Insuline = hormoon dat bloedsuikerspiegel regelt, bij DM verstoord

Type I en Type II (en zwangerschapsDM)

Risicofactoren (overgewicht, ongezonde leefstijl, leeftijd, erfelijke aanleg)

Medicijnen oraal of insuline 

Kun je oorzaken bedenken waardoor het bloedsuikergehalte 'ontregeld' raakt?

- Te veel/weinig eten

- Te veel weinig insuline gespoten

- Overgeven/braken

- Te veel weinig beweging

- Infecties

- Medicijnen (bv Prednison)

Hoe zit het ook al weer?

Wanneer het glucosegehalte in het bloed te hoog is noemen we dit een .......

We spreken hiervan vanaf de volgende waarde: .....? 

Welke symptomen horen hier bij? 

Hyperglykemie

> 15 mmol/L ( bij triage houden dit dit aan)

Dorst, veel plassen, moeheid, jeuk

Ernstig --> zwakte, kortademigheid diepe en snelle ademhaling (lijkt op hyperventilatie, sufheid, uitdroging, coma --> verzuring (hier komen we later op terug)

Hoe zit het ook alweer?

Wanneer het glucosegehalte in het bloed te laag is noemen we dit een ....?

We spreken hiervan vanaf de volgende waarde ....?

Welke symptomen horen hier bij?

Hypoglykemie

< 3,5 mmol/L

Zweten, beven, nerveus, honger, misselijk, duizelig, hoofdpijn, verstoord zicht, hartkloppingen

Als suiker nog verder zakt: concentratie problemen, verwardheid, aggitatie, moeite met spreken, spierspasmen tot aan epileptische aanval, verlies bewustzijn, beroerte

Symptomen die je moet herkennen. 

Hyperglykemie

Hoe zou je een verhoogd bloedsuiker gehalte omlaag kunnen krijgen? Wat kun je adviseren?

Je wilt het suiker gehalte verlagen!

Veel drinken - water (je plast dan overschot aan suiker uit)

Veel bewegen (door inspanning verbruikt je lichaam glucose)

Bij gebruik insuline: extra insuline spuiten

Na enkele uren glucosewaarde opnieuw controleren. 

Hypoglykemie

Hoe zou je een te laag bloedsuiker gehalte omhoog kunnen krijgen? Wat kun je adviseren? 

(patiënt is nog wel bij bewustzijn)

Korte termijn 'snelle suikers' 

Water met suiker drinken of sterke ranja

Snelle druivensuikers (dextrose 6-8 tabletten) 

Daarna -> koolhydraten - boterham met jam

Blijf bij de patient en blijf suiker contoleren (na 15-30 minuten) 

Maar wat nu als de hypo zo ernstig is dat de patiënt al erg suf is of zelfs buiten bewustzijn, wat zou je dan voor actie inzetten om het suikergehalte omhoog te krijgen? 

112 bellen --> U1 urgentie (ernstige hypo vermoed)

Honing of stroop aan binnenkant wang smeren met je vinger

Glucagon injectie toedienen!! (zie volgende dia)

Instructie bij ontregeling DM 

- Bloedsuiker meten

- Toezicht houden

- Hypo? --> ieder half uur prikken

- Hyper? --> iedere 2 uur prikken

In sommige gevallen is het normaal dat de DM wat ontregeld - bijvoorbeeld bij infecties en/of gebruik Prednison

Insuline gebruik:

- Als je niet weer hoeveel er precies is gespoten - niet zomaar bij laten spuiten

Na 4 uur bloedsuiker meten (dan is kortwerkende insuline uitgewerkt) 

En wat nu als je het niet weet??

Wat doe je als je niet weet of je met een hypo of een hyper te maken hebt en de patiënt heeft wel allerlei klachten, maar is niet in staat te meten? 

Wat doe je dan? 

En waarom? 

Behandelen als een hypo en dus suiker toedienen...

Bleek het een hypo, dan zal de patiënt opknappen.

Bleek het toch een hyper, dan zal het extra toegediende suiker niet zo veel uitmaken

2-4-6 regel bij klachten hyper

(nooit zelfstandig adviseren - altijd in overleg met arts of POH/verpleegkundige) 

- Eerst gemaakte plan opvolgen - dit niet doorkuizen

Iedere 2 uur meten

> 15 mmol/L - 4 EH spuiten (kortwerkende insuline)

>20 mmol/L - 6 EH spuiten (kortwerkende insuline)

Vragen vragen vragen!!!

Bij dit onderwerp is het heel erg van belang dat je een goed toestandsbeeld krijgt: vragen vragen vragen dus!

Welke vragen zijn sowieso van groot belang om altijd te stellen bij DM? 

ABCD veilig stellen - bewustzijn (D) AVPU

(Kortademigheid (bij insulinegebruik) (B) 

WHAM:

Waarde!!! METEN IS WETEN!! (vraag ook door, wanneer is dit gemeten? nog niet gemeten? waarom niet? kan dat nu alsnog?)

Tabletten of insuline?? Vraag DOOR:

Is dit al ingenomen, wanneer? hoeveel? dit is voor de arts/POH erg belangrijke informatie 

Wat is er anders dan anders?

Beloop?

Wat voor actie heeft patiënt al ingezet? met welk resultaat? 

Hoe is het gedrag van de patiënt

We bekijken de vragen op de kaart - schrijf mee

Doe de kaart van Diabetes op de beamer en loop stap voor stap de vragen/criteria door 

Hoe stel je de vraag? 

Waarom stel je deze?

(zie lesopzet voor uitwerking) 

De patiënt

Die niet luistert.....

Wie heeft hier voorbeelden van?

Hoe zorg je dat de patiënt naar je luistert?

Hoe controleer jij of de patiënt goed heeft geluisterd?

Voorbereiding volgende les

Huiswerk volgende les: 

- Maken medilect Diabetes 

Volgende week hebben het over: Advieskaarten pil vergeten en uitstel menstruatie 

- Inlezen op cumlaude, advieskaarten staan niet in online triagewijzer en bekijk het op thuisarts.nl

- Schrijf een casus over 1 van bovenstaande onderwerpen.

Midiproeve