Thema 5: paragraaf 5.5 (basis en kader)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Gedrag

Geluiden vanaf 80 decibel kunnen leiden tot gehoorschade!

Iris

Pupil

Waar zitten GEEN zintuigcellen?

1. Netvlies
2. Gele vlek
3. Blinde vlek

Hoe heet de vlek waar de oogzenuw het oog verlaat?

1. Gele vlek
2. Zwarte vlek
3. Blinde vlek
4. Onzichtbare vlek

Pupil

Vaatvlies

Netvlies

Gele vlek

Oogzenuw

Blinde vlek

Insuline..

1. Verhoogt het glucosegehalte in het bloed
2. Verlaagt het glucosegehalte in het bloed

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. kan ik uitleggen wat gedrag is.
2. kan ik uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.
3. kan ik het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag. 

Reageren op prikkels

Prikkel = je ziet groen licht

Zintuig = ogen en/of oren 

Zintuigen = liggen zintuigcellen die prikkels opvangen en hierdoor ontstaan impulsen

Impuls = ogen en/of oren sturen signaal naar je hersenen

Impuls = signaal naar je spieren

Reageren (respons) = je mag gaan rijden

Rijden bij groen licht is een bewuste reactie

Gedrag

Gedrag = alles wat een mens of dier doet.

Gedrag = een reactie op prikkels.

Handeling = dingen die je doet (zitten, staan, slapen, kijken)

Jij kunt zelf bepalen welk gedrag je laat zien. 

                               Wat zou jij doen als je klasgenoot een band leeg laat lopen?

  

Aangeboren en aangeleerd gedrag 

• Aangeboren gedrag: gedrag niet aangeleerd hoeft te worden.
• Aangeleerd gedrag: gedrag dat ontstaat door te leren.

Gedragsketen

Gedragsketen = handelingen die elkaar in een vaste volgorde opvolgen, waarbij het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling

Prikkels

Inwendige prikkel  =  motivatie  =  prikkel uit je eigen lichaam

• honger
  
• dorst
  
• hormonen  (je zegt dus nooit: zin in seks)
  

Uitwendige prikkel = prikkel uit je omgeving

• geur
• kleur
• licht
• temperatuur

Signalen

Signalen is een prikkel of handeling bij sociaal gedrag.

 Voorbeelden:

1. Geuren
2. Kleuren
3. Geluiden
4. Houdingen
5. Gebaren

Motivatie

• Motivatie:  is de bereidheid om bepaald gedrag te verrichten

Normen en waarden

Normen = gedragsregels 

Waarden = ideeën wat mensen belangrijk vinden

• Verschilt per cultuur
• Hebben dieren niet

Observatie en interpetatie

Observatie: Feitelijk, het gedrag kan omschreven worden. (iemand steekt een hand op)

Interpretatie: Wat jij denkt dat dit gedrag betekent. (de hond is blij, hij probeert de vlieg weg te jagen)

Gedrag is........?

1. Een reactie op een prikkel
2. Een reactie op een impuls

Is dit gedrag? Je pakt je fiets

1. Ja
2. Nee

Prikkel/respons

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plek

respons

prikkel

Je ruikt een gaslucht

Je schrikt

Je loopt naar het gasfornuis

Je ziet dat de gasknop open staat

Je draait het gas uit

Wat is aangeboren gedrag?

1. Gedrag dat alleen bij mensen voorkomt.
2. Gedrag dat alleen bij dieren voorkomt.
3. Gedrag dat alleen aangeleerd kan worden.
4. Gedrag dat aangeboren is en niet aangeleerd hoeft te worden.

Wat is aangeboren gedrag?

1. Lezen
2. Zitten
3. Taart bakken
4. Plassen

Wat is een interpretatie?

1. De kat heeft zijn staart omhoog met het puntje gebogen
2. De kat kijkt me bang aan
3. De kat is zwart
4. Katten zijn jagers

                      Lesdoelen

Na deze les:

1. kan ik uitleggen wat gedrag is.
2. kan ik uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.
3. kan ik het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag. 

Aan het werk & huiswerk

Maak de digitale opdrachten van paragraaf 5

Basis:

• 5.5: Opdracht 1 t/m 8 (3 niet)
• 5.7: Opdracht 1 t/m 3

Kader:

• 5.5: Opdracht 1 t/m 10
  
  

Je mag op fluisterniveau met elkaar overleggen

Klaar bekijk de filmpjes uit het huiswerk van de vorige lessen! Je mag zelf kiezen welke je gaat kijken of maak de opdrachten die je nog niet af had.