Les 1. 8.1 DNA opbouw

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop pakken & in Lesson-Up

Binas pakken

De aankomende periode

Les 1. DNA
Les 2. Genexpressie en eiwitsynthese
Les 3. Monohybride kruisingen 
Les 4. Polyhybride kruisingen
Les 5. X-chromosomale kruisingen
Les 6. Stambomen
Les 7.  Gekoppelde overerving
Les 8. Biodiversiteit
Les 9. Evolutietheorie + eilandtheorie
Les 10.  Geschiedenis leven op aarde
Les 11. Populatiegenetica

DNA en chromosomen

Je kunt uitleggen waaruit DNA is opgebouwd. 

Je kunt in een context aangeven hoeveel
chromosomen een cel bevat 

Wat weet je hier al over?

Elke lichaamscel bevat hetzelfde DNA

1. Waar
2. Niet waar
3. Dat is niet te bepalen

DNA ingezoomd

• Vlak voor een celdeling rolt DNA zich op tot een chromosoom (compactere vorm)

• Chromosomen zijn opgerold en compact en kun je (met de juiste) microscoop wel zien
  
  
• Je hebt 46 chromosomen in elke cel (behalve twee uitzonderingen)

Elke lichaamscel bevat 46 chromosomen. Elk chromosoom komt twee keer voor in de celkern. Technisch gezien heb je dus maar 23 unieke chromosomen die dubbel voorkomen.
Waarom hebben wij dus 23 x 2 = 46 chromosomen?
(PS: hoe kom je eigenlijk aan je chromosomen / DNA)

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern? (T1)

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

Aantal chromosomen

Karyogram laat de chromosomen van een menselijke cel gepaard zien liggen

De hoeveelheid unieke chromosomen noemen we n

Bij de mens spreken we dus over n = 23 

Bij een kikker geldt n = 13. Hoeveel chromosomen heeft een kikker?

1. 6,5
2. 13
3. 26
4. 1

Bij een paard geldt 2n = 64. Hoeveel chromosomen heeft een paard?

1. 32
2. 64
3. 128
4. 1

Ga naar tabel 70D.
a. Op welke chromosoom (noteer nummer) ligt de code DFNB59, DFNB31
b. Waar codeert deze code voor?

Gen en DNA

Op je DNA liggen dus de codes voor onze genen. 

Hoe zorgt je lichaam er voor dat wat er op die code staat wordt uitgevoerd?

aantal chromosomen

DNA bestaat uit twee 

We lezen samen uit het boek:

De structuur van het DNA-molecuul lijkt op een gedraaide ladder, een soort wenteltrap, dubbele helix genoemd. Het molecuul is opgebouwd uit twee hele lange ketens van telkens dezelfde bouwstenen, namelijk een desoxyribose (een suikermolecuul), een fosfaat (een stof waar het element fosfor - P - in zit) en een stikstofbase. Zo'n bouwsteen wordt een nucleotide genoemd. Desoxyribose en fosfaat vormen de zijkanten van de ladder. Tussen deze twee ketens liggen de 'sporten' van de ladder: telkens twee stikstofbasen die een paar vormen.

DNA bestaat dus uit desoxyribose, een fosfaatgroep en stikstofbasen. Er zijn 4 soorten stikstofbasen: A, T, G, C. Waar staan deze 4 letters voor? (binas)

Bekijk tabel 71B.
a. Welke twee stikstofbasen vormen altijd een binding met twee H-bruggen?
b. Welke twee stikstofbasen vormen altijd een binding met drie H-bruggen?

aantal chromosomen

DNA bestaat uit twee 

De stikstofbasen:

A - adenine

T - thymine

C- cytosine

G - guanine

Adenine zit altijd vast aan thymine (A-T of T-A)

Cytosine zit altijd vast aan guanine (C-G of G-C)

Ik heb een streng DNA met de volgende code AATGTCGTC. Hoe codeert de daarbij horende streng DNA?

DNA knexxen

Per tweetal (of drietal) 1 koffer

Gebruik het boekje als instructie

Maak eerst pagina's 4 en 5

Klaar? Ga dan verder met pagina's 6 en 7

Wat is wat

Bekijk je eigen DNA model en vergelijk deze met de afbeelding hiernaast

Welk knex-deeltje komt overeen met?
a. fosfaatgroep

b. desoxyribose
c. H-brug
d. Stikstofbase

Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten. Dat betekent dat het DNA eigenlijk de code is voor aminozuren.

1. Waar
2. Niet waar

Aan de slag

1. Ruim de knex op (en haal het uit elkaar)

2. Maak de oefenvragen van 8.1