Thema 10 Oorlog en Vrede Blok 1

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Thema 10 

Oorlog en Vrede

Waar gaat Thema 10 over? 

In Blok 1 Discriminatie gaan we kijken naar nationalisme en racisme. En waar dit zijn oorsprong heeft.  En hoe we nu dit nu nog zien...

In Blok 2  De Sovjet-Unie leer je over de geschiedenis, het klimaat het het landschap van Rusland.

In Blok 3 Strijd om macht leer je over De Eerste Wereldoorlog. We kijken naar de geschiedenis van Duitsland, vluchtelingen, de aanleiding, het verloop en de gevolgen van deze oorlog. 

In Blok 4 Tweede Wereldoorlog. Oorzaken, Hitler, gevolgen etc...

Leerdoelen Blok 1

Je kan…..

• uitleggen hoe nationalisme in de negentiende eeuw is ontstaan  
• een voorbeeld noemen van nationalisme in de 21ste eeuw.
• het verschil benoemen tussen nationalisme en extreem-nationalisme.
• drie redenen noemen waarom Europese landen rond 1900 koloniën hadden.

Wat is ook alweer
nationalisme?

Trots op je land

In de 19e eeuw leefde iedereen nog vooral in zijn eigen dorp of stad. 

Nadat er steeds meer nieuwe vervoermiddelen kwamen en reizen sneller ging, leerden mensen elkaar steeds beter kennen. Mensen voelden zich steeds meer met elkaar en met hun land verbonden. Industrialisatie zorgden voor steeds meer trotse gevoelens...

Als mensen hun eigen land veel beter vinden dan een ander land noemen we dit nationalisme.  In de twintigste eeuw neemt het nationalisme steeds extremere vormen aan. Mensen vinden hun land en hun volk veel beter dan andere... Ze willen er soms zelfs hun leven voor geven...

Hoe is nationalisme in de 19e eeuw ontstaan? 

Koloniën

Nederland, Engeland en Spanje waren rond de 17e eeuw de baas is en de gebieden in Noord- en Zuid-Amerika. Na 1900 werden veel gebieden onafhankelijk. Na 1900 werden veel gebieden in Azië veroverd. 

Vier redenen waarom landen koloniën hadden: 

1. Landen hadden grondstoffen nodig voor de industrie > olie, katoen etc
2. Industrie had afzetgebieden nodig om meer producten te verkopen.
3. Landen wilden zo aanzien en status krijgen > Machtige landen hadden veel gebieden
4. Europese landen wilden hun 'superieure' beschaving doorgeven > zij legden hun manier van leven aan anderen op. 

Je kan minimaal drie redenen noemen waarom Europese landen koloniën hadden.

Koloniën rond 1900

Bekijk deze kaart goed, we kijken een filmpje en dan volgen enkele vragen

Hoe heet de periode tussen 1870 - 1900 waarin Europese landen veel koloniën wilden hebben?

1. Modern Nationalisme
2. Modern Imperialisme
3. Modern Absolutisme
4. Moderne Superioritijd

Waarom vonden Europese landen koloniën vroeger zo belangrijk?

1. Vanaf de 19e eeuw was er behoefte aan grondstoffen.
2. Vanaf de 19e eeuw was er behoefte aan buitenlandse arbeiders.
3. Europeanen wilden hun macht overzee uitbreiden.
4. Europeanen wilden afzetgebied voor hun producten.

Waarom wordt er in Suriname ook Nederlands gesproken?

1. Suriname was vroeger een kolonie van Nederland.
2. Er woonden vroeger veel mensen uit Suriname in Nederland
3. Veel mensen uit Zuid-Afrika zijn naar Suriname verhuisd.

Welke Nederlandse
kolonie wordt hier links
weergegeven?

1. Suriname
2. Curaçao
3. Indonesië
4. Zuid Afrika

Welke oorzaak voor modern imperialisme zie je hier?

1. Grondstoffen
2. Afzetmarkt
3. Bemoeien met lokaal bestuur
4. Nationalisme

Noteer nu minimaal drie redenen waarom Europese landen koloniën hadden.

Aan de slag

Lezen LWB: Blok 1 blz. 10 t/m 16

Keuze uit:

Maken opdr: 1 t/m 7,  10 t/m 17, 19 t/m 24.

(havo 8, 9)

Samenvatting teksten en verkorte opdrachten route

Kennen en kunnen uitschrijven en verkorte opdrachten route

( verkorte opdrachtenroute:  1ac, 3cd, 4cde, 5ad, 7cd, 10a, 11ac, 12a, 13ab, 14bc, 15e, 16, 19c, 21e, 22, 23, 24 en 25)

Maken: 1 t/m 7 en 9

Havo: 8

2. Oorlog en Vrede

Lezen LWB: Blok 1 blz. 18 t/m 23.

Maken: 10 t/m 16

Wat leer je in deze les? 

Je kan na deze les: 

• uitleggen wat natuurlijke selectie is en hier een voorbeeld bij bedenken.
• vertellen hoe wetenschappers natuurlijke selectie op mensen toepassen.
• voorbeelden van rascisme in het verleden en nu noemen.
• uitleggen dat rassen niet bestaan, maar etnische groepen wel.
• vertellen wat antisemitisme is en voorbeelden ervan noemen.
• uitleggen dat Hitler een extreem-nationalist en racist was.

 

0

Rassen en etnische groepen

Wetenschappers pasten Darwins idee van natuurlijke selectie op mensen toe. Ze deelden mensen in op grond van uiterlijke kenmerken en noemden dat rassen. Er was een geloof dat het ene ras beter was dan het andere. 

Witte mensen dachten dat zij het beste waren. In de VS waren de rassen verplicht gescheiden. Witten mensen gingen niet naar dezelfde wc, school of restaurants als bijvoorbeeld donkere mensen of Joodse mensen. 

We lezen Rassen en Etnische groepen op blz 19 en 20

Racisme

De extreemste vorm van racisme was de leer van de nazi's. Zij geloofden dat het Arische ras het beste van de hele wereld was. 

Dit Arische ras moest oorlog voeren en over de wereld heersen. Joden, Slavische volken en donkere mensen zagen zij als minderwaardig. 

Rassen bestaan niet. Er blijken weinig biologische verschillen tussen mensen te zijn. Er bestaan wel etnische groepen. ( = groepen mensen die een eigen cultuur en taal hebben )

Eén volk in één land

* 1816 Napoleon werd verslagen en Europa zag er anders uit.

* Polen werd verdeeld onder Rusland, Duitsland en Oostenrijk, zodat verschillende etnische groepen moesten samenleven.

* Hitler, in Oostenrijk geboren, waar ook Polen, Tjechen en Hongaren woonden vond dat alle "Duitsers" in één land moesten wonen, alleen duits-sprekende etnische Duitsers. 

* Daar was ruimte voor nodig: lebensraum.

Haat tegen Joden of anti-semitisme

Hoewel het, officieel, haat richting alle Semitisch sprekende volken betekent, wordt het eigenlijk alleen gebruikt als ander woord voor Jodenhaat

Antisemitisme bestaat al duizenden jaren...
Jodenhaat is gebaseerd op vooroordelen, en niet op basis van feiten:

• "Joden zien zichzelf als het door God uitverkoren volk"
  
• "Joden zijn de moordenaars van Jezus"
  
• "Joden beheersen de banken"
  
• "Joden zijn uit op wereldmacht"
  

Jodenhaat

Antisemitisme bestond al voor de 20ste eeuw. Voorbeelden van antisemitisme naar Joden. 

1. De kerk zag hun als de moordenaars van Christus. 
2. In de middeleeuwen moesten zij in getto's leven. 
3. Zij mochten geen ambacht beoefenen. Daardoor werden veel joden handelaar of geldwisselaar. Waardoor het beeld ontstond dat zij geldwolven waren. 
4. Zij werden beschuldigd van het opeten van christelijke kinderen. 
5. 14de eeuw werden er, tijdens de pestepidemie, pogroms uitgevoerd. 
6. In veel steden werden joden vermoord omdat zij het drinkwater vergiftigd zouden hebben. 

Antisemitisme in de 19e eeuw

Vanaf de 19de eeuw kregen joden in veel landen gelijke burgerrechten. 

 In de middeleeuwen mochten Joden geen ambacht uitoefenen. Gevolg: Veel joden werkten nog steeds in de 19de eeuw kunst, wetenschap en zakenleven. 

Antisemitisme: Tegen de nakomeling van Sem: Dat zijn joden, Arabieren en andere semitische volkeren.

Antisemitisme in de 19e eeuw

• Sommige 'wetenschappen' versterkte het antisemitisme door de Rassenleer. Sociaal Darwinisme
• Hierin werden de joden niet meer als godsdienst gezien, maar als ras
• Die  een bedreiging zou vormen voor hun 'eigen' ras. 

Antisemitisme in de 19e eeuw 

• Nationalisme komt in de 19e eeuw sterk op: veel landen/volken willen laten zien dat zij het beste zijn.

• Hierdoor worden andere  volkeren/culturen als minderwaardig gezien. Gevolg: discriminatie, onderdrukking en geweld

• Zeer veel geweld (pogroms) tegen joden in Rusland

• Feit is  dat joden bijna altijd een minderheid zijn geweest, en dat ze, meestal ter bescherming van hun eigen identiteit, sterk vasthielden aan eigen godsdienst, cultuur en tradities.
• Dat maakte ze 'vreemd' en 'eng' voor de meerderheid 

Joden in Nederland

• Na de Middeleeuwen konden joden in de  Republiek redelijk in vrijheid leven en mochten ze hun eigen geloof beoefenen

• Amsterdam had de grootste Joodse gemeenschap van Europa: 20.000 Joden (rond 1795)

• Joden werden soms welvarend als juwelier, handelaar en bankier

Jiddische woorden in de Nederlandse taal

Jiddisch is een Hebreeuws-Duitse mengtaal van de Joden die zich in de 19e eeuw uit Oost-Europa in de Nederlanden vestigden

bolleboos, gabber, gein, jatten, kapsones, bajes, gozer, pleite, mazzel, tof, jatten, stiekem, lef, smeris, smoes, snaaien, lawaai, heibel, enz. 

Denken jullie dat antisemitisme nog voorkomt? Licht je antwoord toe.

Aan de slag! 

Lezen LWB: Blok 1 blz. 18 t/m 23.

Keuze uit:

Maken opdr: 1 t/m 7, 10 t/m 17, 19 t/m 24.

(havo 8, 9)

Samenvatting teksten en verkorte opdrachten route

Kennen en kunnen uitschrijven en verkorte opdrachten route

( verkorte opdrachtenroute: 1ac, 3cd, 4cde, 5ad, 7cd, 10a, 11ac, 12a, 13ab, 14bc, 15e, 16, 19c, 21e, 22, 23, 24 en 25)