7.2 Boer en koopman

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat vind je het leukste aan Breda?

Steden, burgers en koningen in de middeleeuwen

7.2 Boer en koopman

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier steden in de Middeleeuwen ontstonden.

Welke verschillen zie je tussen de Vroege en de Late Middeleeuwen?

Waardoor werd de opkomst van steden weer mogelijk?

Einde aan de invallen van de Noor-mannen >> 

meer rust

Verbeteringen in de landbouw

Rond het jaar 1000

Verbeteringen in de landbouw

Rond het jaar 1000

• Drieslagstelsel
  
• IJzeren ploeg
• Halsjuk
• Ontginningen

      Tijd voor Geschiedenis

7.2 Boer en koopman

Lees 7.2.1 Vernieuwing van de landbouwsamenleving

en maak daarbij vraag 1 en 2.

Late Middeleeuwen

• Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

• Het is 'veiliger' en 'rustiger'
• Er komt meer handel
• Geld komt weer terug
• Bevolking groeit

• Er ontstaan steden

• Macht van de steden neemt toe
• De adel krijgt (soms) minder macht

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

Steeds meer handel

• Verbeteringen in de landbouw leveren meer oogst op
  
• Overschotten worden verkocht of geruild op markten 
• Geld wordt steeds meer gebruikt als (handig) ruilmiddel
• Einde aan de aanvallen van Vikingen in West-Europa: meer veiligheid
• Handelaren komen daardoor in verschillende landen en nemen andere producten (wijn of zijde) mee.

Steden ontstaan

• Handelaren komen vaak op dezelfde plek: om te overwinteren en hun spullen op te slaan.
• Deze plekken liggen op een goede plek: kruispunten van wegen en/of rivieren, meestal in de buurt van een kasteel of klooster
• Op deze plekken waren vaak al jaarmarkten
• Langzaam ontstaan hieruit nederzettingen, die uitgroeien tot steden.

De Hanze

• De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.
• De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.
• Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

• Een groep steden in Europa werkte samen om meer handel te krijgen. 
• Ze noemden hun vereniging de Hanze.

Dit is een plattegrond van Deventer, een van de Hanze-steden.

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Video

Canonclips: De Hanze

00:21

Aan de slag