Thema 8: Bloedlink

• PAV
• Secundair onderwijs

Thema 8: Bloedlink 

Wereld bloeddonordag

• WHO (World Health Organisation)
• Wereldwijd aandacht voor het belang van vrijwillig en onbetaald bloeddonorschap. 

Doelen 

Ik kan:

• Audiovisuele en schriftelijke informatie visualiseren.
• De onderdelen van bloed benoemen.
• De functie van de onderdelen van bloed uitleggen.
• Bloedgroepen onderscheiden.
• De erfelijkheid van bloedgroepen bepalen.
• Cijfergegevens selecteren en functioneel verwerken.
• Cijfergegevens grafisch voorstellen.
• Mijn mening onderbouwen op basis van argumenten.
• Organen en hun functie op een tekening benoemen.
• Grafieken interpreteren.

Lees: "Antistoffen, de soldaten van je lichaam" p.11

Antigenen

• Structuur aan buitenkant van een cel.
• Identiteitskaart van een cel.
• Witte bloedcellen erkennen antigenen:
• Bij "gevaar" (bacteriën, virussen) maken witte bloedcellen antistoffen aan. Aantal witte bloedcellen stijgt.
• Gevolg = koorts

Bloedgroepen

Bloedgroep wordt bepaald door:

1. De aan-of afwezigheid van antigeen A of B op de rode bloedcel.

Bloedgroepen

Bloedgroep wordt bepaald door:

2. De aan- of afwezigheid van een eiwitachtige stof: rhesus D

Aangeduid met + of - 

8 bloedgroepen - erfelijk bepaald p12

Bloedtransfusie

• Belangrijk om bloedgroep te weten.
• Niet alle combinaties zijn mogelijk .
• Afweermechanisme = Lichaam verzet zich tegen "vreemd" bloed.

Mensen met bloedgroep AB+ zijn universele ontvangers.

1. Juist
2. Fout

Mensen met bloedgroep 0- zijn universele ontvangers.

1. Juist
2. Fout

Rhesus- factor en zwangerschap

• Indien vrouw negatief: kijken naar bloedgroep van de baby.
• Indien baby rhesus positief is: moeder krijgt rhesus prik om te voorkomen dat moeder antistoffen aanmaakt tegen de bloedgroep van de baby. 

• Rhesusziekte = Door ernstige bloedarmoede kan het zuurstoftransport van het kind in gevaar komen.

Erfelijkheid van bloedgroep

• Wordt bepaald door genen, die je van je ouders krijgt.
• Van elk krijg je een kopie van een gen.
  
  
• Dominant versus recessief

Thema bloedlink

1. Bloed geven, (n)iets voor mij? 

2. Bloed, wat is dat eigenlijk? 

3. Bloedgroepen

4. Bloed in cijfers

5. Bloed geven, hoe gaat dat? 

6. Donatie: heldendaad of zonde?

7. Leven geven, een stapje verder!

Wat gebeurt er met je bloed na afname? 

1. Verwerking in donorcentrum (bloed wordt gesplitst)
2. Laboratoriumtests (hiv/ aids, hepatitis B en C, Syfilis)
3. Rode en witte bloedcellen testen
4. Bloedgroepbepaling + rhesus
5. Bewaring in bloedbank na vrijgave-etiket 
6. Levering in ziekenhuizen 

Afwijkende resultaten

• Bloed wordt vernietigd
• Donor wordt gecontacteerd
• Donor wordt uitgesloten 
• Steeds anoniem
• "Spijtmonster" wordt 7 jaar bewaard
• Wetenschappelijk onderzoek

Privacy

• Persoonsgegevens en medische gegevens 
• Toegang na schriftelijke aanvraag 
• Altijd anoniem

Is bloed geven of krijgen veilig?

Waarom wel/ niet? 

Religieuze voorschriften

Veel levensbeschouwingen hebben hun eigen specifieke voorschriften.
Regels rond bidden, kleding, voedsel, feest- of rustdagen,...

Wordt beschermd door de vrijheid van godsdienst.

Religieuze voorschriften voor bloed

Hindoeïsme

Protestantisme

Islam

Katholicisme 

Jodendom

Boeddhisme 

Orgaan

 Een geheel van weefsels met één of meerdere functies.

Vaak oefenen stelsels van enkele organen gezamenlijk een bepaalde functie uit.

Wb. p 25 - 27

Het is nuttig om nu al na te denken over orgaandonatie en erover te praten met familie.

• Wie heeft dit al gedaan? 
• Hoe sta je hier tegenover? 

Eurotransplant

• Beheerst en coördineert de gegevens van donoren en ontvangers
• Bijhouden medische gegevens van patiënten op de wachtlijst
• Nagaan van beste transplantatie kandidaat bij vrijkomen van een orgaan.

1. Oostenrijk
2. Hongarije
3. België
4. Nederland
5. Duitsland
6. Luxemburg
7. Kroatië
8. Slovenië