Ethische dilemma's

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Ethische dilemma's 

Wat is een ethisch dilemma?

1. Een situatie waarbij iemand verschillende keuzes tot handelen heeft die altijd verschillende waarden bevat.
2. Een situatie waarbij onwenselijke situaties zorgen voor verschillende meningen.
3. Een situatie waarbij iemand een andere mening heeft waardoor er een ruzie ontstaat.
4. Een situatie waarbij iemand maar één keuze tot handelen had, met een onderliggende waarde.

Leerdoel van vandaag

De student gaat op zoek naar zijn/haar eigen grenzen 

binnen de ethische dilemma's

Een ethisch dilemma

Bij afwegingen zoals juist of onjuist en wat wel goed of niet goed is gaat het om ethische dilemma's. 

Kenmerken voor ethische dilemma's:

• Het gaat om kwesties die gaan om goed en kwaad, wat moreel juist of onjuist is. 
• Je staat in tweestrijd: Welke keuze je ook maakt, er zitten bezwaren aan
• Er spelen meerdere belangen mee. 

Ethiek in de zorg

''Studenten van de opleiding verpleegkundige moeten ethische dilemma's kunnen herkennen, benoemen en behandelen volgens het stappenplan'' 

(Kwalificatiedossier, SBB)

wat zijn normen in de zorg?

Normen zijn gedragsregels die als normaal en vanzelfsprekend worden betitelt. Het zijn omgangsvormen binnen een samenleving die iedereen kent en toepast.

Normen kun je zien als richtlijnen hoe je sociaal gewenst met elkaar omgaat.

 

Welke waarden vind jij belangrijk
in je werk?

Waar normen gaan over hoe je je op een bepaalde manier gedraagt, gaan waarden over de achterliggende motivatie daarvan.

Eerst is er dus de waarde, de opvatting van wat wenselijk is, en van daaruit vloeien de gedragsregels (normen).

– vrijheid

– gelijkheid

– solidariteit

– rechtvaardigheid

– respect

– leefbaarheid

– veiligheid

– tolerantie

Opdracht

Maak voor jezelf een overzicht van welke waarden en normen JIJ heel erg belangrijk vindt in jouw werk als verpleegkundige.

Zijn die anders dan je eigen waarden en normen? 

Of zijn die gelijk?

Stelling:

Behandel een ander NIET zoals je zelf 

behandeld zou willen worden

Iedereen is anders en je behandeld een ander zoals hij of zij behandeld wil worden. We roepen heel snel: ik behandel mijn cliënt zoals ik zelf ook behandeld zou willen worden. Maar wat ik fijn vind, hoeft de cliënt nog niet fijn te vinden!!! 

Stappenplan ethisch dilemma 

1. Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

 2. Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel?

 3. Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie.

 Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?

 4. Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg

Welke ethisch dilemma's komen jullie tegen in je werkveld?

Een ethisch dilemma 

Op je afdeling woont Jan. Jan is 83 jaar en heeft de ziekte van alzheimer. 

Hij vertoont vaak ongeremd seksueel gedrag. Hij gaat regelmatig naar Truus, die ook op je afdeling woont en alzheimer heeft. Samen hebben zij sex. De echtgenoot van Jan vindt dit niet kunnen, ondanks dat Jan en Truus allebei niet weten wat ze doen. De echtgenoot van Jan vindt dat Jan medicatie moet krijgen om hem chemisch te castreren en zo zijn lusten te remmen. Als alternatief bieden jullie aan een sexwerkster te laten komen, die speciaal zijn voor dit soort situaties. De echtgenote wil hier niets van weten. Wat vind jij? Mag de echtgenote dit eisen? 

Een ethisch dilemma

Mensen met een licht verstandelijke beperking mogen preventief gesteriliseerd worden 

Een ethisch dilemma

Een cliënt in een woongroep van 5 bewoners heeft moeite met één van de medewerkers van het team en eist dat die niet meer verzorgt wordt door deze medewerker. De cliënt eist dat deze medewerker weg moet.  Wie moet dan ruimte maken? Die medewerker of de bewoner? 

Een ethisch dilemma

Je komt uit bij een cliënt die is gevallen. Hij gebruikt bloedverdunners en heeft een flinke jaap. Het bloed spuit er uit en je ziet dat de cliënt al in shock dreigt te raken. 112 is gebeld en de ambulance komt. Maar de cliënt is een jehovagetuige en geeft aan geen bloed te willen? Hoe ga je hier mee om?