Hoofdstuk 6 paragraaf 1 Een Wereldeconomie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 Regenten en Vorsten

6.1 Een wereldeconomie

Doelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.’

• Je kan uitleggen hoe het handelskapitalisme opkwam.

• Je kan uitleggen hoe de VOC een handelsnetwerk opbouwde.

• Je kan uitleggen hoe een wereldeconomie ontstond.

• Je kan het verschil tussen handelskapitalisme en kapitalisme uitleggen.

• Je kan uitleggen wat kapitalisme en onderneming met elkaar te maken hebben.

• Je kan uitleggen hoe de VOC werd opgericht.

• Je kan uitleggen waar de VOC een monopolie in had.

• Je kan de Britse tegenhanger van de VOC benoemen.

• Je kan uitleggen waar de VOC een grondlegger in was.

• Je kan uitleggen wat voor bestuurders de VOC aanstelde in hun handelsgebieden.

• Je kan uitleggen wie de voornaamste concurrenten van de VOC waren.

• Je kan uitleggen welke handelsgoederen de VOC voornamelijk geïnteresseerd in was.

• Je kan uitleggen wat het gevolg was voor de plaatselijke bevolking door de handel is deze handelsgoederen.

• Je kan uitleggen Jan Pieterszoon Coen was en waarom hij belangrijk was voor de VOC.

• Je kan uitleggen waarom de VOC een multinationals was.

• Je kan uitleggen hoe uitgebreid het handelsnetwerk van de VOC was.

• Je kan het verschil in handelsgoederen uitleggen in de 17de eeuw en de 18de eeuw.

• Je kan uitleggen waardoor er een wereldeconomie ontstond.

• Je kan uitleggen in welk gebied de WIC actief was.

• Je kan uitleggen in welke handelsgoederen de WIC geïnteresseerd was.

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.’

Elon Musk

eigenaar van SpaceX, de eerste private bedrijf in de ruimte (2020)

Reinier Pauw

eigenaar van de Compagnie van Verre, het eerste private bedrijf in Indië (1596) 

Behnken en Hurley

astronauten van de Falcon 9 en Crew Dragon

Cornelis de Houtman 

opperkoopman van de voorcompagnie 'eerste schipvaert'  

Leg in je eigen woorden uit wat handelskapitalisme is.

Handelskapitalisme

Handelskapitalisme

Vroege vorm van kapitalisme waarbij handelaren een leidende rol hebben in de economie.

16de en 17e eeuw in de Republiek

Leg uit waarom de VOC werd opgericht?

Leg uit welke (extra) rechten de VOC had

Handelskapitalisme: VOC

De compagnie van Verre werd een van de VOORCOMPAGNIEËN die met elkaar concurreerden op de Europese markt voor specerijen.

Om dit op te lossen werd door de staat (de Republiek - sinds 1588) een monopolie verleend aan een samenwerking van al die compagnieën: de VOC in 1602. 

De VOC werd gefinancierd met aandelen. 

Handelsmonopolie

• De VOC had zes afdelingen (Kamers). De afgevaardigden van de Kamers vormden samen het bestuur van de VOC, de Heren Zeventien. 
• De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om op Azië te varen -> handelsmonopolie. 
• De VOC mocht oorlog voeren en verdragen sluiten, net als zelfstandige staten.
• De VOC mocht forten bouwen.
  

Hoe zag de handelsroute van de VOC eruit?

Handelsroute VOC

Factorij

Het Handelsnetwerk van de VOC

Kruidnagel en Muskaatnoten groeide alleen op de Molukken. 

Het lukte de VOC om de Portugezen, Spanjaarden en Engelsen te verjagen. 

Uiteindelijk dwong de VOC de Molukkers alleen aan de VOC te verkopen. 

Wie dat niet deed werd vermoord, uitgehongerd of als slaaf weggevoerd. 

Wat haalden de VOC vanuit Indië

Sleep de juiste plaatjes naar de VOC

VOC

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 6.1. (Opdracht 1 t/m 6)
• Nakijken (Opdracht 1 t/m 6)
• Leren leerdoelen paragraaf 6.1

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.’

Leg uit in welke handel de VOC vooral was geïnteresseerd.

Leg het verband uit tussen de ontstaan van de wereldeconomie en de wereldwijde handelscontacten.

Het begin van een wereldeconomie

Door de wereldwijde handelscontacten van het handelskapitalistische compagnieën ontstond er een wereldeconomie. 

Gebieden raakte de wereld meer met elkaar verbonden door de handelscontacten. 

Met welk doel werd de WIC opgericht?

Het begin van een wereldeconomie

Voor de handel rond de Atlantische Oceaan werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht. 

De WIC had factorijen aan de kusten van: 

1. West-Afrika
2. Amerika

De WIC was niet zo groot als de VOC. 

Het begin van een wereldeconomie

Rond de Atlantische Oceaan waren vooral de Spanjaarden, Portugezen, Engelsen en Fransen actief. 

Zij stichtte vooral plantages waarop suiker, tabak en koffie werd verbouwd. 

Dit verkochten zij in Europa en van het geld kochten zij producten. 

Dit verkochten zij in Afrika en kochten daar slaven voor. 

De oprichting van de WIC (1621)

• doel: handelsmonopolie West-Afrika en Amerika 
  - kaping van Spaanse/Portugese schepen
  
  
• Kolonie Amerika
  - Stichten van Nieuw-Amsterdam
  
  
• 1667 'ruilt' de Republiek Nieuw-Amsterdam tegen Suriname

Handelswijze

• Trans-Atlantische slavenhandel
  - driehoekshandel: Europa, Afrika, Amerika
  
  
• Slavenschepen
  
  
• Verkocht aan plantagehouders 
  
  
• Plantagekolonie (Suriname):  kolonies met suiker- katoen- tabaksplantages

Trans-Atlantische slavenhandel/driehoekshandel

Sleep de onderstaande woorden naar de juiste kolom, kies uit:

- VOC, of

- WIC, of

- VOC en WIC

VOC:

WIC:

VOC en WIC:

slavenhandel

monopolie

specerijen

aandelen

Spaanse schepen kapen

Fort Elmina

driehoeks- handel

handelskapitalisme

16e eeuw

17e eeuw

18e eeuw

Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme, wereldeconomie

Europese overzeese expansie

Uitbouw Europese overheersing, plantagekoloniën, trans-Atlantische slavenhandel

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.’

Huiswerk: Maken 6.1. 

• Maken paragraaf 6.1 (Opdracht 7 t/m 12)
• Nakijken