H2P2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

• Herhaling vorige les
• Kennen en kunnen
• Democratie
• Zelfstandig werken
• Bespreken

Democratie

• Begrippen: constitutionele monarchie, parlement, parlementaire democratie, kiesrecht, ministerraad, kabinet
  
• Willem I, II en III
  
• Grondwet 1848
  

• In stappen aangeven hoe en wanneer het kiesrecht in Nederland is uitgebreid.
• De veranderingen in het bestuur van Nederland noemen na de grondwet van 1848 (en daarbij de begrippen gebruiken).
• Aangeven wat voor invloed de grondwet van 1848 heeft op de macht van koning Willem-Alexander nu

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Koning-koopman

• Willem I wil van Nederland een modern land maken
• Om dit te kunnen betalen richtte hij de Nederlandsche Handelsmaatschappij (NHM) op.
• Deze maatschappij zorgde ook dat de handel met Indië weer winstgevend werd
• Willem I wordt soms, spottend, ook wel koning-koopman genoemd

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

Benoemt

Verantwoording

Kiest

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)
  

Nieuwe Grondwet

1848

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Kiesrecht

= recht om te stemmen

1848- alleen rijke mannen

1917- alle mannen

1919- alle mannen en vrouwen

 -->  parlementaire democratie = regering kan niks zonder het parlement. Het parlement is gekozen door het volk

• Wat: Lees 2.2 of neem zelf de uitleg in lessonup door. Maak het opdrachtenblad.
• Hoe: individueel (eerste 5 min stil)
• Hulp: Lessonup, tekstboek, mevrouw de Vries
• Tijd: 20 min.
• Uitkomst: klassikaal bespreken
• Klaar?: maak WB opdrachten 1, 2, 3, 5 en 6

Bespreken

Schema bestuur Nederland

Huiswerk

Lees 2.2 en maak WB opdrachten 1, 2, 3, 5, en 6

of

beantwoord de leerdoelen

Hulp: les in lessonup (in de ELO) en de video na deze slide

Video

Hoe is Nederland een democratie geworden?

• Herhaling vorige les
• Kennen en kunnen
• Collegeles democratie in Nederland
• Zelfstandig werken
• Bespreken

Wat is een constitutionele monarchie?

Wie had van 1815 tot 1848 de meeste macht in Nederland?

1. De koning
2. De ministers
3. Het parlement
4. De provinciale staten

Waarom is het belangrijk dat je weet hoe de democratie in Nederland werkt?

• Begrippen: constitutionele monarchie, parlement, parlementaire democratie, kiesrecht, ministerraad, kabinet
  
• Willem I, II en III
  
• Grondwet 1848
  

• In stappen aangeven hoe en wanneer het kiesrecht in Nederland is uitgebreid.
• De veranderingen in het bestuur van Nederland noemen na de grondwet van 1848 (en daarbij de begrippen gebruiken).
• Aangeven wat voor invloed de grondwet van 1848 heeft op de macht van koning Willem-Alexander nu

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

Benoemt

Verantwoording

Kiest

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Willem I --> eerste koning van Nederland

• Koning van 1815 tot 1840

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

1815 - 1848

• Willem I had veel macht
• hij was staatshoofd = persoon met het hoogste gezag in een land
• en hij was regeringsleider =aanvoerder van de regering

• Willem I besliste alleen over veel uitgaven, het leger en de kolonies

Benoemt

Verantwoording

Kiest

Provinciale staten

1840-1849: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer als alleenheerser

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Revolutiejaar 

1848

• Ontevredenheid over het bestuur groeit. 
• De meeste Nederlanders mochten niet kiezen en het parlement had weinig macht.
• Liberalen: wilden meer invloed en vrijheid in de politiek

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Parlement krijgt de hoogste macht

2. Het volk kiest de Tweede Kamer en de Provonciale Staten.

3. De Provinciale staten kiezen de Eerste Kamer.

Gevolgen

• De koning blijft staatshoofd.
• De minister-president is regeringsleider.
• minister-president is voorzitter van het kabinet = alle ministers ien staatssecretarissen bij elkaar.
• regering = de koning en ministers
• de regering moet het parlement goed informeren, ze mogen niks zonder toestemming van het parlement.

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Kiesrecht

= recht om te stemmen

1848- alleen rijke mannen

1917- alle mannen

1919- alle mannen en vrouwen

 -->  parlementaire democratie = regering kan niks zonder het parlement. Het parlement is gekozen door het volk.

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Waarom gaf koning Willem II Thorbecke de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven?

Wie is het staatshoofd van Nederland?

1. Minister-president Mark Rutte
2. Koning Willem Alexander
3. Koningin Maxima
4. Nederland heeft geen staatshoofd, want het is een democratie.