10.2 Verteringstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

10.2 Verteringsstelsel

Voorkennisvragen:

1. Welke voedingsstoffen bestaan uit een ketting van monomeren?

2. Waar worden voedingsstoffen opgenomen in het bloed?

3. Wat zit er in de maag voor sap?

Leerdoelen 3.2 

- Je moet de organen van het verteringsstelsel kunnen noemen met hun functies en kenmerken

- Je moet de verteringssappen kunnen noemen met hun functies
! meeste staat in Binas 82 C, E, F. 

Het darmkanaal

Mechanische vertering:

Het samentrekken van de kringspieren zorgt ervoor dat de voedselbrij gekneed wordt en goed gemengd wordt met verteringsap

Chemische vertering:

In de verteringssappen zitten enzymen die de voedingsstoffen in de voedselbrij afbreken in hun monomeren. Dit proces noem je de chemische vertering. 

Darmperistaltiek

Door afwisselend samentrekken van kring- en lengtespieren wordt de voedselbrij richting de anus vervoerd. Het voedsel kan hierdoor maar 1 richting op. 

Vertering begint in de mond

• mechanische vertering = kauwen zorgt ervoor dat oppervlakte van voedselbrij groter wordt = snellere vertering.
• Speeksel bevat amylase = enzym dat zetmeel (amylose) kan afbreken
  
• Speeksel bevat eiwitten die sommige bacteriën en schimmels kan doden

Gebit - oppervlaktevergroting

Slikreflex

Als je slikt:

* Huig sluit de neusholte af

* Strotklep sluit de luchtpijp af

Peristaltiek

Lengtespieren & kringspieren 

zie Binas 82C

Maagporties = Kringspier  

(net zoals anus)
 

Gal

De lever maakt gal

GAL(zouten) emulgeert:

grote vetdruppels tot kleine vetdruppels

-->

hierdoor groter oppervlak 

-->

LIPASE verteert:

vetmoleculen tot glycerol en 3 vetzuren

Bevat:

- Wel afbraakproduct rode bloedcellen (billirubine) en cholesterol. 

- Bevat geen enzymen.

Vertering bij dieren: intracellulair (in de cellen) of extracellulair (buiten de cellen)? 

• Intracellulair: fagocytose, voedings-vacuole, lysosomen 
• Extracellulair: secretie van blaasjes met verteringsenzymen 

Kleine lesafsluiter

Op je wisbordje:

1. Benoem de twee vormen van vertering?

2. Wat is de functie van kauwen?

3. Hoe heet het klepje dat de luchtpijp afsluit bij slikken?

4. Is in de maag sprake van intracellulaire of extracellulaire vertering?

5. Noem twee organen die wel betrokken zijn bij de vertering maar waar het voedsel niet doorheen loopt.

6. Waarom wordt gal niet een verteringsap genoemd?

Aan de slag met de leerdoelen

10.2 Maak opdrachten 17 t/m 27