T3 BS2 Het verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

3.2 Het verteringsstelsel

Leerdoelen

• Je kunt de bouw, werking en functies van de verteringsorganen beschrijven
• Je kunt de relatie tussen hun bouw en hun functie herkennen
• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en diersoorten

! meeste staat in Binas 82 C, E, F. 

Kringspieren & lengtespieren

darmperistaltiek

• voortduwen voedselbrij
• kneden voedselbrij
• mengen van voedselbrij met verteringssappen

Het verteringsstelsel

Door welk van deze organen van het verteringsstelsel loopt geen voedsel, maar spelen wel een belangrijke rol in het verteringsproces?

Waarom gebit?

• mechanische vertering
  
  

Oppervlaktevergroting

!!! belangrijk begrip, komt op 3 verschillende manieren
terug bij vertering

In de mond

• mechanische vertering
  
• ook startpunt van 
  chemische vertering (in speeksel zitten koolhydraat verterende enzymen: amylases) 

Slikreflex

* Huig sluit de neusholte af

* Strotklep sluit de luchtpijp af

Peristaltiek

Lengtespieren & kringspieren 

zie Binas 82C

Maagsap

• HCl = sterk zuur
• Slijm = bescherming
• Enzymen

kringspier  =

(net zoals anus)
 

productie gal

opslag gal

alvleessap

maagsap

Leversap = gal

Lever maakt gal

GALzouten emulgeert:

grote vetdruppels tot kleine vetdruppels

-->

hierdoor groter oppervlak 

-->

LIPASE verteert:

vetmoleculen tot glycerol en 3 vetzuren

- Geen enzymen! 
- Wel afbraakproduct rode bloedcellen (billirubine) en cholesterol. 

Vertering: intracellulair of extracellulair? 

• Eencelligen - Intracellulair

fagocytose, voedingsvacuole, lysosomen (lysozymen) 

• Meercelligen - Extracellulair

 speciale ruimte in lichaam: maag-darm holte (holtedieren zoals sponzen)

Aan de slag

Maak opdrachten 11 t/m 16.

3.3 Enzymen

Chemische vertering

Waarom nodig?

Voedingsstoffen die verteerd moeten worden 

(kleiner maken):

Eiwitten

Vetten

Grotere koolhydraten 

(= di-/polysacharides)

Voedingsstoffen die NIET worden verteerd 

(al klein genoeg):

Vitamines

Mineralen (= zouten)

Water

 Kleine suikers 

(= mono-sacharides)

3.3 Enzymen

Chemische vertering

• In verteringssappen
• Helpen met vertering voedingsstoffen 
• Amylase/maltase: zetmeel -> glucose
• Pepsine/peptidase: eiwit -> aminozuren
• Lipase: vetten -> glycerol en vetzuren

*verdere uitleg zie boek

Enzymen

• In verteringssappen
• Helpen met vertering voedingsstoffen 
• Amylase/maltase: zetmeel -> glucose
• Pepsine/peptidase: eiwit -> aminozuren
• Lipase: vetten -> glycerol en vetzuren

Enzymen

Door enzymen kunnen wij, bij lage temperaturen, stoffen afbreken (dissimilatie) of opbouwen (assimilatie).

Enzymen zijn eiwitten.

Naamgeving: substraat +  - ase
vb. Lactase

Enzymen

Enzymen hebben een optimum temperatuur (en zuurgraad).

Waarom gaat het katalyseren langzamer bij een hogere/ lagere temperatuur/pH ?

3.3 Chemische vertering 

Lees 3.3

Maak opdrachten 18 t/m 23
 ( + afmaken opdr 1 t/m 5 + 7,8 , 11 t/. 16.)

huiswerk

Lees 3.3 door 

Maak opdrachten 18 t/m 23