Blok 3: Zorg of bemoeizucht

Agenda invullen

M.  Start 1, 2, 4, 5 + Blok 1 1 t/10
Lz: 29, tm 31 

Lr: K&K + begr.

Werkvermindering: 3 overslaan

Havo 

Denk ook aan het inplannen van je PO!

2C & 2D bij 19 oktober

2A & 2B bij 21 oktober

2E  & 2F bij 22 november

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Wat kun je na blok 3?

• uitleggen wat het verschil is tussen basisbehoeften en overige behoeften.
  
• de ontwikkeling van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat beschrijven.
  
• drie vormen van sociale zekerheid noemen.
  
• uitleggen hoe de sociale zekerheid betaald wordt..
  
• uitleggen wat het verschil is tussen directe belastingen en indirecte belastingen.
  
• uitleggen waarom de overheid accijns heft.
  
• berekeningen maken met btw.
  
• berekeningen maken met gegevens uit de rijksbegroting.
  
• uitleggen hoe het begrotingstekort de staatsschuld veroorzaakt.
  
• uitleggen wat de ‘valkuil van de sociale zekerheid’ is.
  

Wat gaan we doen?

1. Uitleg

2. Zelfstandig werken

3. Filmpje

4. Samen werken

Zorgen voor jezelf

Behoefte = alles wat je nodig hebt of graag wilt hebben.

Basisbehoefte = iets wat je nodig hebt om te overleven.

-->Bijvoorbeeld: een huis of kleding.

Overige behoeften: alle andere behoeften.

Als iedereen kan voorzien in zijn eigen behoeften, is de welvaart groot.

Voor iedereen

De overheid zorgt voor goederen die voor iedereen zijn: dijken, wegen, straatverlichting...

De overheid betaalt die goederen met het geld van de belasting.

Soms vraagt de overheid toch een extra bijdrage in de vorm van tol.

Voor de Westerscheldetunnel in Zeeland moet je tol betalen.

De overheid zorgt voor je

1850 Liberalen aan de macht. 

--> wilden een staat met weinig overheidsbemoeienis, een nachtwakersstaat.

Na 1870  begon de industrialisatie

-1874 Kinderwetje van Van Houten

-1901 Ongevallenwet

Volgens het kinderwetje mochten kinderen jonger dan 12 niet meer werken in fabrieken

De overheid zorgt voor je

Jaren ’30 economische crisis:

-Werkgelegenheidsproject: Afsluitdijk.

Na de Tweede Wereldoorlog wilde de overheid een bestaansminimum garanderen: verzorgingsstaat.

De overheid zorgde voor een vangnet voor alle burgers. 

Als je werkloos was in de jaren ’30, moest je twee keer per dag stempelen om een kleine uitkering te ontvangen. Foto uit 1931.

Zorgen voor elkaar

Er is in Nederland sociale zekerheid: een uitkering voor mensen die niet kunnen werken.

• Werknemersverzekeringen voor mensen die werken: werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (WIA). 
  
•  Volksverzekeringen voor iedereen: ouderdom (AOW), kinderbijslag. 
  
•  Sociale voorzieningen: bijstand (WWB), huurtoeslag, zorgtoeslag. 
  

Stil werken

M. Blok 3:  1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

Samen werken

M. Blok 3: 1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Wat kun je na blok 3?

• uitleggen wat het verschil is tussen basisbehoeften en overige behoeften.
  
• de ontwikkeling van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat beschrijven.
  
• drie vormen van sociale zekerheid noemen.
  
• uitleggen hoe de sociale zekerheid betaald wordt..
  
• uitleggen wat het verschil is tussen directe belastingen en indirecte belastingen.
  
• uitleggen waarom de overheid accijns heft.
  
• berekeningen maken met btw.
  
• berekeningen maken met gegevens uit de rijksbegroting.
  
• uitleggen hoe het begrotingstekort de staatsschuld veroorzaakt.
  
• uitleggen wat de ‘valkuil van de sociale zekerheid’ is.
  

Wat gaan we doen?

1. Uitleg

2. Zelfstandig werken

3. Samen werken

4. Quizlet

Wie betaald dat allemaal?

De overheid ontvangt geld van de inwoners van Nederland. Zij betalen belasting en sociale premies.

• Mensen die werken spreken met hun baas een brutoloon af.
• Op je rekening ontvang je je nettoloon.
  Dat is je brutoloon - de loonheffing.
• Loonheffing bestaat uit de loonbelasting en de premies voor de volksverzekeringen. 

Op je loonstrookje staat hoeveel loonheffing je betaalt.

De overheid beperkt e stimuleert

• Accijns = extra belasting op ongezonde en milieuvervuilende producten. 
• Op alle producten die worden verkocht, zit belasting op de toegevoegde waarde (btw). 

• Subsidie = een bedrag dat je krijgt als beloning voor goed gedrag. 
  

Voor sigaretten betaal je veel accijns

De overheid beperkt en stimuleert

Direct belasting = belasting die je rechtstreeks aan de overheid betaalt: loon- en inkomstenbelasting.

Indirecte belasting = belasting die je via een omweg betaalt, zoals btw of accijns. Dat betaal je aan de winkelier, die het afdraagt aan de overheid.

Plannen van de regering

Op Prinsjesdag leest de koning de Troonrede voor. Daarin staan de plannen van de regering voor het volgend jaar.

• Rijksbegroting: overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid voor het volgend jaar. 
  
• Als de overheid van plan is meer uit te geven dan ze denkt te ontvangen, is er een begrotingstekort. 
  
• Als de overheid geld leent, ontstaat er een staatsschuld. 
  

Nadelen van sociale zekerheid

Hoge belasting en sociale premies stimuleert mensen niet om betaald werk te zoeken. 

Sommigen mensen gaan zwart werken: stiekem werken zonder belasting en premies te betalen.

Valkuil van de sociale zekerheid

Stil werken

M. Blok 3:  1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

Samen werken

M. Blok 3: 1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

https:

3. Zorg of bemoeizucht

Deelvraag: Leidt de zorg van de overheid tot vrijheid of onvrijheid?

Wat gaan we doen?

1. Zelfstandig werken

2. Tussentijdse check: Hoe ver ben je met al je werk?

3. Samen werken

Stil werken

M. Blok 3:  1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur. 

Hoe ver ben je al? 

Bespreek in je groepje:

1. Heb je blok 1 en 2 af en laten aftekenen?

2. Welke onderdelen van het PO heb je al af?

3. Heb je al de begrippen en Kennen&Kunnen lijst van blok 1 en 2 geleerd?

4. Hoe heb je het leerwerk in je agenda ingepland. Laat dit elkaar zien. 

Klassikaal

1. Bij wie gaat het echt goed? Hoe krijgen anderen dat ook voor elkaar?

Bij de docent

1. Wie zou er graag nog extra hulp willen met inplannen/overzicht? Neem je agenda mee. 

Samen werken

M. Blok 3: 1 t/m 10, 13, 15, 17, 18, 19, 20, 21, 27

Werkvermindering? : overleg met je docent

Werken aan je PO

L: begr Blok 1, 2 & 3

L: Kennen en Kunnen

Denk aan: Netjes werken, hoofdletters, punten & verbeteren in een andere kleur.