Thema 8 Blok 3 (Les 2)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b, k
• Leerjaar 2

Klas 2 - Mens & Maatschappij

1. Uitleg

2. Zelfstandig werken

Wat kun je na blok 3?

• uitleggen wat het verschil is tussen basisbehoeften en overige behoeften.
  
• de ontwikkeling van nachtwakersstaat tot verzorgingsstaat beschrijven.
  
• drie vormen van sociale zekerheid noemen.
  
• uitleggen hoe de sociale zekerheid betaald wordt..
  
• uitleggen wat het verschil is tussen directe belastingen en indirecte belastingen.
  
• uitleggen waarom de overheid accijns heft.
  
• berekeningen maken met btw.
• uitleggen hoe het begrotingstekort de staatsschuld veroorzaakt.
  
• uitleggen wat de ‘valkuil van de sociale zekerheid’ is.
  

Wie betaalt dat allemaal?

De overheid ontvangt geld van de inwoners van Nederland. Zij betalen belasting en sociale premies.

• Mensen die werken spreken met hun baas een brutoloon af.
• Op je rekening ontvang je je nettoloon.
  Dat is je brutoloon - de loonheffing.
• Loonheffing bestaat uit de loonbelasting en de premies voor de volksverzekeringen. 

Op je loonstrookje staat hoeveel loonheffing je betaalt.

De overheid beperkt en stimuleert

• Accijns = extra belasting op ongezonde en milieuvervuilende producten. 
• Op alle producten die worden verkocht, zit belasting op de toegevoegde waarde (btw). 

• Subsidie = een bedrag dat je krijgt als beloning voor goed gedrag. 
  

Voor sigaretten betaal je veel accijns

De overheid beperkt en stimuleert

Directe belasting = belasting die je rechtstreeks aan de overheid betaalt: loon- en inkomstenbelasting.

Indirecte belasting = belasting die je via een omweg betaalt, zoals btw of accijns. Dat betaal je aan de winkelier, die het afdraagt aan de overheid.

Indirecte belasting 

0

Plannen van de regering

Op Prinsjesdag leest de koning de Troonrede voor. Daarin staan de plannen van de regering voor het volgend jaar.

• Rijksbegroting: overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven van de overheid voor het volgend jaar. 
  
• Als de overheid van plan is meer uit te geven dan ze denkt te ontvangen, is er een begrotingstekort. 
  
• Als de overheid geld leent, ontstaat er een staatsschuld. 
  

Nadelen van sociale zekerheid

Hoge belasting en sociale premies stimuleert mensen niet om betaald werk te zoeken. 

Sommigen mensen gaan zwart werken: stiekem werken zonder belasting en premies te betalen.

Valkuil van de sociale zekerheid

0

Zelfstandig  werken

Basis:

Lezen/Maken: 6 t/m 11

(blz. 34 t/m 36

Kader:

Lezen: (HB) blz. 43

Maken: opdr. 7 t/m 14

(blz 33 t/m 36)