V4H1 Patronen op de wereldkaart

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

V4H1 Patronen op de wereldkaart

Voorbereiden aan de hand van leerdoelen:

• Zie mapje
• Vul je antwoorden op papier in
• Zwarte doelen maak je zelf, grijze volgen in de les
• BEGRIPPEN: Oefen met quizlet.
• Begrippen zijn steeds per dimensie geordend

Hulpkaarten

Hulpformulier

• Maak aantekeningen op het formulier (volschrijven mag)
• Gebruik het formulier bij huiswerk en bij formatieve toetsen

ATLAS

55e druk
ALTIJD MEENEMEN

Ken je de begrippen van par. 1-3?

Oefen met quizlet

https://quizlet.com/_8yzo74?x=1jqt&i=2qc338

V4H1 par. 1 Leerdoelen

• Je kent twee manieren waarop welvaartsverschillen tussen landen worden gemeten
• Je kent vier nadelen van het gebruik van bnp/hoofd bij het meten van welvaart.

• Je kent het verschil tussen welvaart en welzijn
• Je kunt uitleggen dat kenmerken op nationaal niveau vaak geen goed beeld geven van situatie op een lager schaalniveau.
• Je kunt begrippen indelen bij dimensies
  

Kennisclips:

Maak steeds een korte samenvatting in je schrift.

Kijk of je (alle) leerdoelen kunt beantwoorden.

Gebruik daarbij boek en clip.

Meten van welvaart

BBP per hoofd van de bevolking

BBP = de waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in een land in een jaar.

BBP per hoofd van de bevolking = BBP / aantal inwoners van het land.  

Meten van welvaart

Samenstelling beroepsbevolking

De verdeling van de mensen over de drie sectoren: primair (landbouw), secundair (industrie) en tertiair (diensten).

Algemene regel over de samenhang: hoe ... hoe ... zin:

• hoe rijker een land, .... hoe .....
• hoe armer een land, ... hoe ... . 

Hoe is de verdeling van de beroepsbevolking in armere landen?

1. Meeste mensen werken in een fabriek
2. Meeste mensen werken in de agrarische sector
3. Meeste mensen werken in de diensten
4. Gelijk verdeeld tussen industrie, landbouw en diensten

Wat is in Nederland de grootste sector in de beroepsbevolking?

1. Primair
2. Secundair
3. Tertiair

Minder welvarend land

Welvarend land

Gebruik de atlas, statistiek wereld (285). Gebruik de kolom werken. Kijk naar de verdeling van de beroepsbevolking.
Zet deze landen op volgorde van arm naar rijk:
Kameroen, Israël, Mozambique, Ivoorkust

Wat zijn (vier) nadelen van het gebruik van het BBP om landen economisch met elkaar te vergelijken?

Nadeel BBP als maatstaf 

1. BBP wordt vaak uitgedrukt in dollars en koersen kunnen wisselen. 
2. De koopkracht (hoeveel kun je van een dollar kopen?) verschilt per land;
3. Informele sector wordt niet meegenomen;
4. BBP is een gemiddelde: het zegt niet over de verschillen tussen mensen (sociale ongelijkheid);
5. BBP laat ook geen regionale ongelijkheid zien; 
6. BBP zegt niets over levensomstandigheden.

Informele sector

Deel van de beroepen die niet officieel staan geregistreerd. Mensen die hierin werken staan niet als werkende bekend, betalen geen belasting en dragen zo niet bij tot het Bruto Nationaal Product.

Regionale ongelijkheid

Onrechtmatige verschillen in welvaart tussen gebieden.

Regionale verschillen?

Wil je regionale verschillen beter zien, dan moet je 'inzoomen', dus veranderen van schaalniveau. Van mondiaal (wereld) naar continentaal, nationaal,regionaal of lokaal

Welvaart

Welzijn

BBP/ hoofd

Koopkracht

Verdeling beroepsbevolking

Levensverwachting

Alfabetiseringsgraad

VN ontwikkelingsindex

Algemene regel: Hoe ... hoe ... zin.

Wat is de relatie tussen bbp/hoofd en welzijn

In welk continent is
het welzijn het slechtst?

1. Zuid-Amerika
2. Afrika
3. Europa
4. Azië

Dimensies: met een andere bril

Ligging

Klimaten

neerslagpatronen

Reliëf

Plantengroei/ vegetatie/ landschap

BBP/BRP

(gemiddeld) inkomen (per capita)

koopkracht

(samenstelling van) beroepsbevolking

Import/exportpakket

analfabetisme

taal

godsdienst

bevolkingsspreiding en dichtheid

bevolkingsgroei (fase in de demografischetransitie)

leeftijdsopbouw

verstedelijking

geboorte- en sterftecijfer

Corruptie

Democratie/ dictatuur

persvrijheid

burgerrechten

Wie heeft de macht? 

Samenwerking met andere landen etc.

Wat is een voorbeeld van de culturele dimensie?

1. In India is veel urbaan-rurale migratie
2. In India is er een democratie
3. in India worden veel talen gesproken
4. in India komt elke zomer de moesson

Onder welke dimensie valt de bevolkingsgroei

1. Demografisch
2. Sociaal-cultureel
3. Economisch
4. Politiek

Bij welke aardrijkskundige dimensie horen conflicten?

1. Fysisch
2. Sociaal-cultureel
3. Demografisch
4. Politiek

Analfabetisme past bij de volgende dimensie...

1. politiek
2. natuurlijk
3. sociaal-cultureel
4. economisch

In arme landen is er sprake van een hoog geboorte- én sterftecijfer. Welke dimensie staat hier centraal?

1. Economisch
2. sociaal-cultureel
3. Demografisch
4. fysisch

De olielekkages en vervuiling vallen onder de .. dimensie

1. economisch
2. politiek
3. fysisch
4. demografisch

In Nederland werkte in 2012 82,2% van de beroepsbevolking in de dienstensector. Welke dimensie staat hier centraal?

1. Economisch
2. Politiek
3. Sociaal-cultureel
4. demografisch

Controle van begrip

1. Wat betekent BBP?
2.  Welke nadelen kent het gebruik van het BNP om landen met elkaar te vergelijken?
3. Welke dimensie is BBP?
4. Welke maat geeft een nauwkeuriger beeld: bruto binnenlands product of bruto regionaal product?

VN-ontwikkelingsindex

• Ook wel Human Development index (HDi). 
• Meet het welzijn op: inkomen, alfabetiseringsgraad (of analfabetisme), levensverwachting. 
• Ook wordt vaak gekeken naar toegang tot schoon drinkwater, onderwijs en gezondheidszorg, de voedselsituatie en beschikbaarheid telefoon/computer.

HDi is beter dan BNP per hoofd - het is een samengestelde index, dus het kijkt naar meerdere aspecten i.p.v. alleen het BNP per hoofd. 

Controle van begrip

1. Wat wordt bedoeld met welzijn?
2. Hoe wordt welzijn gemeten?
3. Uit welke indicatoren bestaat HDi/ VN-ontwikkelingsindex Gebruik de atlas als spiekbriefje: zoek kaart over levensomstandigheden
4. Wat kun je beter gebruiken om landen te vergelijken: BNP of HDi ?
   

Huiswerk

Begrippen V4H1 voorkennis en §1 t/m 3
https://quizlet.com/_8yzo74?x=1jqt&i=2qc338

Maken: Leerdoelen §11 t/m 4.

Opgave §1: 4 (atlasverwijzing 4b: 169), 5a, 6 en

Examenopgave 1: Hoe meet je welvaart?

V4H1 par. 2 Leerdoelen

•    Je kunt de spreiding van bevolking en cultuur verklaren vanuit  natuurlijke omstandigheden, ligging, koloniaal verleden en migratie
•    Je kunt drie oorzaken noemen die ervoor zorgen dat de bevolkingsspreiding op de wereldkaart voortdurend verandert.
•    Je kunt het push- en pullmodel op meerdere schaalniveaus (wereld, Nederland, stad....) toepassen.
•    Je kunt voorbeelden geven van pushfactoren en hindernissen voor  ecologische-, sociale-, politieke- en economische migranten.

Verschil tussen bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding?

Mekongdelta

Bevolkingsdichtheid: 465 mensen p/km².

Hoe kan dat?

Tunesië

Verklaar de ongelijke bevolkingsspreiding over het land.

Noem de oorzaak en het verklarende principe.

(noteer op volgende pagina)

Verklaar de ongelijke bevolkingsspreiding in Tunesië

Verklaar de hoge bevolkingsdichtheid: 1. kust Zuid-Amerika,
2. NW Europa en 3. ZO-Azië