6V - 1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië deel 2 en 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

Deel 2/3

Onderzoeksvraag

(uit syllabus)

Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk?

Deelvragen (uit boek)

1) In deze paragraaf leer je wat voor boeren en burgers veranderde vanaf de 11e eeuw.

2) In deze paragraaf leer je welke stedelijke dynamiek plaatsvond in Artesië.

3) In deze paragraaf leer je hoe de Vlaamse steden opkwamen.

Welk tijdvak?

Tijd van Steden en Staten

Welke twee KA's?

• De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
• De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid

Malthus: analyse tijdvak 4

Einde bevolkingsgroei

• 14e eeuw: epidemieën en hongersnoden
• Verstedelijking blijft door migratie > kennis en geld
• Migranten met ambacht of geld

Bevolkingsgroepen in de stad

Poorters: mannen met stadsrecht ( = niet:  ongeschoolde arbeiders, paupers, vrouwen, geestelijken)

Patriciërs : leden van koopmansfamilies (rijk, verbonden met adel via huwelijken, machtig als schepenen

Gemeen : gewone stadsvolk (iedereen die in de stad woonde)

Atrecht

Start stedelijke ontwikkeling (dynamiek), 

Drie oorzaken

1) Goede landbouwproductiviteit : ETEN
2) Schapen want onvruchtbare grond : WOL
3) Ligging aan oude handelsroute

Hierdoor:
Centrum lakennijverheid
Stoffen verkocht in heel Europa 
Veel werk: wevers, kooplieden, ververs.

Handel in Atrecht

• Wegennet Romeinen nog intact
• Verbinding met jaarmarkten, laken verspreid zich over Europa

Hierdoor: Atrechtse kooplieden steeds machtiger 

• Lenen aan adel!
• Organisaties in gilden
• Invloed in stadsbestuur.

Brugge

• Nieuw handelcentrum
• Gunstigere ligging dan Atrecht
• Zeeschepen komen tot Brugge
• Verbinding met de Hanze.

Verbindingen Hanze

Eind 13e eeuw : troubles in paradise...

Gilden krijgen invloed in stadsbestuur, vooral patriciërs hadden macht

Ambachtslieden klagen, over wat?

• Corruptie en machtsmisbruik
• Willen inspraak 
• Zware werkomstandigheden, zware belastingen.

1.1 Steden in Vlaanderen en Artesië (1050-1302)

Deel 3/3

Guldensporenslag (1)

• = Conflict Franse koning en graaf van Vlaanderen
• Graaf gaf trouw als leenman op, waarom?
• Franse koning ging delen Vlaanderen bezetten en nam graaf + zoon gevangen
• Tweedeling
• Patriciërs steunen Franse koning
• Ambachtslieden trouw aan graaf
• Ambachtslieden en boeren vormen een leger.

Guldensporenslag (2)

• Slag bij Kortwijk. Frans leger is sterk, Vlamingen winnen. Dit noem je de guldensporenslag
• Vlaanderen voor familie van de graaf, ambachtslieden krijgen invloed in de steden
  
• Gilden mogen regels voor werk vaststellen.

Extra filmpjes/informatie hierna

Wat weten jullie al?

Oorzaak-gevolg keten

veranderingen landbouw > verhoging productie > verkoop overschot > markten > steden>ontstaan verzorgingsgebied>

> x boeren overbodig > specialiseren > steden groter > nijverheid bloeit> handel neemt toe > internationaal > grondstoffen buitenland importeren en producten exporteren > jaarmarkten> monetaire economie ontstaat > munten en wisselbrieven betaalmiddelen