3.4 Veranderingen door menselijke activiteiten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§3.4 Veranderingen door menselijke activiteiten

Oorzaak zandstorm?

Door overbegrazing en ontbossing breidt de woestijn 2000 km ten westen van Beijing zich uit

Het grote plaatje

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

De oorzaken, gevolgen en oplossingen benoemen van en   

voor landdegradatie;

Klimaatverandering

De gem temp stijgt op aarde
Gevolgen:

• zeespiegelstijging
• verschuiving klimaatzones
• verschuiving landschapzones

Zeespiegelstijging

Wordt veroorzaakt door:

1. Uitzetten warmer oceaanwater --> groter volume

2. Smelten ijskappen, dus meer volume water

Smelten Groenland --> 7 m

Antartica --> 58 meter

Verwachtingen

• Verschuivingen van landschapzones (woestijnen worden groter)
• Langer groeiseizoen Europa
• Meer neerslag, dus grotere kans op overstromingen
• Zuid-Europa --> wordt droger/warmer en minder toerisme

Afhankelijk van stijging T --> atmosferische circulatie --> verdeling neerslag en hoeveelheid

Effect hoge breedte

• Hoge breedte stijgt temperatuur het snelst
• NASA: 4 graden stijging
• Oorzaak: afname zee-ijs

Hoe zit dat?

Positieve terugkoppeling

Opwarming aarde

Vul in:

- Afname albedo

- Opname warmte zee

- Afname zee-ijs

Hoe zit dat?

Positieve terugkoppeling

Opwarming aarde

Afname zee-ijs

Afname albedo

Opname warmte

zeewater

Smelten permafrost

Hoe draagt dat bij aan de stijging van de temperatuur?

Lezen en verwerken

Lezen 

Maak van §3.4 opdrachten 2, 3 en 4

Landdegradatie

• Niet alleen klimaatverandering, maar ook de mens tast het landschap aan.  
• Ongeveer helft bewoonbaar oppervlak wordt door de mens gebruikt
• Dit gaat niet altijd goed

Landschappen veranderen

Landdegradatie: Achteruitgang kwaliteit vd bodem en het landschap door overbeweiding, te intensief gebruik en ontbossing, waardoor het land biologische en economische productiecapaciteit verliest.

Landdegradatie oorzaak/gevolg

Drie vormen:

- (versnelde) bodemerosie

- verwoestijning

- verzilting

Door:

- ontbossing/overbeweiding

- ontbossing/overbeweiding

- irrigatie 

Klimaatfactoren

Oorzaak 1: Overbeweiding

Het verdwijnen van de vegetatie doordat er te veel vee graast, heet overbeweiding.

Als er te veel vee graast in een gebied, wordt alles kaalgevreten. De natuurlijke vegetatie krijgt niet de kans zich te herstellen. Het verdwijnen van de vegetatie doordat er te veel vee graast, heet overbeweiding (figuur 5.16). Het is een van de belangrijkste oorzaken van verwoestijning in woestijnsteppes.

Oozaak 2: Ontbossing.....

Oorzaak 2: ontbossing

Drie vormen van landdegradatie

Vorm 1: Verwoestijning

Klimaat?

Aride en semi-aride gebieden

- vaak hoge temperatuur

- Weinig neerslag

Gevolgen?

1. Vegetatie krijgt geen kans terug te groeien, dus verstuiving.
2. Gebrek aan vegetatie zorgt dat wind en water vrij spel heeft, met bodemerosie tot gevolg. Vruchtbare laag verdwijnt.
3. Droge bodem is vatbaarder voor verstuiving

Met uitbreiding van woestijn tot gevolg!

Oorzaken

1. Overbeweiding 
2. Ontbossing
3. Klimaatverandering
4. Niet duurzaam gebruik beschikbaar water

Oplossingen?

Vorm 2: Bodemerosie

Bodemerosie = Het door erosie verdwijnen van het voor planten belangrijke deel van de bodem.

• Treedt van nature vooral op in reliëfrijke en droge gebieden
• Mens kan dit dus versterken door ontbossing en overbewijding
  
• Dit kan door wind en water
• Welke gebieden door wind en welke water?
  

Vorm 3: Verzilting

• In Aride en semi-Aride gebieden valt weinig neerslag
• Boeren irrigeren hun landbouwgrond
• Planten kunnen niet alles opnemen
• Doordat het water verdampt, blijft het zout achter
• Op den duur verzilt de bodem
• Verzilting = het zouter worden van de bodem

Oplossingen

1) druppelirrigatie

2) drainage

DRUPPELIRRIGATIE

Verzilting in Nederland

Oplossing: duurzaam landgebruik

Lezen en verwerken

Lezen 3.4

Maak van §3.4 opdrachten 5 t/m 9