Thema 5 B7 Transcriptie + B8 Dominant en recessief

Thema 5 

Erfelijkheid en evolutie



B7 Transcriptie
+
B8 Dominant en recessief

1 / 38
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

Cette leçon contient 38 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Thema 5 

Erfelijkheid en evolutie



B7 Transcriptie
+
B8 Dominant en recessief

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat gaan we doen?
  • Herhalen
  • Uitleg B7 Transicriptie
  • Opdrachten B7
  • Uitleg B8 Dominant en recessief
  • Opdrachten B8
  • Afsluiten

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Leerdoelen B7

5.7.13 Je kunt benoemen hoe transcriptie en eiwitsynthese plaatsvinden in de cel.

5.7.14 Je kunt uitleggen dat de genetische variatie toeneemt door spontane mutaties.

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Welke uitspraak over genexpressie is NIET waar?
A
Iedere celkern van je lichaam bevat precies dezelfde genen
B
Het tot uiting komen van een gen wordt genexpressie genoemd
C
Genen kunnen niet alleen 'aan' of 'uit' staan, maar ook 'harder' of 'zachter'
D
Welke genen 'aan' of 'uit' staan in een bepaald celtype is een willekeurig proces

Slide 4 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Genexpressie
Genexpressie = het tot uiting komen van een gen

DNA-sequentie = volgorde van de basen in het DNA

Gen 'AAN' -> DNA-informatie op dit gen afgelezen & verwerkt -> eiwit

Genexpressie
-Expressie verschillend per cel
-Afhankelijk van de functie van de cel
DNA-sequentie
-De DNA-sequentie van een gen bevat info voor de productie van een specifiek eiwit
Voorbeeld
-Gen bevat code voor melanine productie
-In een cel in de iris van een oog staat dit gen aan
-informatie op dit gen wordt afgelezen -> melanine productie
bruin = meer melanine
blauw = weinig melanine

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Eiwitsynthese
DNA-sequentie is 'recept' voor eiwit
RNA = gekopieerd stukje DNA
Transcriptie = vorming van RNA
RNA brengt informatie naar ribosoom -> code vertaald naar eiwit
Eiwitsynthese = het maken van een eiwit 

Waar gebruikt je lichaam eiwitten voor?


synthese = samenstellen
DNA-microarray
-Techniek om genexpressie te meten
-Elke stip is een gen
-Aan de kleur is te zien of een gen 'aan'/'uit'/'hard'/'zacht' staat
Eiwitsynthese
Genexpressie maakt het mogelijk dat een cel verschillende eiwitten kan maken op het moment dat deze nodig zijn
Functie eiwit lichaam
Bouwstof en brandstof
Antistof
Hormoon
Enzym

Slide 6 - Diapositive

brandstof, maar vooral bouwstof
-functies als: hormoon, enzym of antistof
Gunstige mutaties?
mutatie = verandering van het genotype
negatief: ziektes, afwijkingen

door spontane (erfelijke) mutaties genetische variatie in nakomelingen neemt toe (positief)
= gunstig voor de overlevingskans van een populatie!

Geslachtelijke voortplanting & spontane mutaties zorgen voor variatie in genotype & fenotype!

Voordelige mutatie
-Als de omstandigheden veranderen is een organisme met mutatie misschien beter aangepast t.o.v. soortgenoten
bijv: witte vacht in de sneeuw, donkere huid bij felle zon, extra lange nek bij giraffen 


Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Controle B7

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Genexpressie
Transcriptie
RNA
Gen
DNA-sequentie
Een gekopieerd stukje DNA
Stukje DNA met informatie voor 1 bepaalde eigenschap
De vorming van RNA
De volgorde van basen in het DNA
Het tot uiting komen van een gen

Slide 9 - Question de remorquage

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is het product van "Transcriptie"
A
DNA
B
RNA
C
Een eiwit

Slide 10 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?
A
Geslachtscel
B
Lichaamscel
C
Beide evenveel

Slide 11 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een mutatie?
A
Een virus die een bacterie binnendringt
B
Plotselinge verandering van het DNA
C
Een gen die niet werkt
D
Plotselinge verandering van het fenotype

Slide 12 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Maak opdracht 1 t/m 5
timer
10:00

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Leerdoel B8
5.8.15 Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekenen.
En je kunt een kruisingsschema maken, aflezen en uitleggen.

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 15 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Chromosomenparen & genenparen
Je hebt chromosomen in paren. 1 van je vader en 1 van je moeder. 

Maar je hebt dus ook genenparen

Het gen van de vader en het gen van de moeder vormen samen een genenpaar.

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Homozygoot & heterozygoot
  • Per eigenschap heb je dus 2x informatie op het gen staan -> allelen
  • Is deze informatie gelijk, dan ben je homozygoot voor deze eigenschap. (voorbeeld gen B)
  • Is deze informatie op het gen ongelijk, dan ben je heterozygoot voor deze eigenschap (voorbeeld gen A)


Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions


2 dezelfde allelen              2 verschillende allelen

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Dominant of recessief
  • Het gen dat het sterkst is, bepaalt welke eigenschap jij krijgt. 
  • Dat gen noem je dominant. bijv. haarkleur zwart is dominant over blond.
  • De eigenschap die niet zichtbaar wordt, noem je recessief.  


Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gensymbolen
Eigenschappen (bijv. haarkleur) benoem je met een letter
  • Dominante eigenschappen krijgen een HOOFDLETTER
    (A)
  • Recessieve eigenschappen krijgen een kleine letter
    (a)

2 dezelfde letters - homozygoot (- AA of aa)
2 verschillende letters - heterozygoot (- Aa)

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorbeeld
Wanneer iemand het dominante gen A heeft, zal deze persoon zwart haar hebben. 
We noteren dit als:
  • A = zwart haar = dominant
  • a = blond haar = recessief

Ook als hij heterozygoot (Aa) is heeft hij zwart haar. 
Het gen voor zwart haar is dominant

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gensymbolen (genotype)
Als je homozygoot bent voor deze eigenschap heb je dus:
- of AA (fenotype zwart haar)   - of aa (fenotype blond haar)
Als heterozygoot heb je dan:  - Aa (fenotype zwart haar)

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Beide homozygoot

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Zelfstandig aan de slag
  • Maak opdracht 1 t/m 3 
  • Kijk de opdrachten na met het antwoordboek of digitaal
  • Oefen de Flitskaarten

Klaar? 
  • Bereid je goed voor op de repetitie. Maak alvast de Oefentoets en  eerste Diagnostische toets


Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lesafsluiter B8

Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Je hebt het genotype en het fenotype.
Wat wordt bedoeld met het genotype?
A
De erfelijke informatie op je chromosomen
B
Hoe je eruit ziet

Slide 32 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Een allel is een variant van een.......
A
basepaar
B
nucleotide
C
gen
D
chromosoom

Slide 33 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Een cavia is heeft voor haarkleur als genotype "AA"
Deze cavia is voor deze eigenschap....
A
homozygoot dominant
B
homozygoot recessief
C
heterozygoot

Slide 34 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Zwarte vachtkleur is dominant over roodbruin. Wat is het genotype van deze koe?
A
AA
B
Aa
C
aa
D
Is niet te zeggen

Slide 35 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Zwarte vachtkleur is dominant over roodbruin. Wat is het genotype van deze koe?
A
AA
B
Aa
C
aa
D
Is niet te zeggen

Slide 36 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?
A
RR
B
rr
C
Rr

Slide 37 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

- Welke genotypen kan een cavia met kort haar hebben?
A
RR of Rr
B
rr of Rr
C
Rr

Slide 38 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions