bs 1 Organismen ordenen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

bs 1 Organismen ordenen

Waar gaat deze bassistof over?

• Kenmerken
• Vier rijken
• Soorten en rassen

Leerdoelen

•  Je kunt organismen indelen door te kijken naar gemeenschappelijke kenmerken.
  
•  Je kunt kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren.
  
•  Je kunt uitleggen wanneer organismen tot dezelfde soort behoren.

Woordenlijst

• eencellig 
• meercellig

Inleiding 

Op de wereld leven veel verschillende soorten organismen. Biologen delen organismen in verschillende groepen in. Ze kijken bij het indelen naar de kenmerken van organismen.

Vertakkingsschema van de indeling van organismen in groepen.

organismen

Alle organismen zijn opgebouwd uit cellen.

Kenmerken 

Bij het indelen kijken biologen naar kenmerken van cellen. De cellen van alle organismen bevatten een celmembraan en cytoplasma (celplasma).

De drie kenmerken die verschillen zijn:

• een celkern

• een celwand

• bladgroenkorrels

Celkern 

In de celkern liggen de chromosomen. Bacteriën hebben geen celkern. Bij deze organismen liggen de chromosomen los in de cel. De organismen in de andere drie rijken hebben wel een celkern.

1 bacteriën

2 ringvormig chromosoom van een bacterie

Celwand 

De celwand zorgt voor de stevigheid van een cel. Alle bacteriën en de cellen vanschimmels en planten hebben een celwand. De cellen van dieren hebben geencelwand.

Bladgroenkorrels

Planten hebben in alle groene delen bladgroenkorrels. In deze delen vindt fotosynthese plaats, waarbij glucose wordt gemaakt.

 Plantencellen hebben celwanden en bladgroenkorrels.

Indelen in groepen

Alle organismen op aarde kun je indelen in vier groepen: bacteriën, schimmels, planten en dieren.

Aantal cellen

Bacteriën zijn eencellig. Ze bestaan uit maar één cel. Ook schimmels, planten en dieren kunnen eencellig zijn. Gist is een eencellige schimmel en een alg een eencellige plant

Bij de meeste meercellige organismen zien niet alle cellen er hetzelfde uit. De cellen verschillen in bouw en functie. Bij meercellige organismen komen weefsels en organen voor.

Soorten 

Organismen behoren tot één soort als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. 

Dit geldt ook voor planten. Een tulp en een narcis kunnen samen geen nakomelingen (zaden) vormen. Ze behoren niet tot dezelfde soort.

Ras 

Ze lijken niet erg op elkaar. Het zijn verschillende rassen van de soort hond.

Welke groep organismen bestaat uit cellen zonder celkern?

1. dieren
2. planten
3. schimmels
4. bacteriën

Bij welke groep hebben de cellen een celkern en een celwand, maar geen bladgroenkorrels?

1. dieren
2. planten
3. schimmels
4. bacteriën

Bij welk organisme kunnen de cellen bladgroenkorrels bevatten?

1. een berkenboom
2. een groene specht
3. een paddenstoel
4. een yoghurtbacterie

Huiswerk

• Lezen bs 1
• Maken woordenlijst bs 1
• Maken opdrachten bs 1 digitaal