Expressionisme

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Beeldende kunst 

Expressionisme

Hier nog een aantal werken
uit de vorige les van KUBISME.
Weet je nog waar we het over hebben gehad?
Noem de belangrijkste kenmerken
van het KUBISME.

Picasso - Les demoiselles d Ávignon 

Kenmerken Kubisme:

•  platte vlakken
•  geometrische vormen. 
• Geen 3d weergave maar 2d.
  
• Samenvoegen van meerdere gezichtspunten.
  
• Scherpe en soms zware lijnen, die de indruk geven dat de figuren uit hout gebeiteld zijn.
  
• Volstrekt nieuwe door de kunstenaar bedachte vormen.
  
• Creatief verbeeldingsprocess op de voorgrond
  
• Vertaling van wat er in de mens omgaat en hoe men kijkt.

Kubisme onderverdeeld

• - Analytisch Kubisme (uit elkaar halen)
  
• - Synthetisch kubisme (bij elkaar voegen)
  
• Collages
  

Montage, fantasie, abstract, nieuwe waarneming...

Dit is allemaal
Modernisme:
Welke kenmerken
horen bij deze periode

Welke invloed heeft Freud om het Modernisme?

Sigmund Freud zag geest en lichaam als een geheel van energiestromen. Die energiestromen noemde Freud "driften" (Triebe). Deze driften werken doorgaans ongemerkt, en zijn "primair". 

Expressionisme

Frankrijk:

• Fauvisme (Henri Matisse)

Duitsland:

• Die Brucke (Ernst Ludwig Kirchner)
• Der Blaue Reiter ( Wassily Kandinsky)

Vergelijk deze twee werken. Leg uit waarom het werk van Alma-Tadema (links) meer in de smaak viel bij het grote publiek in die tijd.

Fauvisme

• nieuwe stijl
• Les Fauves --> Wilde beesten
• Kort bestaan
• Matisse

In Frankrijk ontwikkelde zich aan het begin van de 20e eeuw een nieuwe stijl. In tegenstelling tot de soms wat grimmige, donkere kunst van de kunstenaars aan het einde van de 19e eeuw, ontwikkelden de Fauvisten een stijl met felgekleurde landschappen en figuren. Doormiddel van felle kleuren, dikke lijnen en een gedurfde verftoets, probeerden de Fauvisten emotie over te brengen. 

Toen de Fauvisten in 1905 exposeerden in de Salon d’Automne, was het contrast met de traditionele kunst zo groot dat de kunstcriticus Louis Vauxcelles de kunstenaars omschreef als 'Les Fauves' oftewel Wilde Beesten, en zo kreeg de groep zijn naam.

Les Fauves was één van de eerste nieuwe kunstbewegingen in het begin van de 20e eeuw, maar bestond slecht kort. In 1910 viel de groep uiteen en gingen de kunstenaars elk hun eigen weg.

De werken van de Fauves in Frankrijk vertoonden veel overeenkomsten met de Expressionisten.

Eén van de meest bekende Fauvisten is Matisse. Hij liet zich, net als veel andere Fauvisten en kunstenaars in het algemeen in die tijd, inspireren door het primitivisme, met name kunst uit Afrika en andere niet-westerse culturen. Kunstenaars waren er van overtuigd dat deze culturen minder verpest waren door de Westerse maatschappij en dat de mensen dichter bij de natuur stonden.

Hun interesse in primitieve culturen versterkte hun reputatie van 'wilde beesten' des te meer. 

Dit is het werk van 

Henri Matisse (Fauvisme)

De rode Kamer

• Wat zie je hier?
• Wat valt er op?
• Kun je een aantal beeldaspecten noemen?

Matisse kan worden gezien als de voorman van het fauvisme, de kunststroming waarin het meestal bonte kleurgebruik de hoofdrol vervult binnen de compositie. De kunstenaar schilderde overwegend levendige, vrolijke en optimistisch stemmende taferelen. Ondanks de luchtige thematiek was hij altijd op zoek naar beeldende perfectie, schoonheid en harmonie. Naast schilderijen vervaardigde hij ook tekeningen en sculpturen.

• Wat zie je hier?
• Wat valt er op?
• Kun je een aantal beeldaspecten noemen?

Die Brücke

•  nieuwe kunst voor een modern publiek
•  Nietzsche (aldus sprak zarathustra)
•   heldere kleuren en primitieve schoonheid
•   thema's: eenzame individu in de grote stad + vrouwelijk naakt
•  1906: eerste tentoonstelling in lampenwinkel in Dresden
• 1912: groep valt uit elkaar

In 1905, kwamen vier jonge kunstenaars uit Dresden en Berlijn samen. Ze noemden zich Die Brücke (De Brug). Geleid door Ernst Ludwig Kirchner, wilde de groep een radicaal nieuw kunstvorm creeeren, die een modern publiek zou aanspreken en die ze zelf karaktiseerden als jong, levendig en stedelijk. 

Geinspireerd door de werken van Friedrich Nietzsche, de 19e eeuwse Duitse filosoog, wilden zij, zoals hun naam al suggereerde, de brug zijn tussen het heden en de toekomst.

Hoewel elk van de kunstenaars duidelijk een eigen stijl had, kenmerken de werken van Die Brücke zich door heldere, vaak niet met de werkelijkheid overeenkomende kleuren en een 'primitieve' schoonheid, geïnspireerd door Afrikaanse en Europese, middeleeuwse kunst. 

De thema's die vaak terugkomen in hun werken zijn de eenzaamheid en beklemming van de moderne grote stad, en meer sexueel geladen werken met het vrouwelijk naakt in de hoofdrol.

De eerste tentoonstelling met werken van Die Brücke, vond plaats in de showroom van een lampenwinkel in Dresden in 1906. Hier waren voornamelijk afdrukken van houtsnedes te zien, waarbij ze hun interesse in oude Duitse kunst lieten zien.

In de aankondiging van deze expositie liet Kirchner weten dat de groep revolutionaire plannen had:

'With faith in progress and in a new generation of creators and spectators we call together all youth. As youth, we carry the future and want to create for ourselves freedom of life and of movement against the long established older forces.'

Dit optimisme was geen lang leven beschoren. Conflicten en onenigheden binnen de groep zorgden ervoor dat Die Brücke in 1913, net voor de Eerste Wereldoorlog, uiteen viel. 

Leg uit hoe Kirchner de beklemming en isolatie van de grote stad in dit werk heeft verbeeld.

Deze 3 werken zijn van Kadinsky.
-Wat kan je hier over zeggen?
-Wat valt op?

Der Blaue Reiter 

•   Opgericht in Munchen 1911
•   Kandinsky
•   Der Blaue Reiter almanac
•   Het spirituele, de wereld verbeteren

De in Munchen gevestigde groep Der Blaue Reiter, bestond slechts vanaf hun eerste expositie in Galerie Thannhausen in 1911 tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914.

De groep werd opgericht door Vasily Kandinsky, als een alternatief op een andere kunstenaarsgroep waar hij onderdeel van was geweest, de meer conservatieve Neuen Künstlervereinigung München (New Artists Association of Munich or NKVM). De naam van de groep werd afgeleid van het motief van en ridder ter paard, dat vaak gebruikt werd door Kandinsky.

Dit motief verscheen ook op de cover van Der Blauwe Reiter almanac, die in mei 1911 gepubliceerd werd. Hieruit kun je Kandinsky's interesse in middeleeuwse tradities en volkskunst van zijn thuisland Rusland afleiden.

In tegenstelling tot Die Brücke, wiens onderwerpen uit de realiteit werden geplukt, fysiek en direct, onderzochten Kandinsky en de andere Die Blaue Reiter kunstenaars het spirituele in hun kunst, wat vaak resulteerde in een meer symbolische kunstvorm. Ze geloofden dat deze spirituele ideeen overgebracht konden worden door beeldaspecten als kleuren en lijnen en, net zoals bij muziek, zo een emotionele reactie teweeg konden brengen bij de kijker. De kunstenaars van Der Blaue Reiter geloofden bovendien dat kunst de wereld zou kunnen verbeteren.

Kubisme

Die Brücke

Fauvisme

Der Blaue Reiter

Wat hoort waar bij?

Fauvisme

Die Brücke

Der Blaue Reiter

afkeer tegen de academische schilderkunst

Muziek En Compositie

Gevoel en kleur

demonisch verwrongen

Wilde beesten

Sociaal element

Felle Kleuren, onrealistische kleuren

Wat is er het meest
bijgebleven van deze les?