Les 5. Kunst Drama Theorie: spel

• Drama
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom M3

Kunst Drama Theorie

 Spel 

Programma P4/PTA 1

Week 1: basisbegrippen; theatrale middelen; spelgegevens; functies drama

Week 2:tekst begrippen; spanningsopbouw

Week 3: denktekst; subtekst; karaktereigenschappen

Week 4: non-verbale/verbale uitingsmogelijkheden; dramatische technieken; verwijzen werkelijkheid

Week 5: rol; speltechnieken; speelstijl; typetje; status

Week 6: herhalen theatervormgeving

Week 7: oefentoets

Leerdoelen

Je weet non verbale en verbale communicatie betekent

Je kunt 6 verschillende speltechnieken noemen en herkennen

Je kunt verschillende speelstijlen noemen en herkennen

Je weet wat een typetje is

Je weet hoe een personage een status kan aannemen

Terugblik

6 verschillende manieren van verwijzen naar de werkelijheid

dramatische technieken

Examenvraag verwijzen werkelijkheid

Bekijk het fragment

De spelers verwijzen naar de werkelijkheid door omkering.

(1p) Leg aan de hand van het fragment uit wat omkering is.

www.npo3.nl

Fragment vanaf 31:05

Examenvraag verwijzen werkelijkheid

Bekijk het fragment

De spelers verwijzen naar de werkelijkheid door omkering.

(1p) Leg aan de hand van het fragment uit wat omkering is.

ANTW examenvraag

maximumscore 1

Het antwoord moet de volgende strekking hebben (een van de volgende):

 Iets normaals (kind-zijn) wordt voorgesteld als iets traumatisch/iets

ergs / een probleem.

 Over kind-zijn wordt gesproken als over een volwassen leven.

 Je verwacht niet dat wanneer je als kind kleurplaten inkleurde, je daar

als volwassene last van hebt.

Opmerking

Alleen als het antwoord de tegenstelling ‘kind-volwassen’ of ‘normaalproblematisch’ bevat (om het begrip omkering uit te leggen), 1 scorepunt

toekennen.

Non verbale communicatie?
Verbale communicatie?

Welke hoort NIET in het rijtje van non-verbale communicatie?

1. Houding
2. Emotie
3. Mimiek
4. Gebaren

Verbale uitingsmogelijkheden:

1. Taal- en stemgebruik
2. Emotie
3. Beweging
4. Applaus

Verbale 

uitingsmogelijkheden:

• Taalgebruik
• Stemgebruik

Non-verbale uitingsmogelijkheden:

• Mimiek
• Gebaren
• Houding

Spel omschrijven

Houding

Mimiek

Stem 

Beweging

Houding

Bij het beschrijven van de houding zeg je alleen wat je ziet, zonder dit te interpreteren.

Bijvoorbeeld: De vrouw zit rechtop in de stoel, terwijl de man rechtop staat en schuin in de camera kijkt.

En niet: Cercei Lannister kijkt arrogant, terwijl haar broer onzeker kijkt.

Mimiek

Betekent gezichtsuitdrukking. Ook dit beschrijf je door te zeggen wat je ziet zonder interpretatie.

Dus: De man kijkt fronsend in de camera.

En niet: Louis van Gaal is geïrriteerd omdat de pers niet luistert.

Beweging

Bij het beschrijven van bewegingen kun je het hebben over:

- zijn de bewegingen groot of klein?

- het tempo / ritme van de beweging

- zit er herhaling in?

- zijn de bewegingen synchroon? (tegelijk)

Ook hier weer alleen beschrijven wat je ziet en niet interpreteren!

Stem

De stem van de acteur is heel bepalend voor een personage.

Beschrijf bij de stem hoe deze klinkt.

- volume

- accent

- intonatie

- klankkleur

Ook dit beschrijf je zonder te interpreteren.

Beschrijf in houding en stem hoe je kan zien dat Harry boos is.

Beschrijf de mimiek die bij de
emotie van Juf Ank aan het einde hoort.

Personage

De rol die je speelt

WIE ben je?

Mise-en-scène

Betekent "Plaatsing op toneel"

Dus: waar staan de acteurs ten op zichte van elkaar en het decor/attributen.

Speltechnieken

- Reageren

– Incasseren

– Identificeren

– Schakelen

– Spiegelen

– Transformeren

Speltechniek: reageren

Acteren is reageren!

In een scene speel je met anderen samen. Als de ander wat zegt reageer je daar op. je vindt er wat van, het roept een emotie op, het zet je aan het denken.

Laat jouw reactie zien in je mimiek, je houding of je gebaren.

Speltechniek: incasseren

Belangrijk bij improviseren is:

- Geef een spelimpuls als je de scène opent

- incasseren (even laten binnenkomen wat de spelimpuls is)

- accepteer de spelimpuls van de ander (dus niet blokkeren)

- reageren (geef een  terug)

Blokkeren is dus de spelimpuls niet accepteren. Het spel houdt dus op.

Incasseren

Ga tegenover elkaar staan. 

Kies allebei een zin uit jullie tekst die je steeds herhaalt.

Maak je reactie steeds iets groter en/of varieer zoveel mogelijk.

Speltechniek: identificeren

Wat betekent het als een publiek zich met een personage kan identificeren?

Speltechniek: schakelen

Hoe speel je emoties?

Je gebruikt bij spelen van emoties:

Houding

Stem

Techniek

Als je tussen verschillende emoties wisselt, dan heet dat schakelen

Speltechniek: spiegelen

Speltechniek: transformeren

Denktekst

De tekst die je als personage denkt en niet hardop zegt. 

Subtekst

De theatrale vormgeving door regisseur en acteurs is hun interpretatie van de geschreven tekst .

Examenvragen CE 2022

Vraag over den schakelen en denktekst

Maak vraag 15

https://oefenen.facet.onl/facet/pages/oefen/start/ 

Drama > tijdvak 1 2022

Speelstijlen?

Speelstijl

De manier waarop gespeeld wordt. Bij verschillende theatervormen horen verschillende speelstijlen. Zo is de speelstijl bij een komedie anders dan bij tragedie.

Spelgrootte / Speelstijlen

Een acteur moet mimiek, houding, beweging en stem kunnen spelen in verschillende speelstijlen (-groottes).

Realistische Speelstijl (geloofwaardig spel)

Groteske Speelstijl 

(uitvergroot fysiek -> verbaal en non-verbaal)

Absurdistische speelstijl

Benoem de speelstijl in de volgende video's.

HOGE STATUS

veel ruimte innemen

Duidelijk hoorbaar

Voeten naar buiten gedraaid

Rechtop staan

Vloeiende bewegingen

Hoofd stilhouden als je praat

grote gebaren maken

diep in- en uitademen

duidelijke, rustige manier van praten

lang oogcontact

LAGE STATUS

jezelf klein maken

Zachte toon

Voeten naar binnen gedraaig

Geen vloeiende beweging

Hoofd bewegen als je praat

onrustige ademhaling

onzekere manier van praten

de ander niet aan durven kijken

niet stevig op twee benen staan

Welke speelstijl was dit?

1. Realistisch Spel
2. Uitvergroot/grotesk spel
4. Absurd spel

Welke speelstijl was dit?

1. Realistisch Spel
2. Uitvergroot/grotesk spel
4. Absurd spel

Welke speelstijl was dit?

1. Realistisch Spel
2. Uitvergroot/grotesk spel
4. Absurd spel

Welke speelstijl was dit?

1. Realistisch Spel
2. Uitvergroot/grotesk spel
4. Absurd spel

Vervreemding in theater

Binnen het Absurdisme zet men bewust vervreemdingseffecten in: 

- Gebruik van herhaling en obsessie.

- Een type spelen in een gewone situatie. Gebruik van clownerie en mime.

- Het doorbreken van een gewoonte

- Scènes in andere volgorde

- Tekst en emotie loskoppelen, waardje geen inleving bij de acteurs krijgt. 

- Doorbreken van de vierde wand. 

- Voorwerpen veranderen van functie

- Muziek en teksten zijn niet kloppend.

Wat zijn fysieke kenmerken
van een hoge status?

Uitleg lage status

Iemand met een lage status heeft minder dan iemand met een hoge status. Dit kan zijn: doordat hij/zij minder geld heeft, bang is, minder slim is etc.

Uitleg Hoge Status

In het dagelijks leven heb je te maken met status verschillen. Misschien dat je ze wel zult herkennen. 

Er is een verschil met hoeveel macht, aanzien, geld, geleerdheid, slimheid etc. heeft ten opzichte van iemand anders.

Denk bijvoorbeeld aan:

Examenvragen CE 2023

Vraag 3 t/m 8

Probeer vraag 3 t/m 8 te maken in de uitwerkbijlage

(via facet)

https://oefenen.facet.onl/facet/pages/oefen/start/ 

Drama > tijdvak 1 2023

Check: Noem vier speltechnieken

Check: Noem een speelstijl aan de hand van een voorbeeld

Volgende les

herhalen theatervormgeving

maken oefenvragen voor pta