Effectieve leerstrategieën in de les

• Pedagogische wetenschappen
• WO
• Studiejaar 1

Effectieve leerstrategieën in de les

Doel van de workshop

Theoretische basis effectief leerstrategieën

Samen nadenken over hoe we deze theoretische basis in de praktijk kunnen brengen

Belangrijkste principes omtrent leren

1. Retrieval practice (Actief ophalen van kennis)

2. Spaced practice (Gespreide oefening)

3. Interleaved practice (Gevarieerde oefening)

4. Elaboration (Uitbreiden)

Retrieval practice:

Het actief ophalen van kennis uit je geheugen.

Het meeste leren gebeurt vaak tijdens de toets, omdat leerlingen op dat moment actief kennis uit hun geheugen halen.

Mensen zijn heel slecht in inschatten van wat ze al weten en begrijpen

Voordelen retrieval practice:

- Versterkt wat je al weet
- Je komt erachter wat je nog niet weet

Leerstrategieën:

Flashcards, braindumps, overhoren, oefentoetsen

Hoe toe te passen in de les?

Braindumps

Laat leerlingen een gedeelte lezen / bestuderen voor een aantal minuten.

Laat ze het boek dichtslaan en vervolgens zoveel mogelijk opschrijven van wat ze zich kunnen herinneren

Laat ze wat ze hebben opgeschreven vergelijken met de originele tekst

Maak het een competitie tussen leerlingen.

Docentje spelen

Deel je lessonup / powerpoint met de klas. Laat ze na je uitleg elkaar om de beurt een slide uitleggen aan elkaar

Quizmaster 

Verdeel klas in duo's. Geef ze een stuk tekst / afbeelding om te bestuderen. 1 van het duo gaat vragen bedenken over het stuk tekst, de ander probeert het zo goed mogelijk te bestuderen. Elke vraag die je kan beantwoorden 1 punt, elke vraag die je niet kan beantwoorden punt voor quizmaster

Toetsen als tool inzetten in plaats van summatief

nog meer werkvormen

Braindump zelf uitproberen

1. Lees de twee uitgeprinte bladzijden
2. Leg het blad weg
3. Schrijf op wat je hebt onthouden
4. Vergelijk met elkaar

Spaced practice (Gespreide oefening):

Als je retrieval practice periodiek toepast zal de stof veel beter blijven hangen.

Leren is voornamelijk het vergeten voorkomen!

Gespreide oefening voorkomt de "Herkenning valkuil" in leren. 

Het brein heeft tijd nodig om nieuwe informatie te integreren en consolideren. 

Hoe toe te passen in de les?

Iedere week een SOtje die gemiddeld uiteindelijk 1 SO cijfer wordt i.p.v. midden in de periode 1 SO. (Tip, knip je SO in stukken)

Heb je een heel belangrijk kernconcept? Stel iedere week de klas dezelfde vraag en laat iedereen het antwoord elke week weer opschrijven op een exit ticket.

Moedig leerlingen aan om regelmatig te studeren en herhalingen te doen over een langere periode in plaats van alles in één keer te crammen voor een toets.

Geef huiswerkopdrachten die verspreid zijn over meerdere dagen of weken, waarbij studenten regelmatig kleine hoeveelheden materiaal herzien.

Voorkom dat  belangrijke leerstof weer uit het programma verdwijnt

nog meer werkvormen

Interleaved practice (Gevarieerde oefening)

Bij leren van nieuwe vaardigheden hebben we vaak het idee dat als we goed willen worden in een bepaalde handeling, die heel vaak moeten herhalen. 

Onderzoek heeft echter aangetoond dat mensen effectiever leert als je varieert in handelingen die met elkaar te maken hebben.

Hoe toe te passen in de les?

Focus in 1 les niet alle aandacht op 1 paragraaf of 1 concept. Pak elementen uit eerder behandelde stof erbij.

Analyseer de huiswerkvragen. Gaan ze continu over dezelfde stof om het erin te stampen? Selecteer dan slechts een paar van die vragen.

Elaboration (Uitbreiden)

Nieuwe stof moet je proberen te integreren in je bestaande kennis. 

De stof moet uitdagend genoeg zijn.

Fouten maken hoort er niet alleen bij, het is zelfs nodig om echt verdiepend te kunnen leren. Van fouten leer je daadwerkelijk het meest volgens onderzoek. 

Hoe toe te passen in de les?

Veel metaforen gebruiken om (abstracte) stof uit te leggen. 

Contexten gebruiken uit de belevingswereld van leerlingen.

Elke les beginnen met voorkennis activeren. Zelf doe ik dit altijd door 2-3 voorkennis vragen te openen. Ik laat altijd willekeurige leerling antwoord geven. 

Leerstrategieën die goed passen bij Elaboration:

- Conceptmaps

- Braindumps

- 

Misconcepten omtrent leren

Herhaling en herlezing: 

Een veelvoorkomende misvatting is dat herhaling en herlezing de beste manieren zijn om informatie te leren. 

Oververtrouwen in begrip: 

Veel leerlingen geloven dat ze de stof beheersen als ze deze eenmaal hebben doorgelezen. 

Geheugenvolume: 

Veel leerlingen denken dat het vermogen om grote hoeveelheden informatie te onthouden een teken is van intelligentie of bekwaamheid. 

Studietijd is gelijk aan leerresultaat: 

Een ander misconcept is dat meer studietijd automatisch leidt tot betere leerresultaten. 

Stellingen

Wij besteden genoeg aandacht aan effectief leren op school

Wij toetsen teveel en zouden minder moeten gaan toetsen

Onze brugklasleerlingen zouden allemaal een cursus leren leren moeten krijgen hier op school

We zouden onze leerlingen moeten afraden om te samenvatten