§1 Koning en Parlement

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Introductie Staatsinrichting van Nederland 

Wat weet jij van de Nederlandse regering en politiek?

Hoeveel mensen zitten er in de  Tweede Kamer? 

1. 150
2. 75
3. 225
4. 100

Om de hoeveel jaar mogen mensen stemmen? 

1. 1
2. 2
3. 4
4. 5

In welk jaar kregen vrouwen eindelijk stemrecht?

1. 1917
2. 1919
3. 1922
4. 1953

Welke grote verandering bracht de grondwetsherziening van 1848? 

1. Meer rechten voor de koning
2. Meer rechten voor de burgers
3. Het begin van het koninkrijk Nederland
4. Het begin van de Republiek Nederland

Wie zorgde in 1848 voor een nieuwe grondwet?

1. Koning Willem I
2. Koning Willem IV
3. Thorbecke
4. Pieter Jelles Troelstra

§1 Koning en Parlement

1. Wat was de machtsverhouding tussen koning en parlement?
2. Wat veranderde er met de grondwet van 1848?
3. Hoe werd het parlement echt de baas in Nederland?
   

§1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement voor 1848

• Nederland is meer dan 200 jaar een republiek, vanaf 1815 wordt Nederland een monarchie o.l.v. koning Willem I 
• Koninkrijk bestaat uit Nederland, België en Luxemburg.
• Koninkrijk Nederland kreeg een constitutie

§1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848

Nederland is een constitutionele monarchie

In de grondwet stond dat de koning veel macht had

• Ministers waren dienaren van de koning
• Parlement had weinig inspraak
• Eerste kamer benoemd door de koning
• Tweede Kamer gekozen door Provinciale Staten

§1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848

• 1830 kwamen de Belgen in opstand tegen koning Willem I
• --> 10 jaar onrust en leger op de been
• 1830: België wordt onafhankelijk
• --> door hoge kosten van oorlog wilden enkele parlementsleden een verandering in de grondwet
• --> 1840: Willem II volgt zijn vader op

https:

§1.2 De veranderingen in de grondwet van 1848

• --> 1848: er breken rellen uit door heel Europa
• Ook liberalen in Nederland wilden veranderingen
• Willem II gaf  Thorbecke opdracht een nieuwe grondwet te maken.

Grondwet van 1848

Iedereen krijgt dezelfde (klassieke) grondrechten (bescherming tegen de overheid):

• Recht op vereniging en vergadering
• vrijheid van godsdienst
• vrijheid van meningsuiting
• vrijheid van onderwijs

Grondwet 1848

• Koning onschendbaar
• Ministriële verantwoordelijkheid
• Elke 4 jaar rechtsstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer --> census kiesrecht
• Eerste Kamer indirecte verkiezingen.

§1.3 Het parlement wordt echt de baas in Nederland

Grondwet van 1848 maakte Nederland een parlementaire democratie 

• Een bestuur waarbij de burgers het parlement kiezen.
  
• Door ministeriële verantwoordelijkheid kon het parlement de regering controleren.
  

1849: Willem III komt aan de macht --> hij accepteerde macht van parlement niet 

• Luxemburgse kwestie (1866-1867):  
• --> Ruzie tussen koning en parlement over Luxemburg --> Willem III wilde achter de rug van parlement Luxemburg verkopen
  
• 
  

Luxemburgse kwestie (1866 - 1867)

Koning Willem III wil Luxemburg verkopen zonder toestemming van het parlement. Het parlement stuurt de ministers (het kabinet) naar huis.

Ministers moeten opstappen, maar weigeren. Het kabinet wordt gesteund door de koning.

Koning stuurt het parlement weg. Er komen nieuwe verkiezingen.

Het nieuwe parlement vindt ook dat ministers moeten opstappen. De koning en het kabinet beseffen dat het parlement de macht heeft.

Parlement is nu echt de baas in Nederland

Deze vraag gaat over 'democratie in Nederland'. Het schema gaat over de staatsinrichting van Nederland vanaf 1848.  Sleep alle begrippen naar de juiste plek in het schema:

Eerste Kamer

Tweede Kamer

Provinciale Staten

Koning

minister-president

aka premier

Burgers

ministers

Regeringsleider

Staatshoofd

Doorlezen tekst 1.1 Koning en Parlement

Maken alle opdrachten bij 1.1