Grammatica oefenen voor de toets h. 1.7

PROEFTOETS WGS H 1 en 2

Grammatica H1 en 2

1. Zinsdelen benoemen

Hierbij verdeel je de zin in zinsdelen.

Zinsdelen zijn groepjes woorden in de zin die bij elkaar horen. Vervolgens geef je die zinsdelen een naam. 

Namen van zinsdelen zijn bijvoorbeeld persoonsvorm, onderwerp en gezegde.

Zinsdelen benoemen

Vanmiddag | heeft | mevrouw Osseforth | ons | de proefwerkcijfers | teruggegeven.

wg = heeft teruggegeven

o = mevrouw Osseforth

lv = de proefwerkcijfers

mv = ons

bwb = Vanmiddag

Het onderwerp en de pv

Het onderwerp is de hoofrolspeler van de zin.

De persoonsvorm geeft aan wat er in een zin gebeurt.

Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar want:

- ze staan meestal naast elkaar.

- als de pv enkelvoud is, is het onderwerp ook enkelvoud.

- als de pv meervoud is, is het onderwerp ook meervoud.

Onderwerp en persoonsvorm

Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar. Ze staan altijd allebei in het meervoud of allebei in het enkelvoud.

Kijk maar naar de voorbeelden:

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

1. waar
2. niet waar

Wat is de persoonsvorm?

1. De hond van Louise
2. een pootje
3. geeft
4. aan

Onderwerp

1. Wie /wat doet iets?

2. Wie/wat + wwg?

Onderwerp en persoonsvorm horen bij elkaar!

Onderwerp enkelvoud? --> persoonsvorm enkelvoud!

Onderwerp meervoud? --> persoonsvorm meervoud!

Het meisje loopt.                  De meisjes lopen.

Wat is het lijdend voorwerp in de zin?

Deze leerling kan haar boek met leuke verhalen niet vinden.

1. Deze leerling
2. kan
3. haar boek met leuke verhalen
4. vinden

Wat is het lijdend voorwerp?
Merril vond de les over het lijdend voorwerp interessant.

1. Merril
2. vond
3. de les over het lijdend voorwerp
4. er is geen lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!
  
• Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Onderwerp en lijdend voorwerp

• De hoofdrol = het onderwerp.
• De tweede rol = het lijdend voorwerp.

Bijvoorbeeld:

Mijn tante pakt de auto.

De hoofdrol: mijn tante = het onderwerp

De tweede rol: de auto = het lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Alle werkwoorden in de zin
2. De vraag: wie (of wat) + persoonsvorm
3. De zin in een andere tijd zetten
4. De vraag: wie (of wat) + gezegde + onderwerp

lijdend voorwerp

Voorbeeld het lijdend voorwerp

In welke zin staat GEEN lijdend voorwerp:

1. Toine heeft zijn fietssleutels laten liggen op het kastje bij de deur.
2. Mijn broertje heeft gisteren het schermpje van mijn mobiel gebroken.
3. Na de stortbui sprongen we in de plassen in de straat.
4. Gerda heeft een abonnement genomen op het tijdschrift Girlz.

Wat is het lijdend voorwerp:
De verzekering vergoedt de schade niet.

1. De verzekering
2. de schade

Wat is het lijdend voorwerp?

Mijn moeder vond een geschreven brief in mijn nachtkastje.

1. Mijn moeder
2. vond
3. een geschreven brief
4. in mijn nachtkastje

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is iemand die meewerkt met het onderwerp. Het meewerkend voorwerp ontvangt iets.

Leon geeft een cadeau aan Emma.

Let op! Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp.

Meewerkend voorwerp met 'aan' of 'voor'

Een meewerkend voorwerp kan beginnen met 'aan' of 'voor', maar dat hoeft niet altijd. 

Als 'aan' of 'voor' niet aan het meewerkend voorwerp voorafgaat, kan het vaak worden toegevoegd.

Meewerkend voorwerp

Stappenplan meewerkend voorwerp

1	Persoonsvorm	Zin in een andere tijd zetten
2	Onderwerp	Wie of wat + persoonsvorm
3	Gezegde	Alle werkwoorden in de zin
4	Lijdend voorwerp	Wie + gezegde + onderwerp
5	Meewerkend voorwerp	Aan wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp

Hoe herken je een meewerkend voorwerp?

1. een meewerkend voorwerp is de ontvanger
2. Geen meewerkend voorwerp
3. een meewerkend voorwerp is de gever

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. ons
4. toch

Een meewerkend voorwerp begint altijd met : aan wie / met wie

1. waar
2. niet waar

Welke zin heeft geen meewerkend voorwerp?

1. Je moet je slippers aan de waterkant laten staan.
2. Marlies heeft voor haar moeder bloemen meegenomen.
3. Neem je een glaasje water voor me mee?
4. Ik heb na afloop iets lekkers voor de kinderen

Bijwoordelijke bepaling

De bwb zegt iets over 'waar'. 'wanneer' en 'hoe'

Waar= bijwoordelijke bepaling van plaats

Wanneer= bijwoordelijke bepaling van tijd

Hoe = bijwoordelijke bepaling van reden

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bijwoordelijke bepaling.

Wat is de bijwoordelijke bepaling:
Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Wat is de bijwoordelijke bepaling in de zin?
Ik zal het nooit meer doen.

1. nooit meer
2. ik
3. zal
4. doen

De vervelende kinderen gedroegen zich niet netjes in het museum.

Bijwoordelijke bepaling?

1. Zit niet in de zin
2. gedroegen
3. zich niet netjes
4. in het museum

Bijwoordelijke bepaling

Zinsdelen die je overhoudt. 

WAAR, WANNEER EN HOE

Ook losse woorden kunnen een bijwoordelijke bepaling zijn. 

niet/ misschien/ toch/ waarheen/ waarom