4H 1.1 + 1.2 + 1.3 cellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.1 + 1.2 + 1.3 leerdoelen

1. Je kunt de betekenis van de dikgedrukte termen noemen/ beschrijven/ uitleggen.

8. Je kunt tekenen hoe virussen een cel infecteren en hoe ze de gastheercel gebruiken voor hun eigen reproductie.

13. Je kunt uitleggen wat celdifferentiatie is. 

14. Je kunt beschrijven wat stamcellen zijn.

opdracht

Lees de eerste 3 paragrafen door van H1 cellen

WW = ICKbiologie

(kies wel de juiste school)

Bekijk in H1. Cellen op de eerste pagina figuur 1.

Welke celonderdelen (ook wel organellen genoemd) ken je al?

Hoeveel verschillende typen cellen kent het menselijke lichaam?

1. minder dan 100
2. 100 - 200
3. meer dan 200

1.1 verschillen en overeenkomsten

Op basis van de celkenmerken en de leefwijze (autotroof of heterotroof) zijn alle organismen ingedeeld in 4 rijken.

de celkenmerken

ORGANELLEN

• celmembraan
• celwand
• celplasma (cytoplasma/ grondplasma
• vacuole
• bladgroenkorrel (chloroplast)
• kern
• kernmembraan

opdracht 

Maak bij de basiskennisvragen van 1.3 opgave 1. Als je klaar bent ga je door met opgave 6.

1.1.1 virussen

Virus = envelopje van eiwit met daarin DNA (of RNA)

Een virus is geen cel, geen organisme (niet in 4 rijken), heel klein, eenvoudig, geen stofwisseling. Zonder gastheercel kan het niets.

het leven van een virus

1 = Het virus hecht zich aan een receptor op het celmembraan van de gastheercel.

2 = Vanuit het virus gaan virale enzymen en viraal DNA via het cytoplasma naar de celkern van de gastheercel.

3 = Viraal DNA wordt ingebouwd in het DNA van de gastheercel.

4 = Viruseiwitten worden aangemaakt.

5 = Alle nieuwe virale stoffen worden samengevoegd tot een nieuw virus; dat verlaat de gastheercel.

1.2 cellen, weefsels en organen

Stamcellen zijn een soort basiscellen die nog alles kunnen worden.

Stamcellen (in embryo) ontwikkelen zich met ieder een eigen vorm en functie = celdifferentiatie 

uitleg stamcel, celdifferentiatie, uitleg van klein naar groot

Sleep de onderdelen van klein naar groot, van boven naar beneden, naar de vakjes aan de rechterkant.

celorganellen

cellen

weefsels

organen

orgaanstelsels

organismen

atomen

moleculen

1.3 opgave 4

ORGANEN

CELLEN

WEEFSELS

rode bloedcel

eicel

dijbeenspier

hart

kraakbeenrondom de kop van je dijbeen

botgedeelte van het dijbeen

1.3 plantencellen in hun organellen

we bespreken...

• de plastiden
  
• de vacuole
• de celwand

de plastiden

• chloroplasten (bladgroenkorrels)
  
• chromoplasten (rode of gele kleur)
  
• leukoplasten (kleurloos zoals de amyloplast = zetmeelkorrel)

Als een aardappel boven de grond komt wordt hij groen. Welke verandering van plastiden heeft plaatsgevonden? Overleg met je groep.

1.3 opgave 2
Als een paprika rijp wordt verandert hij van groen naar rood/geel/oranje. Welke verandering van plasmiden is de oorzaak?

1. Chloroplasten veranderen in chromoplasten.
2. Chloroplasten veranderen in leukoplasten.
3. Chromoplasten veranderen in chloroplasten.
4. Leukoplasten veranderen in chloroplasten.

                  de vacuole

Een blaas in de cel gevuld met vocht, mineralen en soms kleurstoffen (anthocyaan - blauw/ roze/ paars).

Jonge cellen hebben meerdere kleine vacuoles, oudere cellen één grote.

Functie = stevigheid (als een opgeblazen ballon)

de celwand

• ligt om celmembraan heen (buiten de cel, dus geen organel maar hoort wel bij een cel)
• functie = stevigheid en bescherming

vorming celwand

• jonge cellen maken eerst de middenlamel (van pectine)
  
• vervolgens vormen ze daartegen cellulosevezels, soms nog in combinatie met houtstof of kurk (voor nog meer stevigheid)

Een onderzoeker krijgt eencellige organismen toegestuurd in een potje. De vraag van de afzender is: zijn dit bacteriën of planten? De cellen hebben de volgende kenmerken: ze hebben een rode kleurstof in de cellen, ze gebruiken licht als energiebron, ze zijn ongeveer 0,8 micron groot. Verder hebben ze een duidelijke celwand. Wat zou jouw antwoord zijn?

1.1 + 1.2 + 1.3 leerdoelen

1. Je kunt de betekenis van de dikgedrukte termen noemen/ beschrijven/ uitleggen.

8. Je kunt tekenen hoe virussen een cel infecteren en hoe ze de gastheercel gebruiken voor hun eigen reproductie.

13. Je kunt uitleggen wat celdifferentiatie is. 

14. Je kunt beschrijven wat stamcellen zijn.

1.1 + 1.2 + 1.3

aan de slag

1. maken + nakijken basiskennisvragen 1.3
   
2. maken + nakijken toetsvragen 1.3
   
3. maak een begrippenlijst van de dikgedrukte woorden
   
4. maak een tekening van de 'voortplanting' van een virus
   
5. maak bij thema 1 cellen opdracht 1
6. maak bij thema 1 cellen opdracht 2
7. maak bij thema 1 cellen opdracht 3.2
8. maak bij thema 1 cellen opdracht 4