M&M klas 2 par. 4.2/ 4.3 15-11

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Hoe ontstond de industrie?

Wat hebben we vorige lessen besproken?

van welke soorten kracht werd er vroeger gebruik gemaakt om machines te laten draaien?

1. Spierkracht, windkracht, waterkracht
2. Spierkracht, windkracht, stoomkracht.
3. Windkracht, Waterkracht, Stoomkracht
4. Waterkracht, spierkracht en stoomkracht

Nieuwe energiebronnen

• Rond 1780:  stoom als energiebron. mens was niet langer afhankelijk van de natuur.

• James Watt verbeterde de stoommachine zodat hij naast enkel pompende beweging ook roterende onderdelen kon aandrijven, hij werd dus geschikt voor het aandrijven van machines!

• Ondernemers bouwden grote fabrieken met stoommachines erin.

Stoommachine in de mijnbouw

Stoommachine in de fabrieken

Werkgevers en werknemers

De ondernemers die fabrieken maakten = werkgevers

mensen die in de fabrieken werkten voor de werkgever = werknemers, dit waren mannen, vrouwen en kinderen die voor lage lonen werkten.

Waarom? lage lonen = lage kosten = lage verkoopprijs.

Relatie tussen werkgever en werknemer was onpersoonlijk

Werkgevers stelden veel eisen, werknemers geen rechten

Waarom durfden de arbeiders niet te klagen over hun omstandigheden?

Industriele revolutie

• werkgevers maakten veel winst en investeerde dit in verdere industrie.

• Industrie ontwikkelde zich snel, huisnijverheid kon hier niet mee concurreren.

• Veel mensen trokken daarom naar de stad om in fabrieken te werken, het leven veranderde in korte tijd enorm. Deze grote verandering = industriële revolutie

Verstedelijking/ Urbanisatie

Door verbeterde landbouwmachines + verbeteringen industrie raakten veel mensen in de landbouw werkloos en trokken naar de stad, hierdoor groeiden de steden enorm = urbanisatie/ verstedelijking.

Middelen van bestaan veranderen van landbouw naar industrie, het werd een industriële samenleving.

19e eeuw = tijd van burgers en stoommachines

Vanaf 1872 ook in Rotterdam vanwege nieuwe waterweg + werk in de haven. In 100 jaar van 50.000 naar 500.000 inwoners!

Spoorlijnen

• grondstoffen moesten vanwege steeds grotere vraag steeds sneller worden aangevoerd+ eindproducten moesten vervoerd worden naar de plaats waar deze verkocht konden worden = afzetmarkt.

• in het begin werd alles vervoerd per trekschuit en door paarden, later kwam de stoomtrein (1821) in actie. Deze vervoerde naast spullen en grondstoffen ook mensen.

• Overal in het land werd de tijd gelijk gezet vanwege de dienstregeling, zo werd tijd steeds belangrijker!

Huiswerk 

Par. 4.1, 4.2 af

Kader: Par. 4.3: 1 t/m 6 af

Basis: Par. 4.3: 1t/m 5 af