Beknopte bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Beknopte bijzin

De kenmerken (noem er twee) van een bijzin zijn:

Kenmerk van een hoofdzin is:

Terwijl ze geniet van de opkomende zon, wandelt Lidewij over het strand.

Deze zin is samengesteld uit een:

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ

Toen hij nadacht over zijn vakantie, waande Lars zich al op de camping in Frankrijk.

Deze zin bestaat uit een:

1. HZ-HZ
2. HZ-BZ
3. BZ-HZ

Huiswerk nakijken

blz. 62: opdracht 1

blz. 92: opdracht 1 en 2

Emma belooft haar moeder dat zij haar kamer in het weekend opruimt.

Deze zin bestaat uit een:

1. HZ-BZ
2. BZ-HZ
3. HZ-HZ

Opdracht

1) Je leest de zin

2) Bepaald wat de bijzin is

3) Probeer de bijzin op te schrijven zonder pv en ow.

Lukt dit?? 

Terwijl ze geniet van de opkomende zon, wandelt Lidewij over het strand.

Probeer de bijzin eens te formuleren zonder pv en ow!

Emma belooft haar moeder dat zij haar kamer in het weekend opruimt.

Schrijf de bijzin op zonder pv of ow.

Toen hij nadacht over zijn vakantie, waande Lars zich al op de camping in Frankrijk.

Probeer de bijzin te formuleren zonder pv en ow.

Beknopte bijzin

Van een bijzin kun je een beknopte bijzin maken. 

VB: 

Toen hij (ow) ontsnapte (pv) aan de politie, zocht de inbreker een schuilplaats. 

Bekn.bz => Ontsnapt aan de politie, zocht de inbreker een schuilplaats. 

In de bekn.bz ontbreekt de pv en het ow. Het denkbeeldig onderwerp kun je uit de HZ herleiden (de inbreker). Ontsnapt = voltooid deelwoord. Let op: het onderwerp in de bekn. bz moet overeen komen met het onderwerp in de HZ (hier kom ik de volgende les op terug!). 

bekn.bz met onvoltooid deelwoord

BZ                                                  HZ

Terwijl ze rilde van de kou, kwam Yrsa aangefietst bij het voetbalveld.

WORDT:

Rillend (o.d) van de kou, kwam Yrsa aangefietst bij het voetbalveld.

bekn.bz met voltooid deelwoord

BZ                                                                                 HZ

Toen hij op het station was aangekomen, kocht Ole eerst een lekker warm saucijzenbroodje.

WORDT:

Op het station aangekomen (vd), kocht Ole eerst een lekker warm saucijzenbroodje. 

bekn.bz met te + infinitief

HZ                                                                                     BZ

Amanda deed direct aangifte bij de politie, nadat ze de fraude had ontdekt.

WORDT:

Amanda deed direct aangifte bij de politie, na de fraude te hebben (te + infinitief) ontdekt. 

bekn.bz in een zin

Een beknopte bijzin kan, net zoals een gewone bijzin, een zinsdeel binnen de hoofdzin zijn: onderwerp, lijdend voorwerp, bijwoordelijke bepaling of een bijvoeglijke bepaling. 

VB: Vince beweert, zijn rijbewijs te hebben behaald.

          ow          pv          (wie/wat beweert Vince) => lv

Herkennen van een bekn.bz

In plaats van een persoonsvorm bevat de bekn.bz een voltooid deelwoord of een onvoltooid deelwoord, of het woord 'te' + infinitief (hele werkwoord). 

Huiswerk bespreken

Opdracht 1: je noemt alleen de bekn.bijzin + daarna geef je de gewone bijzin met het juiste voegwoord. 

Huiswerk:

Maken: opdracht 1, 2 en 3 blz. 125. 

Bestudeer de theorie in deze Lesson Up nog eens. 

Bekijk het filmpje hieronder!

Foutieve bekn. bijzin

Huiswerk gemaakt? 

opdracht 2

We bespreken de zinnen.

Niet gemaakt? 

Bekijk later deze Lesson Up voor de juiste antwoorden!

Zin 1

Dansend van vreugde vierde de olympisch kampioen zijn overwinning. 

Let op: bekijk de zin goed. Wat is de HZ en wat de bekn. bz? 

pv =    vierde

ow=    de olympisch kampioen

wg=    vierde

lv =      zijn overwinning

mv= 

vzv=

bwb=  dansend van vreugde (hoe?)

bvb=   olympisch bij kampioen

Zin 2

Alle boodschappen voor het klassenuitje alleen te moeten doen, is voor mij geen optie.

pv =     is

ow =    alle boodschappen voor het klassenuitje alleen te moeten doen (wat is (geen optie))? 

ng =     is geen optie

lv =       x

mv =    x

vzv=    x

bwb=  x

bvb =   x

zin 3

Zou de oplichter nu eindelijk beloven geen leugens meer te vertellen? 

pv =      zou

ow =     de oplichter

wg =     zou beloven

 lv =       geen leugens meer te vertellen

mv =     x

vzv=     x

bwb =  nu / eindelijk

bvb=    x

Zin 4

Verveeld door de lange uitleg pakte Jeroen tijdens de les stiekem zijn telefoon. 

pv =    pakte

ow =  Jeroen

wg =  pakte

lv =     zijn telefoon

mv =  x

vzv=  x

bwb = verveeld door de lange uitleg (hoe?), stiekem (hoe?), tijdens de les (wanneer?)

bvb = x

zin 5

In de bus constateerde Petra haar tas op het perron te hebben achtergelaten.

pv =    constateerde

ow=    Petra

wg =   constateerde

lv =      haar tas op het perron te hebben achtergelaten

mv =    x

vzv=    x

bwb=  in de bus (waar?)

bvb=   x

Zin 6

Na met elkaar te hebben overlegd, wisten we precies wat te doen. 

pv =     wisten

ow =    we

wg =    wisten

lv =       wat te doen

mv =    x

vzv=    x

bwb = na met elkaar te hebben overlegd, precies

zin 7

Liggend in hun hangmatten dommelden de vriendinnen langzaam in. 

pv =        dommelden

ow =       de vriendinnen

wg =       dommelen in

lv =          x

mv=        x

vzv=       x

bwb=      liggend in hun hangmatten (waar?) + langzaam (hoe?).

Foutief beknopte bijzin

Dit weet je nu: Een beknopte bijzin heeft geen pv en geen ow. 

Een bijzin is ALLEEN goed als het denkbeeldige onderwerp in de bijzin dezelfde is als in de HZ. 

Welke zin is foutief geformuleerd?

1) Liggend in het gras genoot ik van de warme zonnestralen.

2) Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel. 

(ontleed de zin op pv en ow).

Beknopte bijzin verbeteren

Manier 1: Verander de foutieve beknopte bijzin in een gewone zin met een pv en een ow.

Manier 2: Verander de hoofdzin en vul daarbij het denkbeeldige onderwerp van de foutieve beknopte bijzin in.

Even oefenen met opdracht 1:

1. Joris koos, na lang te hebben getwijfeld, uiteindelijk toch voor een CM-profiel.

pv HZ = Joris

denkbeeldig ow in bekn.bz = Joris (koos hij toch uiteindelijk voor een CM-profiel. 

Dus: zin is goed geformuleerd.

Opdracht 1 - zin 2

2. Eindelijk bij het pretpark aangekomen, was de kassa gesloten.

- Wat is de HZ en de bekn.bijzin? 

- Wat is het onderwerp in de HZ? 

- Wat is het denkbeeldige onderwerp in de bekn. bijzin?

- Zijn deze hetzelfde?

- Conclusie: deze zin is goed/fout geformuleerd. 

Huiswerk

Maken blz. 129

opdracht 1: alles

opdracht 3: alles

opdracht 4: alleen 1

Bekijk het filmpje van de beknopte bijzin nog eens.