3H NN6 H3 wederkerend en wederkering voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wederkerend of wederkerig Vnw.

Lesdoelen

* Ik kan wederkerige en (verplichte en toevallige) wederkerende voornaamwoorden herkennen.

Bekijk de uitleg van de methode:

Kies:

1. Met de klas: luister mee met de uitleg, maak daarna de opdrachten. 
2. Zelfstandig: lees/ bekijk zelf de uitleg van de methode + maak daarna de opdrachten.

Ik doe mee met de uitleg:

1. Ja
2. Nee

Wederkerig voornaamwoord

Als je de wederkerige voornaamwoorden uit je hoofd leert, dan haal je wederkerend en wederkerig tenminste niet meer uit elkaar. 

Er bestaan maar een paar wederkerige voornaamwoorden: 

elkaar/elkander/mekaar

Dus: Wederkerig voornaamwoord

Elkaar, soms geschreven als mekaar of elkander.

Leer deze drie voornaamwoorden gewoon uit je hoofd.

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerend betekent dat iets terugkomt. 

We kennen in het Nederlands wederkerende werkwoorden. Die beginnen altijd met 'zich', bijvoorbeeld:

• zich branden
• zich verslapen
• zich bezeren

Vervoegen

Als je wederkerende werkwoorden gaat vervoegen, dan komt er een deel van het werkwoord terug.

Voorbeeld:

• Zich vergissen
• Ik vergis me
• Hij vergist zich
• Wij vergissen ons

Wederkerend voornaamwoord

LET OP; soms niet wederkerend

Zich is altijd een wederkerend voornaamwoord, maar me, je en ons kunnen ook persoonlijk voornaamwoord zijn.

Daarnaast kunnen je en ons ook bezittelijk voornaamwoord zijn.

Persoonlijk of bezittelijk vnw.?

• Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) duidt een persoon of ding aan: ik ben verliefd, ze zijn erg mooi, die vriendin van jou.

• Een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) geeft aan van wie iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort: mijn jas, onze fietsen, haar bekendste liedje.

Wederkerend of niet?

Vervang het woord me, je of ons door hij, hem, zijn of zich. ALS je het woord kunt vervangen door...

• ... hij of hem, dan is het een persoonlijk voornaamwoord;

• ... zijn, dan is het een bezittelijk voornaamwoord; 

• ... zich, dan is het een wederkerend voornaamwoord.

Voorbeeld 1; wederkerend of niet?

– Schaam je (1) je (2) altijd als je (3) broertje een domme opmerking maakt? 

Schaamt hij (1) zich (2) altijd als zijn (3) broertje een domme opmerking maakt?

‘Je (1)’ verandert in ‘hij’ en is dus persoonlijk voornaamwoord.

‘Je (2)’ verandert in ‘zich’ en is dus wederkerend voornaamwoord.

‘Je (3)’ verandert in ‘zijn’ en is dus bezittelijk voornaamwoord.

Voorbeeld 2; wederkerend of niet?

Bemoei je je altijd met je zusje als je ouders onderweg zijn?

Bemoeit hij zich altijd met zijn zusje als zijn ouders weg zijn?

Toevallig wederkerend werkwoord

Er zijn ook werkwoorden die wederkerend gebruikt kunnen worden, zoals 'verwonden'. 

• Ik verwondde me aan de groenteschaaf. (wederkerend)
• Ik verwondde mijn broertje met de grasmaaier. (niet-wederkerend) 

Als ze niet altijd wederkerend zijn, noem je ze toevallig wederkerend.

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich aanstellen

zich bemoeien

zich ergeren

zich gedragen

zich uit de voeten maken

zich ontfermen

zich schamen

zich uitsloven

Toevallig wederkerende werkwoorden

wegen

opmaken

vermaken

snijden

irriteren

beseffen

Jij brandt je aan die kaars.
'Je' is een:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord

Jij houdt je boek verkeerd vast.
'Je' is een:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord

Hij houdt zich vast aan de boei.
'Zich' is een:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord

Heb je je vanochtend wel gewassen?
De eerste 'je' is een:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord

Heb je je vanochtend wel gewassen?
De tweede 'je' is een:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord

Aan de slag!

>>  Maak H3 wederkerend en wederkerig voornaamwoord startopdracht, 1, 2 en 7.

>> Stel je vragen indien nodig.

•Ik ga direct aan het werk en  blijf aan
het werk.

•Als ik een vraag heb, stel ik
die FLUISTEREND aan mijn
docent.

Klaar?

       > bij score onder 60%

       > als je dat met mij hebt afgesproken.

Volg daarna de planning op It's.

Welk voornaamwoord staat in deze zin:

Haar haar is veel te lang

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk
3. Wederkerig
4. Wederkerend

Welk voornaamwoord staat in deze zin:

Geef elkaar na dit opstootje een een hand.

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk
3. Wederkerig
4. Wederkerend

Welke voornaamwoorden staan in deze zin:
Heb je je haar wel goed gewassen?

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk
3. Wederkerig
4. Wederkerend

Welke wederkerige voornaamwoorden heb je vandaag geleerd?

Huiswerk: 

 Maak H3 wederkerend en wederkerig voornaamwoord startopdracht, 1, 2 en 7.

Volg de studiewijzer. Maak de opdrachten van vorige lessen ook af als je die niet af hebt.