Hv1, les 1 wwspelling tt, H1 en H2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

tegenwoordige tijd

(tt)

Schrijf drie dingen op
die je van
de vorige les
onthouden hebt.

Lesplanning

• Instructie
  
• Oefenen in deze LessonUp
  
• Oefenen in de methode/werken
  
• Afsluiten 
  

Lesdoel:

Aan het einde van deze les 

• heb je geoefend met werkwoordspelling tegenwoordige tijd (tt)
  
• kan je benoemen welke drie keuzes je hebt bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd
  

Werkwoordstijden

• OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd - ik werk, ik lees 
  
• OVT: onvoltooid verleden tijd - ik werkte, ik las 
  
• VTT:voltooid tegenwoordige tijd - ik heb gewerkt, ik heb gelezen 
  
• VVT: voltooid verleden tijd - ik had gewerkt, ik had gelezen (www = vt)

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

Meervoud (MV) = wij, jullie, zij = Infinitief = hele werkwoord 

(Stam = infinitief - 'en')

Enkelvoud (EV) = ik-vorm of ik-vorm+t

Ik vorm Ik loop naar huis

Jij/hij/zij/je/het/u VOOR het werkwoord staat = ik-vorm+t Jij loopt naar huis.

Je/jij DIRECT ACHTER de persoonsvorm: ik-vorm Dan loop je naar huis. - Loop jij naar huis?

Scheidbare werkwoorden 

Scheidbare werkwoorden zijn combinaties van een werkwoord met een voorvoegsel (prefix): 

• uitstellen (uit + stellen) 
  
• aandoen (aan + doen)
  
• terechtkomen (terecht + komen), enzovoorts. 
  

Zo’n scheidbaar werkwoord schrijf je soms aan elkaar en soms niet. 

 

Scheidbare werkwoorden 

In hoofdzinnen:  scheiden, uit elkaar

• De gemeente nodigt alle inwoners uit. 
  
• De gemeente besloot alle inwoners uit te nodigen. 

Niet scheiden, aan elkaar

• De gemeente heeft alle inwoners uitgenodigd.
  
• De gemeente wil alle inwoners uitnodigen. 
  

 

Voor het spellen van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd kan je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Voor het spellen van het voltooid deelwoord kun je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Voor het spellen van de persoonsvorm in de verleden tijd kun je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Imran (branden) zijn vingers gisteren aan een kaars.

1. brande
2. brandde
3. brandden
4. branden

Maar iedereen(falen) weleens.

1. faal
2. faalt
3. faalde
4. falen

Nadia en Noah hebben dat (beloven)

1. belooft
2. beloofdt
3. beloofd
4. beloovd

Zij (branden)hun vingers daar niet meer aan.

1. brandden
2. brandde
3. brande
4. branden

(Vinden) je deze les eigenlijk wel leuk?

1. Vin
2. Vint
3. Vindt
4. Vind

Mevrouw Hooi (vinden) het hopelijk wel wat.

1. vind
2. vint
3. vindt

Als Robin nu eens een beetje (opschuiven), dan kan iedereen zitten.

1. opschuift
2. opschuifd
3. opschuivt
4. opschuivd

Elke ochtend (verspreiden) de jongen zo snel mogelijk de kranten in zijn wijk.

1. verspreid
2. verspreidt
3. verspreidden
4. verspreiden

Janine (worden) straks met de auto opgehaald.

1. worden
2. word
3. wordt
4. werd

Dat (gebeuren) nu gelukkig niet meer.

1. gebeurt
2. gebeurd
3. gebeurdt

Werk voor deze les:

De brug, blz. 260, opdracht 1 en 2

Spelling, h1, blz. 37 (en 36 voor de theorie), opdracht 2, 3 en 4

Wat niet af is = huiswerk!

Voorlezen

Read2me

Voorleeswedstrijd

Iedereen moet voorgelezen hebben 

De beste gaan door 

Ik weet dat ik bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd maar drie keuzes heb.

😒🙁😐🙂😃

Lesdoel:

Aan het einde van deze les 

• heb je geoefend met werkwoordspelling tegenwoordige tijd (tt)
  
• kan je benoemen welke drie keuzes je hebt bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd
  

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?

Verleden tijd: zwak of sterk?

Zwak/regelmatig:

klank blijft gelijk

Sterk/onregelmatig:

 klank verandert

Is het verleden tijd?

Is het een sterk (onregelmatig) werkwoord?

Bij sterke (regelmatige) werkwoorden verandert de ik-vorm van klank als je het werkwoord in de verleden tijd zet. 

Je kunt de verleden tijd dan alleen bepalen als je de verleden tijdsvorm weet. 

Daar komt dus een stukje taalgevoel/taalervaring bij kijken. Dit moet je dus weten!

Is het verleden tijd?

Is het een zwak (regelmatig) werkwoord?

Regel: Ik vorm + de(n) of te(n) --> de n is voor meervoud

Eindigt de stam op een t of een d? Dan staat er dus dubbel of dubbel dt!

Staat de laatste letter van de stam (hele werkwoord -en) in 'T KoFSCHiP?

(infinitief = wachten - stam = wacht) 

EV = ik-vorm +te     De hond blaft - De hond blafte     Zij wacht --> Zij wachtte

MV = ik-vorm +ten   De honden blaffen - De honden blaften     Jullie wachten --> Jullie wachtten

Staat de laatste letter van de stam niet in 't kofschip?

(infinitief = blozen -stam = bloz) 

EV = ik-vorm +de       U bloost --> u bloosde         Hij brandt de kaars - Hij brandde de kaars

MV = ik-vorm +den    Wij blozen --> wij bloosden       Jullie branden de kaars  - Jullie brandden de kaars

Voltooid deelwoord

• Heeft een hulp werkwoord nodig,
  
• Herken je aan ge-, be- en ver-
  
• Eindigt vaak op een d of t

Twee trucjes:

1. Je hoort vaak of een voltooid deelwoord op een -t of -d eindigt door het woord langer te maken (er een -e achter te denken).    --> Branden-  gebrande (kaars) -( De kaars IS gisteren) gebrand 
2. Je kunt de regel van ‘T KoFSCHiP toepassen. 

• Eindigt de stam op een letter uit 'TKoFSCHiP? Dan schrijf je een t. Vissen - stam = vis - Ik heb gevist
  
• Eindigt de stam niet op een letter uit 't kofschip? Dan schrijf je een d.  Rennen - stam = ren - Ik heb gerend

Voltooid deelwoord eindigt op -d of -t

Als het voltooid deelwoord eindigt op -d of -t en het is bijvoeglijk gebruikt, dan schrijf je het zo kort mogelijk:

Verpesten - het feest is verpest (voltooid deelwoord) - het verpeste feest (bijv. naamwoord)

Dus niet zoals je zou spellen in de verleden tijd: hij verpestte het feest!

Zeven - die bloem is gezeefd (voltooid deelwoord) - de gezeefde bloem (bijv. naamwoord)

Zoeken - de sleutel is gezocht (voltooid deelwoord) - de gezochte sleutel (bijv. naamwoord)

Kopen - de trui is gekocht (voltooid deelwoord) - de gekochte trui (bijv. naamwoord)

Altijd zo kort mogelijk: 

Je schrijft het bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk, maar zorgt wel dat de uitspraak nog altijd klopt: geen tt of dd zoals in de verleden tijd gebeurt, behalve als de dd of tt al in het hele werkwoord staan (spelling/uitspraak) 

' De verbrede weg' in plaats van 'de verbreedde weg'.

 'De verpotte plant', anders staat er 'de verpote plant'.

Voltooid deelwoord eindigt op -en

 

Van verschillende sterke werkwoorden eindigt het voltooid deelwoord op -en. 

In deze gevallen eindigt ook het bijvoeglijk naamwoord op -en. 

dragen - de pet is gedragen (voltooid deelwoord) - de gedragen pet (bijv. naamwoord)

helpen - de klant is geholpen (voltooid deelwoord) - de geholpen klant (bijv. naamwoord)

vallen - de bal is gevallen (voltooid deelwoord) - de gevallen bal (bijv. naamwoord)

smelten - het ijsje is gesmolten (voltooid deelwoord) - het gesmolten ijsje (bijv. naamwoord)