Lymfeklieren & hodgkin & NHL

Het lymfestelsel
1 / 31
suivant
Slide 1: Diapositive
Verpleging en verzorgingMBOStudiejaar 1-4

Cette leçon contient 31 diapositives, avec diapositives de texte et 2 vidéos.

Éléments de cette leçon

Het lymfestelsel

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 2 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Het lymfestelsel bestaat uit:
1.  Lymfevaten
2. Lymfeknopen / klieren
3. Lymfoïde organen
 
TAAK 1 LYMFESTELSEL =
  • gefilterd vocht terugbrengen naar bloed
  • onderdeel van het circulatiestelsel


Slide 3 - Diapositive

dat vocht, wat niet allemaal mee gaat de aderen in, moet ergens blijven --> juist, in de lymfevaten. Die komen samen in grotere buizen en stromen door lymfeknopen heen.
Lymfoide organen 
  • Lymfeknopen
  • Waldeyerring
  • Peyerplaques
  • Zwezerik
  • Milt

Slide 4 - Diapositive

Lymfeknopen (lymfeklieren): tussenstations in de lymfevaten.
Aantal lymfeknopen dichtbij elkaar->regionale lymfeknopen

-Lymfeknopen werken als filter, lichaamsvreemde stoffen blijven hangen -> afweersysteem gaat in werking
-antistoffen worden gemaakt of bijgemaakt bv

Waldeyerring: verzamelnaam lymfatisch weefsel mondholte, neusholte naar de keelholte (keelamandelen, tongamandel, neusamandel, rond buis van Eustachius)
Vangt deeltjes op vanuit de buitenlucht

Peyerplaques: dunne darm

Zwezerik: 1e levensfasen tot ongeveer begin puberteit (belangrijk bij aanmaak lymfocyten)

Milt: tussenstation voor lymfevatenstelsel als bloedvatenstelsel
- filteren bloed, opvangen ziekteverwekkers & activeren van lymfocyten
-vervangen van verouderde en dode rode bloedcellen
-bloedreservoir
lymfoide organen - taak 2 - afweer
knopen: bewaren afweercellen

amandelen: bevatten afweercellen

milt en zwezerik: maken afweercellen ( T en B -cellen)

Slide 5 - Diapositive

de tweede taak van het lymfestelsel zit in afweer tegen ziekteverwekkers. Door het maken en bewaren van afweercellen - lymfocyten - gaat het lymfesysteem virussen en bacteriën te lijf, die je ziek kunnen maken. Ze herkent ze, ruimt ze op. 
  • Lymfestelsel vervoert de lymfe
  • Lymfeknopen zuiveren lymfe
  • Borstbuis/lymfestam brengen lymfe terug naar holle ader via de ondersleutelbeenader (links en rechts)
Lymfestelsel
Als het lymfestelsel niet goed werkt

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Als lymfestelsel niet goed werkt

Slide 7 - Diapositive

wel eens gezien? hoe heet dit? Lymfoedeem. Komt bijvoorbeeld voor bij mensen waarvan okselklieren zijn verwijderd bij borstamputatie - borstkanker. Kan ook aangeboren aandoening zijn. Het heeft dus iets met vocht te maken
Afweer

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afweer: soorten en functie
Er zijn twee soorten afweer...

1 Algemene afweer (Aspecifieke)
  • Eerste afweerlinie (bacterieflora)
  • aangeboren
  • niet-specifiek (dus op elke vreemde cel van toepassing)
  • komt snel op gang
  • Ontsteking
  • Tweede afweerlinie door inzet van de hulptroepen
  1. granulocyten (fagocyterende werking)
  2. macrofagen (grote eters)
  3. killercellen (vorming zwezerik, doden aangetaste cellen en abnormale lichaamscellen)
  4. interferonen (geven alarmstoffen af voor fagocyterende witte bloedcellen)

Slide 9 - Diapositive

1. dode, verhoornde cellen op opperhuid
2. zweet en talgklieren- zure stof uitscheiden
3. speeksel, traanvocht en slijm bevatten antibacterieel enzym
4.kleverige slijm van trilhaarslijmvlies
5.maagslijmvlies- zoutzuuroplossing
6.door urine wegspoelen
7.slijm vagina is zuur
Afweer: soorten en functie
Alles wat een onbekend signaaleiwit heeft, is lichaamsvreemd: antigenen

Witte bloedcellen herkennen antigenen en maken antistoffen (ook eiwitten) om het vreemde onschadelijk te maken.

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afweer: soorten en functie
Er zijn twee soorten afweer...
2 specifieke afweer
  • verworven (later gekregen)
  • specifiek (dus op één vreemde cel van toepassing)
  • komt traag op gang
  • Lymfocyten spelen een rol
  • B-lymfo (antistoffen aanmaak)en T lymfo (opruiming, lymfe)
  • Immunisatie

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

zelf antistoffen maken (actief)
antistoffen krijgen (passief)
op een natuurlijke manier
op een kunstmatige manier
de ontsteking doormaken en genezen
de moeder geeft (haar) antistoffen door via de moedermelk
(stukjes) antigenen via een vaccin krijgen en daarop antistoffen maken
antistoffen via gedoneerd plasma krijgen

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 13 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Bloedgroepen
Bloedgroepen
  • rode bloedcellen hebben signaal-eiwitten op hun celmembraan
  • deze dienen als 'identiteitskaart' en worden antigenen genoemd
  • voor de bloedgroepen zijn twee groepen antigenen belangrijk...

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

7.2 bloed en samenstelling
1 Antigenen van het AB0-systeem
  • cellen die antigeen A hebben (zijn van bloedgroep A)
  • cellen die antigeen B hebben (zijn van bloedgroep B)
  • cellen die beide antigenen hebben (zijn bloedgroep AB)
  • cellen die niets hebben (bloedgroep 0 - nul)

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Problemen lymfestelsel
Ontsteking
Na infectie door virus/  bacterie volgt reactie->opgezette, pijnlijke lymfeklieren-> malaisegevoel. Wat doen de lymfocyten in de lymfeklieren?
Kanker
* Metastasen: lymfeklieren zijn vaak de eerste plekken waar kanker van andere organen naar uitzaait
* Lymfoom: gezwellen van lymfestelsel door ongecontroleerde celdeling van voornamelijk B lymfocyten

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Zorgvragers met Hodgkin- en non-Hodgkin-lymfoom
* Hodgkin-lymfoom: abnormale celgroei van lymfocyten-> niet optimaal->afweer vermindering
- lymfeklieren grote meerkernige cellen (Sternberg-Reed-cellen)

Verschijnselen:
- vermagering
- koorts
- nachtzweten


Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Lymfeklierstations
- ontstaat in 1 lymfeklier (meestal in bovenste helft van lichaam)-> breidt uit van lymfeklierstation naar lymfeklierstation (maanden-jaren)
-Lymfocyten verspreiden normaal over hele lichaam-> hodgkin-cellen nestelen in milt, lever, beenmerg en andere organen

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stadium
Afhankelijk van de aan-of afwezigheid van algemene symptomen zoals koorts, nachtzweten, gewichtsverlies (A geen symptomen)
(B wel symptomen)

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Risicofactoren
Voor de behandeling en vooruitzichten, stadia moet er rekening gehouden worden met de risicofactoren
* aantal aangetaste lymfeklieren
* grootte van de aangetaste lymfeklieren tussen de longen (mediastinum)
* afwijkende bloeduitslagen, bijv. anemie, verhoogde bezinking en een verhoogd aantal witte bloedcellen

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Onderzoek en behandeling
* stadiëringsonderzoek
- vragen stellen
- lichamelijk onderzoek
-bloedonderzoek
-thoraxfoto
- CT-scan van hals, borst en buik
- beenmergonderzoek

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Behandeling
* chemotherapie
* aanvullende bestraling
*evt. aanvulling met dieet
* roken uit ten boze

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Genezing

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Non-hodgkin-lymfoom
-30-40 verschillende soorten (verschillende qua gedrag, presentatie in lichaam, gevoeligheid voor therapie)
- NHL-cellen verspreiding in lymfeklieren, nestelen in milt, lever, beenmerg en opvallend vaak in vele andere organen
* huid
* maag
* darm
* botten
*hersenen etc.

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verschijnselen
* perioden met koorts
* gewichtsverlies
* gebrek aan eetlust
* hevige vermoeidheid zonder duidelijke oorzaak
* Profuus nachtzweten-> verschoning nodig
* zwelling lymfeklieren
klachten maag-buikpijn->lokalisatie maag, milt, buik
Huidklachten: lokalisatie huid
klachten keel/neus: lokalisatie keelamandelen, mondholte of neus/bijholten
Benauwdheid: lokalisatie mediastinum
Verwardheid: lokalisatie hersenen

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Behandeling
* radiotherapie
* chemotherapie
Hangt o.a. af van groeisnelheid van lymfoom, stadium NHL, leeftijd, conditie
het soort NHL (wat de patholoog vertelt, hoe het eruitziet onder de microscoop);
de primaire lokalisatie (eenzelfde NHL in de huid wordt anders behandeld dan wanneer dit in een lymfklier of bijvoorbeeld in de maag begint);
het stadium van de ziekte;
het risicoprofiel van de patiënt, inclusief diens leeftijd;
de aanwezigheid van eventuele andere ziekten, die een NHL-behandeling zouden kunnen bemoeilijken.

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Onderzoek 
* stadiëringsonderzoek
- vragen stellen
- lichamelijk onderzoek
-bloedonderzoek
-thoraxfoto
- CT-scan van hals, borst en buik
- beenmergonderzoek
- Echografie
- MRI-scan
- PET-scan

Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions