begrijpend lezen les 4: tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nederlands

Begrijpend lezen

Les 4:

VWO 3
 P2 2021-2022

Vorige les heb je geleerd ...

... wat tekstfuncties zijn.

Functies van tekstgedeelten

• Alinea's of groepjes alinea's hebben bepaalde bedoelingen (= functie tekstgedeelte).
  
• Hierbij kun je denken aan bewijs,  gevolgen,  oorzaak, opsomming en toelichting.
  

Tip: bekijk goed de kernzin en signaalwoorden, die kunnen je hierbij helpen.

Aan het eind van deze les ...

... weet je wat tekststructuren zijn.

... kun je de tekststructuur van een tekst bepalen.

Tekststructuren

Teksten kunnen op verschillende manieren worden opgebouwd.

De manier waarop een tekst wordt opgebouwd
noem je de tekststructuur. 

De tekststructuur kun je bepalen door te bekijken wat de schrijver doet in de inleiding, het middenstuk en het slot.

Tekststructuren

Er zijn verschillende tekststructuren. Op de volgende slides worden tekststructuren toegelicht.

• Voordelen- en nadelenstructuur
• Verschijnsel- en verklaringstructuur
• Verschijnsel- en besprekingstructuur
• Probleem- oplossingstructuur
• Bewering- en argumentatiestructuur

Voordelen- en nadelenstructuur

Inleiding

De schrijver noemt een probleem of verschijnsel.

Middenstuk

De schrijver noemt voor- en nadelen van het probleem of het verschijnsel.

Slot

De schrijver trekt een conclusie of vat de tekst samen.

Verschijnsel- en verklaringstructuur

Inleiding

De schrijver noemt een verschijnsel.

Middenstuk

De schrijver geeft verschillende verklaringen voor het verschijnsel

Slot

De schrijver doet een aanbeveling (geeft een advies) en/of vat de tekst samen.

Verschijnsel-en-besprekingstructuur

Inleiding

De schrijver noemt een verschijnsel.

Middenstuk

De schrijver bespreekt verschillende kanten van het verschijnsel.

Slot

De schrijver vat de tekst samen. 

Probleem-en-oplossingstructuur

Inleiding

De schrijver geeft een beschrijving van een probleem.

Middenstuk

De schrijver noemt verschillende oplossingen voor het probleem.

Slot

De schrijver maakt een afweging of doet een aanbeveling.

Bewering-en-argumentatiestructuur

Inleiding

De schrijver doet een bewering.

Middenstuk

De schrijver geeft argumenten bij zijn bewering.

Slot

De schrijver trekt een conclusie.

Aan de slag!

Open je boek Op Niveau.

Ga naar blz. 129.

Lees tekst 5: Geen carrière als circusdirecteur

Aan de slag!

Log in bij Lessonup: Begrijpend lezen les 4

Maak vraag 1 t/m 5 op slide 16 t/m 20.

De vragen horen bij tekst 5: Geen carrière als circusdirecteur 

(blz. 129 van je boek Op Niveau)

1. Op welke manier zijn alinea 3 en 4 met elkaar verbonden?

2. Leg uit dat de titel wel en niet past bij de inhoud van de tekst.

3. Wat is het doel van de tekst? En welke tekstsoort hoort daarbij?

4. Op welke manier leidt de schrijver de tekst in?

5. Welke tekststructuur past het best bij deze tekst?

Aan de slag!

Lees tekst 6: Zonne-energie is niet genoeg

Blz. 131/132 van je lesboek.

Maak daarna: vraag 1 t/m 14 op slide 22 t/m 35

1. In alinea 3 staat een signaalwoord voor het verband oorzaak-gevolg. Schrijf dit signaalwoord op.

2. Is 'Een groeiende vraag naar alternatieve, hernieuwbare en duurzame bronnen' (r. 21-22) een oorzaak of een gevolg?

3. Past het tussenkopje 'Alternatieven' goed bij de inhoud van alinea 3?

4. In alinea 4 staat een signaalwoord voor het verband uitspraak-reden. Schrijf dit signaalwoord op.

5. Schrijf beide delen van het verband op.

6. Noteer de kernzin van alinea 5.

7. Op welke manier zijn alinea 5 en 6 met elkaar verbonden? Noteer het woord/de woorden waaraan je dat herkent.

8. Leg het verband tussen alinea 5 en 6 uit.

9. Bedenk een passend tussenkopje voor alinea 5 en 6.

10. Wat is de functie van alinea 2?
Kies uit: argument – bewering – gevolgen – oorzaak – oplossing – opsomming –
probleemstelling – toelichting

11. Wat is de functie van alinea 5 en 6?
Kies uit: argument – bewering – gevolgen – oorzaak – oplossing – opsomming –
afweging – toelichting

12. Wat is de functie van alinea 7?
Kies uit: argument – bewering – gevolgen – oorzaak – oplossing – opsomming –
afweging – toelichting

13. Past de titel goed bij de inhoud van de tekst? Leg je antwoord uit.

14. Welke tekststructuur past het best bij de tekst?