Systematische naamgeving deel 1

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Systematische naamgeving

Voorkennis

Covalentie

Structuurformules

Leerdoelen

Ik kan onvertakte alkanen benoemen

Ik kan herkennen wat de stam is van een molecuul

Ik kan vertakte alkanen benoemen

Systematische naamgeving

Met koolstof kunnen we een hoop moleculen bouwen

Om hier over te kunnen communiceren en om hier overzicht in te houden gebruiken we systematische namen

Systematisch betekent dat we een vast stappenplan aan kunnen houden voor deze naamgeving

Dit stappenplan gaan we opbouwen

Systematische naamgeving

Stap 1: stamnaam

• bepaald door het aantal koolstofatomen in de stam
• zit er een ringstructuur in? zet er dan cyclo- voor

Stap 2: (drie-)dubbele bindingen

• nee: -aan                  (zet 'aan' achter de stam)
• ????
• ????

Stap 3: ?????? (reserveer 3 regels)

Stap 4: ????? (reserveer 4 regels)

Stap5: ????? (reserveer 5 regels)

Systematische naamgeving

Stam van 2 koolstofatomen, dus:             eth

geen dubbele bindingen: -aan, dus:        ethaan

methaan

propaan

butaan

pentaan

Systematische naamgeving

Er zijn verschillende manieren om een structuurformule te tekenen

Systematische naamgeving

Stap 4: (Overige groepen,) halogenen en vertakkingen

• voor vertakkingen gebruiken we de “stamnaam” van de vertakking met -yl erachter
• komen voor de stam te staan, op alfabetische volgorde
• meerdere van dezelfde soort: zet er di-, tri-, tetra- etc. voor

vb: 

1: stam: 3 koolstofatomen, dus:                                                                                                                        prop

2: geen dubbele bindingen, dus                                                                                                                       propaan

4: 2 vertakkingen van 1 koolstofatoom, dus dimethyl- ervoor:                                         dimethylpropaan

Hoe heet dit molecuul?

Hoe heet dit molecuul?

1. ethylpropaan
2. dimethylpropaan
3. methylbutaan
4. isopentaan

Systematische naamgeving

Stap 5: plaatsnummers

• ????
• ????
• zijn er alleen maar voorvoegsels, dan moet de som zo laag mogelijk zijn
• er komt altijd een streepje tussen een cijfer en een letter
• meerdere plaatsnummers worden

       gescheiden met komma's

vb: 

stam: 5 koolstofatomen, dus:                                                                                                                                pent

geen dubbele bindingen, dus:                                                                                                                               pentaan

1 vertakking van 1 koolstofatoom, dus methyl- ervoor:                                                               methylpentaan

het plaatsnummer moet zo laag mogelijk zijn, dus beginnen we links met tellen:    2-methylpentaan 

Hoe heet dit molecuul?

Hoe heet dit molecuul?

1. methylpentaan
2. 4-methylpentaan
3. 2-methylpentaan
4. propylpropaan

Weektaak

opdr 14a+c, 17, 18a+b, 25

bij vraag 25 moet je misschien even terugkijken in paragraaf 7.1